Το μητρικό γάλα αποτελεί την ενδεικνυόμενη αποκλειστική τροφή για βρέφη έως 6 μηνών. Η συνέχιση του θηλασμού προτείνεται για τους πρώτους 12 μήνες ζωής του μωρού, παράλληλα με την εισαγωγή στερεών τροφών. Και ενώ στην Ελλάδα γίνονται σημαντικές προσπάθειες προώθησης των αμέτρητων θετικών επιδράσεων του μητρικού γάλακτος για τη μητέρα και το παιδί, ο σύγχρονος τρόπος ζωής αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για πολλές γυναίκες.
Μια παράδοξη σχέση
Το επιπλέον βάρος της μητέρας, τόσο πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, έχει συσχετισθεί με μία μακριά λίστα επιπλοκών. Οι τελευταίες μπορεί να είναι απλούστερες, για παράδειγμα ο αυξημένος κίνδυνος για καισαρική τομή, μέχρι σοβαρότερες, όπως οι αύξηση των πιθανοτήτων το παιδί να εξελιχθεί σε μελλοντικό παχύσαρκο ή ασθενή με ζαχαρώδη διαβήτη. Μία σχέση η οποία πολύ λιγότερο έχει μελετηθεί είναι εκείνη μεταξύ του βάρους της μητέρας πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, με την επιτυχή έναρξη του θηλασμού.
Σύμφωνα με πολύ πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα γυναίκες που αύξησαν το βάρος τους πέραν των προτεινόμενων ορίων κατά την εγκυμοσύνη, παρουσιάζουν αυξημένες πιθανότητες καθυστερημένης έναρξης του θηλασμού. Ο κίνδυνος αυτός ανέρχεται ακόμα και στο 50%, σε σχέση με γυναίκες που πήραν κιλά εντός των προτεινόμενων οδηγιών. Αυτό που είναι όμως σημαντικό να κατανοήσει κανείς είναι εάν πρόκειται για μία τυχαία παρατήρηση, ή εάν εντοπίζονται οι πραγματικές αιτίες του φαινομένου αυτού. Σύμφωνα με τους ειδικούς υπάρχουν αρκετές πειστικές εξηγήσεις για το πως το μητρικό βάρος «εμποδίζει» τον θηλασμό:
- Οι μητέρες με επιπλέον κιλά έχουν μειωμένη αυτοεκτίμηση, με αποτέλεσμα είτε να πιστεύουν πως δεν θα καταφέρουν να θηλάσουν το μωρό τους, είτε να ντρέπονται να θηλάσουν σε δημόσιους χώρους.
- Κάποια αρχικά επιστημονικά δεδομένα εντοπίζουν την αιτία στη μειωμένη έκκριση την ορμόνης προλακτίνης που είναι υπεύθυνη για την παραγωγή του μητρικού γάλακτος, ιδιαίτερα τις 3 πρώτες εβδομάδες μετά τον τοκετό.
- Πιθανές μεταβολικές διαταραχές που παρουσιάζονται στο σώμα μίας μητέρας με επιπλέον κιλά, αυξάνουν την έκκριση ουσιών από των λιπώδη ιστό, που μειώνουν την έκκριση του γάλακτος. Μία από αυτές είναι η προγεστερόνη.
- Πιθανολογείται πως αλλάζει η σύσταση του μητρικού γάλακτος, το οποίο είναι φτωχότερο σε νάτρια και διαφορετικό σε γεύση.
Ο θηλασμός και τα οφέλη του θα πρέπει να θεωρείται προνόμιο κάθε γυναίκας χωρίς διακρίσεις και «ταμπέλες» κιλών.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ ivipapai@gmail.com
Βιβλιογραφία: Haile ZT, Chavan BB, Teweldeberhan A, Chertok IR. Association Between Gestational Weight Gain and Delayed Onset of Lactation: The Moderating Effects of Race/Ethnicity. Breastfeed Med. 2017 Mar;12:79-85. Wojcicki JM. Maternal prepregnancy body mass index and initiation and duration of breastfeeding: a review of the literature. J Womens Health (Larchmt). 2011 Mar;20(3):341-7. Verd S, de Sotto D, Fernández C, Gutiérrez A. The Effects of Mild Gestational Hyperglycemia on Exclusive Breastfeeding Cessation. Nutrients. 2016 Nov 19;8(11). pii: E742. Castillo H et al. Maternal pre-pregnancy BMI, gestational weight gain and breastfeeding. Eur J Clin Nutr. (2016)
