Περίπου 20.000 άτομα πεθαίνουν ετησίως στην Ελλάδα από νοσήματα που έχουν σχέση με το κάπνισμα ενώ το κόστος της νόσου από άποψη υγείας και απώλειας της παραγωγικότητας φτάνει τα 2,14 δις ευρώ. Ο κίνδυνος καρδιακού επεισοδίου σε καπνιστές τουλάχιστον 20 τσιγάρων την ημέρα είναι 3πλάσιος στους άνδρες και 6πλάσιος στις γυναίκες σε σχέση με τους μη καπνιστές, ενώ τουλάχιστον 1.000 άτομα στην Ελλάδα σε ετήσια βάση παθαίνουν έμφραγμα του μυοκαρδίου εξαιτίας του καπνίσματος σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας
Ανάμεσα στα νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα, συγκαταλέγονται τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, η τύφλωση, οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, τα ανευρύσματα αορτής, οι καρδιοπάθειες, οι χρόνιες πνευμονοπάθειες, η περιφερική αρτηριοπάθεια, το έλκος δωδεκαδακτύλου, η μείωση της γονιμότητας κλπ, καθώς και πολλά είδη καρκίνων σχεδόν σε όλα τα όργανα του σώματος.
Το δραματικό, όμως, είναι ότι το ποσοστό των καπνιστών είναι ιδιαίτερα υψηλό ακόμη και σε νέες ηλικίες κάτω των 25 ετών, με το 1/3 των ατόμων, ιδίως ανδρών, να καπνίζει. Το γεγονός αυτό έχει εξαιρετική σημασία, γιατί, όπως δείχνουν διάφορες μελέτες, η πλειονότητα των καπνιστών αρχίζει το κάπνισμα πριν από την ηλικία των 25 και, δυστυχώς, οι μισοί έφηβοι που καπνίζουν θα γίνουν μόνιμοι καπνιστές ήδη από την ηλικία των 18 ετών. Οι κίνδυνοι από το κάπνισμα αυξάνονται όσο μικραίνει η ηλικία έναρξης και όσο αυξάνεται η συνολική διάρκεια και ο μέσος αριθμός των τσιγάρων που καταναλώνονται. Έτσι, οι άνδρες μόνιμοι καπνιστές αναμένεται να έχουν απώλεια 13.2 ετών διάρκειας ζωής και οι γυναίκες μόνιμες καπνίστριες απώλεια 14.5 ετών. Στον 21ο αιώνα το κάπνισμα αναμένεται να σκοτώσει 1.0 δισεκατομμύριο ανθρώπους, δηλαδή το 50% των καπνιστών ή το 9% του γενικού πληθυσμού.
ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ
Οι μη καπνιστές αποτελούν παράπλευρα θύματα του καπνίσματος. Το παθητικό κάπνισμα οφείλεται στην αναπνοή αέρα που περιέχει, κυρίως, τον καπνό που εκλύεται από την κάφτρα του τσιγάρου, αλλά και τον καπνό που εκπνέεται από τον καπνιστή. Σε παθητικό κάπνισμα εκτίθενται τουλάχιστον 2 στους 5 μη καπνιστές διεθνώς (Ελλάδα: 52.3% των ενηλίκων στους χώρους εργασίας, 72.2% στα εστιατόρια κλπ, και 65.7% στο σπίτι), και τουλάχιστον 1 στα 2 παιδιά. Το παθητικό κάπνισμα προκαλεί μόνιμη βλάβη στη δομή και στο πάχος των αρτηριών των παιδιών, γεγονός που σημαίνει ότι αυξάνεται ο κίνδυνος να πάθουν έμφραγμα ή εγκεφαλικό σε κάποια στιγμή της ενήλικης ζωής τους. Επίσης όταν καπνίζουν και οι δύο γονείς, είναι πιθανότερο τα παιδιά τους να γίνουν και οι ίδιοι καπνιστές, σε σχέση με όσα δεν έχουν γονείς καπνιστές.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ
Σχετικά με το ηλεκτρονικό τσιγάρο η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία αναφέρει ότι δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα στοιχεία για την επίδραση των ηλεκτρονικών τσιγάρων στην υγεία των χρηστών, φαίνεται, όμως, ότι υπάρχει επιβάρυνση της λειτουργίας του αναπνευστικού συστήματος, πιθανή καρκινογόνος δράση (από μεταλλικά στοιχεία, μικροσωματίδια κλπ) και πιθανότητα εγκαύματος ή έκρηξης, ενώ δεν είναι γνωστή η επίδρασή του και στις έγκυες γυναίκες.
Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι συσκευές που μοιάζουν με τσιγάρο, οι οποίες απελευθερώνουν ατμό (αεροζόλ) με ζέσταμα ενός διαλύματος που περιέχει, συνήθως, νικοτίνη, προπυλενογλυκόλη, γλυκερίνη, νερό, αρωματικούς παράγοντες κλπ
Είναι, όμως, πράγματι υγιεινή επιλογή τα ηλεκτρονικά τσιγάρα;
Η σύσταση του διαλύματος δεν είναι επακριβώς γνωστή, δεδομένου ότι υπάρχει ποικιλία κατασκευαστών (συνήθως στην Κίνα), ανεπαρκής έλεγχος ποιότητας κλπ. Ο ατμός από τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου περιέχει την ίδια ποσότητα νικοτίνης με 8 1 τσιγάρο (30 μg νικοτίνης/ανά ρουφηξιά x 30 ρουφηξιές = 1.0 mg νικοτίνης) και λιγότερες, μεν, τοξικές/καρκινογόνες ουσίες από τον καπνό του τσιγάρου, αλλά υψηλότερες από το σπρέι νικοτίνης.
ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ
Είναι αδιαμφισβήτητο κίνητρο για κάθε καπνιστή το γεγονός ότι όταν διακόψει το κάπνισμα, ο κίνδυνος εμφάνισης εμφράγματος αρχίζει να μειώνεται μετά από ένα έτος, κατά προσέγγιση, και σχεδόν μηδενίζεται μετά από μερικά χρόνια.
Η διακοπή του καπνίσματος συνοδεύεται άμεσα από μείωση της καρδιακής συχνότητας και της αρτηριακής πίεσης και αύξηση της θερμοκρασίας των άκρων, 7 εντός 48 ωρών από βελτίωση της όσφρησης και της γεύσης και μείωση του κινδύνου καρδιακού επεισοδίου, ο οποίος εντός 1- 3 ετών μειώνεται κατά 50%, και, τέλος, εντός 10- 15 ετών ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου, θανάτου και καρκίνου καθίσταται παρόμοιος με αυτόν των μη καπνιστών.
