Ιώδιο: O «προστάτης» του θυρεοειδούς αδένα

09-10-2017

Το ιώδιο και ο θυρεοειδής αδένας θα λέγαμε πως έχουν μία σχέση αγάπης και μίσους. To ιώδιο είναι άκρως απαραίτητο για τη λειτουργία του πολύτιμου αυτού οργάνου. Ο ρόλος του τελευταίου αφορά τον ορμονικό έλεγχο της ανάπτυξης, του μεταβολισμού, της καρδιάς και του νευρικού συστήματος. Υπάρχουν όμως και ορισμένες περιπτώσεις όπου για την υγεία του αδένα κρίνεται απαραίτητη η μειωμένη κατανάλωση ιωδίου. Έτσι, η ισορροπία φαίνεται πως είναι λεπτή.

Λίγα λόγια για το ιώδιο

Θα το βρείτε στα ψάρια και τα λοιπά θαλασσινά, στο γάλα, τα αυγά, τα φασόλια και τα φύκια. Βρίσκεται σε μεγάλη συγκέντρωση στις θάλασσες και στο έδαφος, απ’ όπου και ξεκινά τη διαδρομή για να φτάσει στο πιάτο. Ο ρόλος του ιωδίου στο σώμα είναι η ρύθμιση στη σύνθεση των ορμονών του θυρεοειδούς αδένα. Πιο συγκεκριμένα όταν το σώμα έχει ανάγκη από ιώδιο εκκρίνει ουσίες, με τα ονόματα TRH και TSH, οι οποίες δεσμεύουν το μέταλλο από τη διατροφή και ενεργοποιούν τη σύνθεση των θυρεοειδών ορμονών Τ3 και Τ4. Όταν η κατανάλωση ιωδίου είναι χαμηλή, τότε τα επίπεδα των TRH και TSH είναι υψηλά προκαλώντας υπερμεγέθυνση του αδένα και υπολειπόμενη ανάπτυξη ή αδύναμη λειτουργία του εγκεφάλου και ολόκληρου του νευρικού συστήματος.

Γιατί ορισμένα αλάτια περιέχουν ιώδιο

Υπολογίζεται πως σχεδόν το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού «υποφέρει» από χαμηλά επίπεδα ιωδίου. Η έλλειψη αυτή αυξάνει τον κίνδυνο για υποθυρεοειδισμό και μειωμένη πνευματική ανάπτυξη στα παιδιά. Για το λόγο αυτό οι ειδικοί σκέφτηκαν να εμπλουτίσουν με ιώδιο το μαγειρικό αλάτι, γνωρίζοντας πως έτσι θα βρίσκεται στο «φυσικό» του περιβάλλον! Παράλληλα αποτελεί τρόφιμο ευρείας κατανάλωσης από τις μητέρες κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό, μέχρι τα παιδιά.

Διατροφή χαμηλή σε ιώδιο

Τα περιστατικά υπερβολικής κατανάλωσης ιωδίου είναι εξαιρετικά σπάνια. Η πιο συχνή ανάγκη συμμόρφωσης με διατροφή χαμηλή σε ιώδιο αφορά ασθενείς με καρκίνο του θυρεοειδούς οι οποίοι πρόκειται να υποβληθούν σε θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο. Η δίαιτα αυτή έχει σαν στόχο να αυξήσει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και έχει μικρή διάρκεια. Εκτός από το αλάτι με ιώδιο, συστήνεται ο περιορισμός των θαλασσινών, έτοιμων τροφών με πολύ αλάτι (ψωμί, τυρί, αλλαντικά, κονσέρβες), φαγητά εστιατορίων, καθώς και συμπληρώματα διατροφής με ιώδιο.

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com
Βιβλιογραφία

Chung HR. Iodine and thyroid function. Ann Pediatr Endocrinol Metab. 2014 Mar;19(1):8-12.

Linus Pauling Institute. Iodine. Accessed 9/10/2017

http://lpi.oregonstate.edu/mic/minerals/iodine