Adaptogens: H νέα τάση στα συμπληρώματα διατροφής

28-01-2017

Τα συμπληρώματα διατροφής αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στην αντιμετώπιση καθημερινών ήπιων προβλημάτων υγείας, αλλά ιδίως στη θωράκιση του οργανισμού έναντι σοβαρότερων παθήσεων που ενδέχεται να εμφανισθούν στο μέλλον. Παρά την πρόοδο της φαρμακευτικής επιστήμης, τις εκπληκτικές ανακαλύψεις που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια, αλλά και αυτές που αναμένεται να έρθουν τα επόμενα, οι φυσικές λύσεις τραβούν πάντα το ενδιαφέρον καταναλωτών και ειδικών. Στα πλαίσια αυτά μία νέα ομάδα φυσικών συστατικών με το όνομα “adaptogens”, έχουν έρθει στο προσκήνιο.

Μπορεί τα οφέλη των adaptogens να είναι γνωστά εδώ και χρόνια στην Κινεζική ιατρική και στην Ayurveda, όμως η εμπορική τους πλευρά αναπτύχθηκε ραγδαία μόλις τα τελευταία χρόνια. Σε αυτή την οικογένεια των φυτών ανήκουν το γνωστό σε όλους ginseng, η γλυκόριζα και άλλα λιγότερο γνωστά φυτά (Withania somnifera, Rhodiola rosea, Schisandra, Eleutherococcus senticosus).

Γιατί αποτελούν τη νέα τάση;

Το στρες περιγράφει μία γενικευμένη κατάσταση, πολύ δύσκολη να ορισθεί. Μπορεί να είναι πνευματικό ή σωματικό, και οι επιπτώσεις του ξεπερνούν τα συμβατικά όρια ενός πονοκεφάλου. Στην εποχή μας τα επίπεδα άγχους αγγίζουν όχι μόνο την ψυχική υγεία, αλλά και εκείνη του γαστρεντερικού συστήματος, της καρδιά και των ίδιων των κυττάρων. Πολλές παθήσεις όπως ο καρκίνος και τα αυτοάνοσα νοσήματα έχουν αποδοθεί σε υψηλά επίπεδα στρες στον οργανισμό, καθώς το ανοσοποιητικό και το νευρικό σύστημα βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία. Δεδομένης της αυξημένης ανάγκης για πρόληψη των επιπτώσεων του στρες, τα adaptogens κάνουν ακριβώς αυτό που λέει και το όνομά τους. Στα Αγγλικά adapt σημαίνει προσαρμόζομαι, συνεπώς βότανα με αυτές τις ιδιότητες επιτρέπουν στο σώμα αντισταθεί στις συνθήκες του περιβάλλοντος ή απλά να προσαρμοστεί σε αυτές βρίσκοντας την ιδανική ισορροπία.

Σύμφωνα με τον ορισμό που δόθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’50, προκειμένουν να χαρακτιρισθεί ένα φυτό σαν adaptogen θα πρέπει να πληρεί 3 κριτήρια:

  • Να μην επηρεάζει τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού.
  • Να αυξάνει την αντίσταση του οργανισμού στο στρες, μέσω βιοχημικών, χημικών και άλλων φυσιολογικών μηχανισμών.
  • Να συμβάλλει στην υγεία και ευεξία του οργανισμού ολιστικά, χωρίς όμως να τον επιβαρύνει.

Ποιές καταστάσεις οφελούν;

Στις μέρες μας έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές κλινικές μελέτες οι οποίες αναδεικνύουν τους τομείς εκείνους που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Παρότι η μελέτη της δράσης των φυσικών συστατικών στο ανθρώπινο σώμα είναι πολύπλοκη, η ολιστική δράση των adaptogens είναι εκείνη που τα διαφοροποιεί από τις συμβατικές προσεγγίσεις. Πιο συγκεκριμένα τα επιστημονικά δεδομένα έχουν δείξει πως τα βότανα:

  • Αυξάνουν την παραγωγή ενέργειας στο σώμα, μέσω της σύνθεσης μορίων (ATP).
  • Μείωση της κόπωσης.
  • Βελτίωση της απόδοσης κατά τη φυσική δραστηριότητα.
  • Εξισορρόπηση μηχανισμών άγχους και βέλτιστη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος.
  • Βελτίωση της ικανότητας συγκέντρωσης και της μνήμης.
  • Βελτίωση της διάθεσης.
  • Εωδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος.
  • Δεν έχουν παρενέργειες.

Φυσικά όλα τα παραπάνω ισχύουν στα πλαίσια ενός ισορροπημένου τρόπου ζωής, διατροφής και άσκησης.

Το τελευταίο έτος η αγορά των συμπληρωμάτων διατροφής που περιέχουν κάποιο βότανο adaptogen έχει αυξηθεί κατά 57% στην Αμερική. Μην απορήσετε λοιπόν εάν σε μερικά χρόνια ο όρος και τα προϊόντα αυτά κατακλύσουν την Ελληνική αγορά. Εξάλλου, το στρες στη καθημερινότητα είναι αναπόφευκτο, συνεπώς είναι απαραίτητη η ανεύρεση τρόπων για την αποτελεσματική διαχείρισή του. Προσοχή χρειάζεται στην επιλογή επώνυμων ποιοτικών προϊόντων και στην ορθή χρήση αυτών. Εάν έχετε κάποιο βεβαρυμένο ιατρικό ιστορικό, συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν τη χρήση οποιουδήποτε συμπληρώματος διατροφής. 

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com
 Βιβλιογραφία:

Panossian A, Wikman G. Effects of Adaptogens on the Central Nervous System and the Molecular Mechanisms Associated with Their Stress-Protective Activity. Pharmaceuticals (Basel). 2010 Jan 19;3(1):188-224.

Panossian A, Wagner H. Stimulating effect of adaptogens: an overview with particular reference to their efficacy following single dose administration. Phytother Res. 2005 Oct;19(10):819-38. Review.