Δίαιτα χωρίς γλουτένη: Ποιές επιπτώσεις έχει στην υγεία;

23-02-2017

Για πολλούς αποτελεί τη μόνη θεραπεία στην αντιμετώπιση μίας πάθησης όπως η κοιλιοκάκη, για άλλους αποτελεί μία διατροφική τάση η οποία βοηθά στον έλεγχο του βάρους. Σε κάθε περίπτωση η γλουτένη έχει ανακηρυχθεί στον νέο διατροφικό «εχθρό», μετά τα λιπαρά, τα γαλακτοκομικά και τους υδατάνθρακες. Στην πραγματικότητα μόλις το 1% του πληθυσμού εμφανίζει κοιλιοκάκη. Τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου που προκαλεί η παρουσία γλουτένης στο φαγητό. Παράλληλα οι ισχυρισμοί πως ο αποκλεισμός της γλουτένης από το καθημερινό διαιτολόγιο συμβάλλει στην απώλεια βάρους, στην «θεραπεία» του αυτισμού, στη διαχείριση του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου, στην ανακούφιση από τους πονοκεφάλους και άλλα πολλά, παραμένουν επιστημονικά ανεπιβεβαίωτοι.

Στο σημείο αυτό κανείς θα αναρωτηθεί, πως ακόμη και εάν δεχθούμε πως οι δίαιτες άνευ γλουτένης δεν έχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία, γιατί οι ειδικοί της διατροφής επιμένουν να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου; Πολύ απλά διότι οι δίαιτες που αποκλείουν συγκεκριμένες ομάδες τροφίμων από το διαιτολόγιο κρύβουν αρκετούς σιωπηλούς κινδύνους.

Λαμβάνεται όλα τα θρεπτικά συστατικά;

Αποκλείοντας τη γλουτένη από τη διατροφή σας, αυτομάτως εξαιρείτε από τα γεύματά σας πολύτιμες πρώτες ύλες όπως το σιτάρι. Η αντικατάσταση αυτού ενδεχομένως γίνεται με άλλα σιτηρά, όπως το κεχρί, στο τέλος της ημέρας όμως η συνολική κατανάλωση αυτών περιορίζεται. Αποτέλεσμα αυτού είναι η μειωμένη πρόσληψη των θρεπτικών συστατικών που περιέχουν τα «απαγορευμένα» σιτηρά, όπως η οικογένεια των βιταμινών Β και ο σίδηρος. Επίσης, η παρουσία προϊόντων με γλουτένη σε ένα γεύμα, έχει συσχετιστεί με καλύτερη ρύθμιση των επιπέδων ζαχάρου μετά από ένα γεύμα.

Χάνετε βάρος με μαγικό τρόπο;

Μέχρι σήμερα δεν έχει αποδειχθεί πως η γλουτένη έχει επίδραση στο μεταβολισμό, άρα και στο βάρος, του σώματος. Η επιτυχία των διατροφών άνευ γλουτένης, που κατακλύζουν διαδίκτυο και περιοδικά, κρύβεται σε μία πολύ απλή διαπίστωση. Αποκλείοντας τροφές που περιέχουν το συστατικό, στην πραγματικότητα περιορίζεται σημαντικά την κατανάλωση έτοιμων γευμάτων. Μία πιο «καθαρή» και ανεπεξέργαστη διατροφή, βελτιώνει τα επίπεδα ενέργειας, θρέφει ουσιαστικά τον οργανισμό, και φυσικά σας γλυτώνει θερμίδες. Ο κίνδυνος που κρύβεται πίσω από την παραπάνω διαπίστωση είναι πως στερητικές δίαιτες είναι δύσκολο να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Έτσι, εάν ο ενδιαφερόμενος δεν έχει χτίσει διατροφικές συνήθειες που ενσωματώνονται στις ρεαλιστικές καθημερινές επιλογές του, τότε η πιθανότητα να τα «παρατήσει» γρήγορα γυρνώντας σε μη ισορροπημένα πρότυπα είναι μεγάλος.

Μήπως η δίαιτά σας είναι τοξική;

Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε πολύ πρόσφατα, παρατηρήθηκε πως Αμερικάνοι που ακολουθούσαν δίαιτα άνευ γλουτένης εμφάνισαν διπλάσια επίπεδα των τοξικών ουσιών αρσενικό και υδράργυρος, στον οργανισμό τους. Παρότι πρόκειται για πολύ πρώιμη παρατήρηση, η ιδιότητα του ρυζιού, ενός εναλλακτικού σιτηρού χωρίς γλουτένη, να συγκρατεί πολύ νερό και τοξικές ενώσεις, πιθανολογείται πως είναι η αιτία.

Μήπως ήρθε η ώρα να αναθεωρήσετε την αθωότητα της δίαιτας άνευ γλουτένης; 

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com
 Βιβλιογραφία:

Bulka CM, Davis MA, Karagas MR, Ahsan H, Argos M. The Unintended Consequences of a Gluten-Free Diet. Epidemiology. 2017

Stein K. Severely restricted diets in the absence of medical necessity: the unintended consequences. J Acad Nutr Diet. 2014 Jul;114(7):986-94.