Μια νόσος που μπορεί να αφορά τον οποιοδήποτε

Το τοπίο στη σχιζοφρένεια σήμερα

Η σχιζοφρένεια είναι μια νόσος που μπορεί να αφορά τον οποιοδήποτε, ανεξάρτητα από την καταγωγή, την κοινωνικοοικονομική και πολιτισμική του κατάσταση¹. Είναι μια πολύπλοκη και χρόνια ψυχική διαταραχή στην ανάπτυξη της οποίας παίζουν ρόλο τόσο γενετικοί όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Η νόσος χαρακτηρίζεται από ένα μεγάλο φάσμα συμπτωμάτων όπως ψευδαισθήσεις, αποδιοργάνωση λόγου ή συμπεριφοράς,  μειωμένη ικανότητα στοχοκατευθυνόμενης δράσης παραληρητικές ιδέες, απάθεια ή έλλειψη κινήτρου και γνωστικά ελλείμματα. Ουσιαστικά έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει όλες τις πτυχές της ζωής όσων πάσχουν από τη νόσο².

Η φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με ψυχοκοινωνικού τύπου παρεμβάσεις, μπορούν να βοηθήσουν ικανοποιητικά τους ασθενείς να ελέγχουν τα συμπτώματά τους².

Ακάλυπτη ανάγκη

Οι φαρμακευτικές αγωγές που λαμβάνονται καθημερινά απαιτούν υψηλή συμμόρφωση, και συχνά μπορούν να οδηγήσουν, λόγω και της ίδιας της φύσης της νόσου, σε ανεπαρκή τήρηση της θεραπείας⁵.

Η καθημερινή λήψη της αγωγής μπορεί να επιβαρύνει συναισθηματικά τους ασθενείς, καθώς τους υπενθυμίζει το πρόβλημα δυσχεραίνοντας την καθημερινότητά τους.

Η ανεπαρκής τήρηση ή η διακοπή της θεραπείας σε σχέση με τις αγωγές  καθημερινής λήψης, παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα καθώς. Εκτιμάται ότι έως και 89% των ασθενών δεν τηρούν ή τηρούν εν μέρει τη φαρμακευτική αγωγή τους⁴.

Η διακοπή της αγωγής  συνεπάγεται με 5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής μετά από ένα πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο⁷. Επίσης, σχετίζεται με επιδείνωση των συμπτωμάτων και της λειτουργικότητάς τους, αυτοκτονικό ιδεασμό, αυξημένο κίνδυνο επανεισαγωγών στο νοσοκομείο, μειωμένη ανταπόκριση στα αντιψυχωσικά^8-9 και  αυξημένο χρόνο ανάρρωσης.

Φορτίο της νόσου

Η τήρηση της θεραπείας  είναι πολύ σημαντική και αυτό υπογραμμίζεται από τις συνέπειες που προαναφέρθηκαν. Η ανεπαρκής τήρηση της θεραπείας έχει σημαντικές συνέπειες τόσο στους ίδιους τους ασθενείς, όσο και στους ανθρώπους που τους φροντίζουν. Μεγάλη είναι η οικονομική επιβάρυνση λόγω των επιπρόσθετων δαπανών που προκύπτουν από τις συνεχείς υποτροπές και επακόλουθες νοσηλείες^10-11 αλλά ιδιαίτερη είναι και η συναισθηματική επιβάρυνση των φροντιστών λόγω του στρες που σχετίζεται με το αν ο ασθενής πήρε ή όχι την αγωγή του. Παράλληλα, σημαντική είναι και η επιβάρυνση στις υγειονομικές δαπάνες λόγω των επαναλαμβανόμενων νοσηλειών, λαμβάνοντας υπόψη και την επιβάρυνση για το κράτος, λόγω της μειωμένης παραγωγικότητας και των απουσιών από την εργασία¹².

Μέχρι και σήμερα οι ασθενείς και οι οικογένειές τους βιώνουν μεγάλο φορτίο από τη στιγματοποίηση που εξακολουθεί να υπάρχει. Καθίσταται σαφές ότι ο ασθενής με σχιζοφρένεια έχει σημαντική ανάγκη υποστήριξης τόσο από τη κοινωνία όσο και την Πολιτεία.

Νεότερες εξελίξεις στη  θεραπεία της σχιζοφρένειας

Η εξέλιξη στην φαρμακευτική έρευνα σήμερα, φέρνει νέα προοπτική στη θεραπεία της σχιζοφρένειας, δίνοντας τη δυνατότητα στους ασθενείς να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής και  μεγαλύτερη ανεξαρτησία, χωρίς  το άγχος της συχνής λήψης της φαρμακευτικής αγωγής.

Οι δυνατότητες τήρησης της αγωγής έχουν αυξηθεί σήμερα σημαντικά, καθώς η συχνότητα λήψης της αγωγής μειώνεται ακόμα περισσότερο μέσα στο διάστημα ενός έτους. Μέχρι σήμερα, οι αγωγές μακράς δράσης απαιτούσαν λήψη από 26 ως 12 φορές το χρόνο. Η κυκλοφορία των άτυπων Αγωγών Μακράς Δράσης επέφερε σημαντική πρόοδο στη θεραπεία της νόσου καθώς συμβάλλουν στην τήρηση της θεραπείας, στην εμφάνιση χαμηλότερων ποσοστών διακοπής της αγωγής και επανεισαγωγών στο νοσοκομείο, αλλά και πιο χαμηλό κίνδυνο υποτροπών συγκριτικά με τις αγωγές που λαμβάνονται καθημερινά και συχνά, παραπάνω από μια φορά την ημέρα^3-4 .

Οι πιο σημαντικοί στόχοι της θεραπείας είναι η μείωση ή η εξάλειψη των συμπτωμάτων, η παράταση της διάρκειας της σταθερής φάσης στη νόσο, η πρόληψη των υποτροπών, η μείωση των απαιτήσεων για ενδονοσοκομειακή περίθαλψη και η μεγιστοποίηση της ποιότητας ζωής και της λειτουργικότητας των ασθενών και ο περιορισμός των αρνητικών συνεπειών τόσο στους ίδιους, όσο και στις οικογένειές τους. Για το σκοπό αυτό είναι σημαντική η αποτελεσματική τήρηση της θεραπείας⁸.

1. Picchioni MM et al. Schizophrenia. BMJ 2007;335(7610):91–5.
2. APA Practice Guidelines 2004. Lehman AF, Lieberman JA, Dixon LB, et al. Practice guideline for the treatment of patients with schizophrenia. Second edition
3. Kaplan G et al. Patient Prefer Adherence 2003;7:1171–1180.
4. Kishimoto T et al. J Clin Psychiatry 2013;74:957–965
5. Lieberman JA et al. N Engl J Med 2005;353(12):1209–1223
6. Phan SV. Int J Psych Med 2016;51(2): 211–219.
7. Haddad PM et al. Patient Relat Outcome Meas 2014;5:43–62
8. Agid O et al.Expert Opin Pharmacother 2010;11(14):2301–2317
9. Hassan WAN et al. J Am Sci 2011;7(5):802–811.
10. Knapp M et al. Schizophr Bull 2004;30(2):279–293
11. Chong HY et al. Neuropsychiatr Dis Treat 2016;12:357–373.