Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου στην Ευρώπη και επηρεάζει εξ’ ίσου τις γυναίκες και τους άνδρες (1). Παρ ’ότι δεν είναι γνωστή η ακριβής αιτία που προκαλεί τον καρκίνο του παχέος εντέρου, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν το κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Οι παράγοντες αυτοί σχετίζονται με την ηλικία, το προσωπικό αλλά και οικογενειακό ιστορικό μας, το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλ, το αυξημένο βάρος και τις διατροφικές μας συνήθειες (2).
Το κόκκινο κρέας αποτελεί μία από τις τροφές οι οποίες έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου, ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου το η κατανάλωση κόκκινου κρέατος, και παραγώγων αυτού, έχει αυξηθεί σημαντικά. Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία συνιστά την μειωμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος, η οποία ανέρχεται σε 2 με 3 φορές την εβδομάδα και αυτή σε μικρές ποσότητες (3). Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί για το τί είναι αυτό που ενοχοποιεί το κόκκινο κρέας και το συσχετίζει με τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Μία μερίδα επιστημόνων υποστηρίζει πως ευθύνονται τα μέσα συντήρησης του κρέατος (νιτρώδη), άλλοι υποστηρίζουν πως ουσίες (ετεροκυκλικές αμίνες) οι οποίες παράγονται όταν μαγειρεύουμε το κρέας σε υψηλές θερμοκρασίες είναι καρκινογόνες, η καταστροφή των «ωφέλιμων μικροβίων» του εντέρου μας λόγω κακών διατροφικών συνηθειών πιθανά να παίζει καθοριστικό ρόλο, ενώ ορισμένοι ερευνητές μελετούν και τις γενετικές αλλαγές οι οποίες προκαλούνται στα κύτταρα του παχέος εντέρου όταν η διατροφή μας είναι πλούσια σε κόκκινο κρέας (μελετάται ο ρόλος του αιμικού σιδήρος) (4,5).
Τον περασμένο Νοέμβριο, μία ομάδα επιστημόνων συγκεντρώθηκε στο Όσλο της Νορβηγίας για να συζητήσει τις επιδράσεις του κρέατος στην υγεία του ανθρώπου (5). Οι ειδικοί κατέληξαν πως δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να πουν ξεκάθαρα πως «το κόκκινο κρέας είναι υπεύθυνο για τον καρκίνο του παχέος εντέρου». Αυτό μεταφράζεται στο ότι, δεν πρέπει να αποκλείσουμε το κόκκινο κρέας από την διατροφή μας για να αποφύγουμε την εμφάνιση της νόσου, ακόμη και εάν ανήκουμε σε μία ομάδα υψηλού κινδύνου, λόγω κληρονομικότητας ή τρόπου ζωής. Εάν καταναλώνονται στo πλαίσιo μιας ισορροπημένης διατροφής, τα άπαχα κομμάτια κόκκινου κρέατος αποτελούν μία άριστη τροφή, πλούσια σε πρωτεΐνη, βιταμίνες Α, Β1, Β12, ψευδάργυρο και σίδηρο.
Ποιες είναι όμως οι κατευθυντήριες διατροφικές αρχές που δίνονται από τους Νορβηγούς επιστήμονες για την μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου;
- Ελέγχουμε του βάρος μας.
- Υιοθετούμε μία δίαιτα πλούσια φρούτα και λαχανικά, καθώς οι φυτικές ίνες που περιέχουν έχουν εξαιρετικά ευεργετικές και προστατευτικές ιδιότητες.
- Επιλέγουμε να καταναλώσουμε διαφορετικές πηγές πρωτεΐνης κάθε μέρα, όπως: ψάρι, πουλερικά, όσπρια και γαλακτοκομικά. Με τον τρόπο αυτό περιορίζουμε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος στις 1-2 φορές την εβδομάδα.
- Το ασβέστιο το οποίο περιέχεται στα γαλακτοκομικά προϊόντα φαίνεται να προστατεύει το παχύ μας έντερο.
- Αποφεύγουμε να μαγειρεύουμε το κόκκινο κρέας σε θερμοκρασίες άνω των 2000C, όπου σχηματίζονται μόρια τα οποία θεωρούνται πως προκαλούν καρκίνο (3). Αυτό αφορά τόσο το ψητό, όσο και το τηγανητό κρέας.
- Εάν βρισκόμαστε σε ομάδα υψηλού κινδύνου, ενημερωνόμαστε από τον γιατρό μας για την χρήση «ωφέλιμων μικροβίων» του εντέρου (προβιοτικά).
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Επιστήμων Τροφίμων και Ειδικός Διατροφής
