Κώστας Μπαργιώτας στο healthview.gr: Ακόμη και ο πιο ικανός manager θα αποτύγχανε στο σημερινό ΕΣΥ!

04-04-2019

Σε ένα διοικητικό σύστημα, το οποίο απηχεί τις προτεραιότητες και τις αντιλήψεις της δεκαετίας του ’50, στηρίζεται και λειτουργεί το ΕΣΥ της χώρας μας, με αποτέλεσμα ακόμη και ο πιο ικανός manager να αποτύγχανε στο σημερινό ΕΣΥ, τονίζει σε συνέντευξή του στο healthview.gr ο βουλευτής Λάρισας και τομεάρχης Υγείας του Κινήματος Αλλαγής Κώστας Μπαργιώτας, ο οποίος επισημαίνει ακόμη ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας δεν έχει νομοθετήσει, στην πραγματικότητα, τη δημιουργία και τη λειτουργία κλειστών χώρων για ιατρικών ελεγχόμενη χρήση ναρκωτικών, καθώς ο πρόσφατος νόμος παραπέμπει το σύνολο των σχετικών θεμάτων σε μελλοντικές και αμφίβολες υπουργικές αποφάσεις.

 

Συνέντευξη στον ΒΑΣΙΛΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟ

 

  • Κύριε Μπαργιώτα, επισημάνατε πρόσφατα στη Βουλή ότι, παρά το γεγονός ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας νομοθετεί επιτέλους τους κλειστούς χώρους για ιατρικώς ελεγχόμενη χρήση ναρκωτικών, εν τούτοις από το κείμενο της νομοθετικής ρύθμισης προκύπτει ότι η ίδια δεν επιθυμεί να μπουν σε λειτουργία τέτοιοι χώροι. Μας εξηγείτε διεξοδικά σε ποια στοιχεία βασίζετε την ως άνω εκτίμησή σας;

Το περασμένο καλοκαίρι, όταν καταθέσαμε τροπολογία η οποία αφορούσε στη δημιουργία τέτοιων χώρων, η κυβέρνηση επικαλέστηκε «λεπτομέρειες» για να αρνηθεί την υπερψήφισή της. Με μεγάλη καθυστέρηση, στο τελευταίο νομοσχέδιο το Υπουργείο Υγείας έφερε ρύθμιση, η οποία πάσχει ακριβώς στις λεπτομέρειες. Στην πραγματικότητα η κυβέρνηση δε νομοθέτησε την έναρξη λειτουργίας τέτοιων χώρων, αλλά τη δυνατότητα να δημιουργηθούν εάν και εφόσον το Υπουργείο εκδώσει τις αναγκαίες υπουργικές αποφάσεις. Φαίνεται πως υπάρχουν σημαντικές τριβές τόσο στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος όσο και με ομάδες πολιτών οι οποίες αντιτίθενται στη δημιουργία τέτοιων χώρων.

Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι η εικόνα μιας άτολμης κυβέρνησης που επιθυμεί να «σπρώξει» το θέμα έως τις εκλογές χωρίς να κάνει τίποτα. Δυστυχώς, όμως, η κατάσταση στο κέντρο της Αθήνας είναι τέτοια που δεν επιτρέπει αναβολές και κωλυσιεργίες. Οι χώροι εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών έχει αποδειχθεί πως λειτουργούν τόσο υπέρ της προστασίας της υγείας των χρηστών όσο και υπέρ της προστασίας των περιοίκων. Τόσο ο Δήμος Αθηναίων όσο και ο ΟΚΑΝΑ κυριολεκτικά εκλιπαρούν για την άμεση λειτουργία των κέντρων. Υπάρχει και η τεχνογνωσία από το πιλοτικό πρόγραμμα Οδυσσέας που έτρεξε τα προηγούμενα χρόνια με επιτυχία αλλά και η διάθεση να στηριχθούν ανάλογες πρωτοβουλίες. Είναι ένα θέμα στο οποίο σύντομα θα επανέλθουμε και για το οποίο θα συνεχίσουμε να πιέζουμε και να απαιτούμε λύση.

 

  • Δώστε, σας παρακαλώ, μία εύλογη εξήγηση: Γιατί καθίσταται τόσο δύσκολη έως αδύνατη για κάθε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας να στελεχώσει και να λειτουργήσει το σύνολο των κλινών στις μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) του ΕΣΥ της χώρας μας; Ποια είναι η κακοδαιμονία, η οποία μας ταλαιπωρεί μονίμως και διαχρονικώς;

Η ανάπτυξη και λειτουργία των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και των Μονάδων Αυξημένης Φροντίδας (ΜΑΦ) αποτελεί χρόνια πληγή του Εθνικού Συστήματος Υγείας, καθώς κανείς δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει ένα εθνικό σχέδιο ανάπτυξης και διαχείρισης των κλινών ΜΕΘ και ΜΑΦ με βάση τις πραγματικές ανάγκες της χώρας. Η μεγάλη αδυναμία του συστήματος υγείας, η κακοδαιμονία του συστήματος, είναι η διοικητική ανεπάρκεια. Ούτε θέλει ούτε μπορεί να προγραμματίσει με ορθολογικά κριτήρια, να δημιουργήσει και να εκτελέσει μεσοπρόθεσμα και μακροχρόνια προγράμματα. Πιστεύω ότι το θέμα περιλαμβάνει πολλές πτυχές: την ισόρροπη ανάπτυξη ΜΑΦ και ΜΕΘ στο Εθνικό Σύστημα Υγείας με όρους που να εγγυώνται την λειτουργικότητα και την αποτελεσματικότητά τους, ένα αποτελεσματικό σύστημα διαχείρισης των κλινών που να ενοποιεί τις διαθέσιμες κλίνες στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα ώστε να αξιοποιούνται όλες οι δυνατότητες ειδικά σε περιόδους αιχμής, όπως είναι η έξαρση της γρίπης, και ταυτόχρονα η δημιουργία ενός ορθολογικού συστήματος κριτηρίων εισαγωγής και νοσηλείας των ασθενών είτε στις ΜΕΘ είτε στις ΜΑΦ.

 

  • Έχετε δική σας εικόνα για την απόδοση των διοικητών των νοσοκομείων του ΕΣΥ της χώρας μας, τους οποίους τοποθέτησε η παρούσα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας; Υπάρχει κάποιο ισοζύγιο θετικών και αρνητικών αποδόσεων εκ μέρους τους;

Πιστεύω ότι, παρά τις δραματικές ελλείψεις του Εθνικού Συστήματος Υγείας σε γιατρούς, νοσηλευτές και πόρους, η θεμελιώδης αδυναμία του είναι η τραγική καθυστέρηση του διοικητικού του συστήματος. Πρόκειται για σύστημα που απηχεί αντιλήψεις και πρακτικές της δεκαετίας του 1950. Η διαχείριση των νοσοκομείων με βάση κριτήρια πελατειακά και ρουσφετολογικά δεν επέτρεψε την ανάπτυξη των υπηρεσιών που είναι απαραίτητες για την ορθολογική διαχείριση του συστήματος υγείας. Αυτό που σε άλλες χώρες καλούνται να το κάνουν εξειδικευμένοι επιστήμονες με σπουδές και μακροχρόνια εμπειρία στη διοίκηση νοσοκομείων στην Ελλάδα καλούνται να το επωμιστούν στελέχη με σημαντικότερο προσόν την κομματική τους ταυτότητα. Αυτή η κυβέρνηση, παρά τις πιέσεις της τρόικας, ακολουθεί με ευλάβεια την τακτική του διορισμού ημετέρων με αποτέλεσμα το σύστημα να εξακολουθεί να έχει τεράστια προβλήματα διαχείρισης και χρηστής διοίκησης.

Σε σχέση με την εικόνα του κάθε διοικητή ή τα οικονομικά αποτελέσματα σε κάθε νοσοκομείο, οι περίφημες αξιολογήσεις του Υπουργείου μόνο τέτοιες δεν είναι, καθώς ούτε συγκεκριμένα κριτήρια υπάρχουν ούτε αναλυτικά αποτελέσματα δημοσιεύονται. Χρειάζεται μία συνολική κατά τη γνώμη μου αλλαγή στο διοικητικό σύστημα, καθώς η σημερινή κατάσταση είναι τέτοια που ακόμα και ο ικανότερος manager θα αποτύγχανε. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης πέρασαν σε ολοκληρωμένες ψηφιακές πλατφόρμες λειτουργίας, διαχείρισης και διοίκησης των νοσοκομείων χωρίς χαρτί, χωρίς film και χωρίς χειρόγραφα τιμολόγια, τα ελληνικά νοσοκομεία αδυνατούν να ανταλλάξουν ακόμη και e-mail μεταξύ τους. Συνεπώς, η άμεση εισαγωγή σύγχρονων συστημάτων διοίκησης που θα είναι εξ ολοκλήρου βασισμένα στην ψηφιακή τεχνολογία και η ανανέωση του συστήματος διοίκησης εκ βάθρων με συνθήκες απόλυτης διαφάνειας αποτελούν τη θεμελιώδη μεταρρύθμιση που χρειάζεται σήμερα το εθνικό σύστημα υγείας.

 

  • Τελικά, μπορεί η Ελλάδα να αποκτήσει ολοκληρωμένη δημόσια πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας; Η εμπειρία των τελευταίων είκοσι ετών δείχνει, μήπως, ότι έχουμε χάσει οριστικά τη μάχη σε αυτό το επίπεδο και ο πληθυσμός της χώρας έχει συνηθίσει πλέον να εξυπηρετείται από τα νοσοκομεία του ΕΣΥ.

Η Ελλάδα είναι η χώρα που έχει τα περισσότερα διαγνωστικά κέντρα, τα περισσότερα ιατρεία, εργαστήρια και γιατρούς από κάθε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών-μελών του ΟΟΣΑ. Έχει δηλαδή από άποψη υλικών και ανθρώπινων πόρων όλα όσα χρειάζεται, για να δημιουργήσει ένα αποτελεσματικό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Δυστυχώς οι ιδεοληψίες, ο ανταγωνισμός μεταξύ του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα με όρους εχθρικής αντιπαράθεσης και η εμμονή στη δημιουργία ενός κλειστού κρατικού και όχι δημόσιου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας οδήγησε και οδηγεί -στο βαθμό που αγνοεί και περιφρονεί την πραγματικότητα- σε αποτυχίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ναυάγιο των ΤοΜΥ, οι οποίες φιλοδοξούσαν να ξαναχτίσουν υποδομές και να δημιουργήσουν ένα κλειστό σύστημα κρατικών ιατρείων περιφρονώντας και την οικονομική στενότητα και τις  διαθέσεις των επαγγελματιών υγείας και τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού.

Εμείς πιστεύουμε ότι η δημιουργία ενός πρωτοβάθμιου συστήματος υγείας που να καλύπτει όλους τους πολίτες είναι εφικτή ακριβώς γιατί η χώρα έχει υποδομές. Τόσο το κράτος όσο και οι ιδιώτες έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια στη δημιουργία μονάδων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, οι οποίες παραμένουν ασύνδετες, ασυντόνιστες και πολλές φορές ανταγωνιστικές μεταξύ τους. Η ίδρυση του ΕΟΠΥΥ -μια μεγάλη μεταρρύθμιση που δρομολογήθηκε από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ μέσα στην κρίση- δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πρωτοβάθμιου συστήματος υγείας. Είναι ατύχημα που αυτή η κυβέρνηση, αντί να ενισχύσει την αυτονομία του ΕΟΠΥΥ ως αγοραστή, ελεγκτή και συντονιστή των υπηρεσιών υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα, επιχειρεί με τον αναχρονισμό τον ΤοΜΥ μια θνησιγενή μεταρρύθμιση που απλά αυξάνει τη σύγχυση και το χάος στον τομέα. Το αποτέλεσμα είναι πως μεγάλο μέρος του κόστους επιβαρύνει τους ασθενείς. Πιστεύουμε σε ένα σύστημα ΠΦΥ που θα αξιοποιεί όλους τους πόρους, δημόσιους και ιδιωτικούς, και θα καλύπτει υπό αυστηρό, δημόσιο έλεγχο όλους τους πολίτες.

 

  • Βλέπετε βήματα στον χώρο της Ψυχικής Υγείας; Το Κίνημα Αλλαγής θα προτείνει να εισαχθεί κάποια επείγουσα παρέμβαση στον τομέα αυτόν ή ό,τι ήταν να γίνει, με την ψυχιατρική μεταρρύθμιση και την αποασυλοποίηση των ψυχικώς πασχόντων, έχει ήδη πραγματοποιηθεί;

Στον τομέα της ψυχικής υγείας πρέπει επιτέλους να ισχύσουν οι κανόνες του ΕΣΥ. Η τομεοποίηση, η προσβασιμότητα, η ποιότητα, η στελέχωση είναι κάποια μόνο από τα προβλήματα στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Η εν εξελίξει ψυχιατρική μεταρρύθμιση προχωρά με πολύ αργούς ρυθμούς, όπως καταμαρτυρούν όλες οι ευρωπαϊκές εκθέσεις. Το Κίνημα Αλλαγής περιλαμβάνει στο Πρόγραμμά του δέσμη μέτρων, όπως ενδεικτικά:

  • Άμεση ολοκλήρωση της αποασυλοποίησης, με το κλείσιμο των ψυχιατρείων που απομένουν και τη μετάθεση των υπηρεσιών στα γενικά νοσοκομεία και στις υπηρεσίες της κοινότητας.
  • Άμεση μείωση του αριθμού των ακούσιων εισαγωγών (το ποσοστό είναι τέσσερις φορές υψηλότερο από ό,τι το αντίστοιχο μέσο ευρωπαϊκό).
  • Άμεση στελέχωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Οι υπηρεσίες φθίνουν υποστελεχωμένες λόγω υποχρηματοδότησης.
  • Έμφαση στην ανάπτυξη υπηρεσιών για το ηλικιακό φάσμα 16-18 που λόγω και της εφηβείας παρουσιάζει ιδιαίτερα και δύσκολα θέματα ψυχοπαθολογίας.
  • Έμφαση στην ανάπτυξη υπηρεσιών για τα παιδιά δεδομένης της πολύ περιορισμένης κάλυψης των αναγκών τους.
  • Στον τομέα των εξαρτήσεων, επιτέλους, Εθνικό Σχέδιο Δράσης. Ένα σχέδιο που θα ανταποκρίνεται όχι μόνο στις εξαρτήσεις από νόμιμες ή παράνομες ουσίες, αλλά και στις εξαρτητικές συμπεριφορές που απειλούν τις κοινωνίες, όπως ο τζόγος και το διαδίκτυο. Η σημερινή κυβέρνηση, όχι απλά δεν προσπαθεί να περιορίσει αυτές τις απειλές, αλλά προωθεί με τον τρόπο της την εξάπλωσή τους (διαφημίσεις σχετικά με τον τζόγο, άδειες καζίνο κλπ).

 

  • Τέλος, κύριε Μπαργιώτα, βρίσκονται τα νοσοκομεία του ΕΣΥ της χώρας μας σε καλύτερη κατάσταση οικονομικώς, σε σχέση με τις αμιγώς μνημονιακές χρονιές; Ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας Παύλος Πολάκης, μάλιστα, κάνει συχνά – πυκνά λόγο για πλεονάσματα στα ιδρύματα.

Τα πλεονάσματα υπάρχουν μόνο στη φαντασία του κ. Πολάκη. Άλλωστε, αν πραγματικά τα νοσοκομεία έχουν πλεονάσματα, τη στιγμή που αδυνατούν να παρέχουν σε πολλές περιπτώσεις βασικές υπηρεσίες στους ασθενείς, τη στιγμή που έχουν τεράστια προβλήματα ακόμα και βασικής συντήρησης, όπως αποδεικνύουν τα ασανσέρ που πέφτουν και η διακοπή χειρουργικών επεμβάσεων σε πολλά από αυτά, τότε τα πλεονάσματα θα ήταν απόδειξη ανικανότητας και πλημμελούς διαχείρισης και όχι λόγος πανηγυρισμών. Η αλήθεια είναι ότι οι περικοπές των προϋπολογισμών των νοσοκομείων είναι διαρκείς, σταθερές από χρονιά σε χρονιά ενώ η διαδικασία μετάβασης της χρηματοδότησης από τον ΕΟΠΥΥ εξακολουθεί να είναι προβληματική και δύσκολη. Τα νοσοκομεία εξακολουθούν να βρίσκονται σε δεινή κατάσταση. Η κυβέρνηση σπατάλησε μία κρίσιμη πενταετία σε μια πολιτική μπαλώματος που απέχει πολύ από αυτό που χρειάζεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Τα νοσοκομεία έχουν ανάγκη από οικονομική στήριξη, αλλά και από μία μεγάλη επιχείρηση αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών τους. Μεγάλες οικονομίες κλίμακας μπορούν να γίνουν ακόμα και σήμερα με τον εξορθολογισμό της λειτουργίας όχι μόνο των διοικητικών, αλλά και των ιατρικών υπηρεσιών. Δυστυχώς αυτονόητες μεταρρυθμίσεις, όπως η εισαγωγή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στα νοσοκομεία, φαίνεται ότι δεν αποτελούν προτεραιότητα αυτής της κυβέρνησης και ακόμη εκκρεμούν.