Του Βασίλη Βενιζέλου
Mε αφορμή την πρόσφατη, παράνομη νοσηλεία τεσσάρων ανηλίκων στο ψυχιατρικό τμήμα ενηλίκων του Νοσοκομείου Μυτιλήνης (κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας) και το γεγονός ότι, όπως μας αναφέρεται, η παράνομη και επικίνδυνη αυτή τακτική τείνει να παγιωθεί, η Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος (ΕΝΕ), επισημαίνει την Πέμπτη 2 Απριλίου σε σχετική ανακοίνωσή της τα ακόλουθα:
“Δια της ανωτέρω πρακτικής δημιουργούνται πολύ σοβαρά ζητήματα ασφάλειας των ανηλίκων ασθενών, σεβασμού των δικαιωμάτων τους και επίτευξης του θεραπευτικού σκοπού της νοσηλείας τους. Το δε νοσηλευτικό προσωπικό βρίσκεται ενώπιον του ενδεχόμενου να του αποδοθούν ευθύνες- χωρίς να έχει καμία υπαιτιότητα- για οποιοδήποτε πρόβλημα ανακύψει λόγω της παρανόμου και ακατάλληλης νοσηλείας των ανηλίκων μαζί με τους ενηλίκους ψυχικά πάσχοντες (ορισμένοι εκ των οποίων ίσως είναι και επικίνδυνοι- ακούσιες νοσηλείες κλπ).
Η νοσηλεία των ανηλίκων πρέπει να πραγματοποιείται σε ειδικά τμήματα, με συγκεκριμένες προδιαγραφές και στελέχωση και σε ειδικές συνθήκες που να εξασφαλίζουν το θεραπευτικό αποτέλεσμα για μία ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα ασθενών.
Όπως έχει τονίσει σε έγγραφά της η Ειδική Επιτροπή Έλεγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές του άρθρου 2 του Ν.2716/1999: σύμφωνα με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ, η χώρα μας οφείλει, ως συμβαλλόμενο κράτος, (ΦΕΚ 192/2.10.92), να μεριμνά « ώστε η λειτουργία των οργανισμών, των υπηρεσιών και των ιδρυμάτων που αναλαμβάνουν παιδιά και που είναι υπεύθυνα για την προστασία τους να είναι σύμφωνη με τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί από τις αρμόδιες αρχές, ιδιαίτερα στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας και σε ό,τι αφορά τον αριθμό και την αρμοδιότητα του προσωπικού τους, καθώς και την ύπαρξη μιας κατάλληλης εποπτείας» (άρθρο 3 παρ. 3). Επίσης στη σύμβαση ορίζεται ότι « τα συμβαλλόμενα κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα του παιδιού να απολαμβάνει το καλύτερο δυνατόν επίπεδο υγείας και να επωφελείται από τις υπηρεσίες ιατρικής θεραπείας και αποκατάστασης αναπήρων. Τα συμβαλλόμενα κράτη επιδιώκουν να διασφαλίσουν το ότι κανένα παιδί δεν θα στερείται το δικαίωμα πρόσβασης στις υπηρεσίες αυτές. (άρθρο 24). Επίσης ότι: «Κάθε παιδί που στερείται την ελευθερία να αντιμετωπίζεται με ανθρωπισμό και με τον οφειλόμενο στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου σεβασμό, και κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ηλικίας του. Ειδικότερα, κάθε παιδί που στερείται την ελευθερία θα χωρίζεται από τους ενήλικες, εκτός εάν θεωρηθεί ότι είναι προτιμότερο να μη γίνει αυτό για το συμφέρον του παιδιού, και έχει το δικαίωμα να διατηρήσει την επαφή με την οικογένειά του δι’ αλληλογραφίας και με επισκέψεις, εκτός εξαιρετικών περιστάσεων.( άρθρο 37). Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ( CHILD AND ADOLESCENT MENTAL HEALTH POLICIES AND PLANS, pp28, WHO, 2005). «…θα πρέπει να υπάρχουν ξεχωριστές εσωτερικές νοσηλείες για την ψυχική φροντίδα των παιδιών και των εφήβων, διότι τα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί να βιώσουν φόβο και δειλία εάν νοσηλευθούν σε τμήμα ενηλίκων.
Σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδας – Ένωσης Ψυχιάτρων Παιδιών και Εφήβων: « Κάθε μονάδα νοσηλείας χρειάζεται, να παρέχει συνθήκες «θεραπευτικού περιβάλλοντος», να εξασφαλίζει την συμμετοχή των γονέων στην θεραπεία και να συνδέεται με δομές στην κοινότητα διασφαλίζοντας έτσι την συνέχεια της κοινοτικής ζωής». …« Η ψυχιατρική νοσηλεία έχει συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, δεν μπορεί να υφίσταται για να καλύπτει ανάγκες πρόνοιας ή φύλαξης ατόμων, δεν είναι «κατασταλτική μέθοδος» και γίνεται ανενεργή αν δεν παρέχεται ταυτόχρονα «θεραπευτικό περιβάλλον». «Η νοσηλεία σε δομές ασυλικού τύπου είναι επιστημονικά ξεπερασμένη, δυνητικά παθογόνα και φαίνεται να καταπατά τα θεμελιώδη δικαιώματα του παιδιού για προσωπική ανάπτυξη και συμμετοχική ζωή». « Η ακούσια νοσηλεία ακολουθεί τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί από την πολιτεία για την πραγματοποίηση της».
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, θεωρεί αναγκαίες 6-8 παιδικές ψυχιατρικές κλίνες νοσηλείας ανά εκατομμύριο πληθυσμού και ακόμη περισσότερες για εφήβους.
Όλα τα ανωτέρω παραβιάζονται κατάφωρα δια της κατάστασης στο ΓΝ Μυτιλήνης, όπου οι υφιστάμενες συνθήκες νοσηλείας των ασθενών παραβιάζουν τα δικαιώματά τους, οδηγούν μετά βεβαιότητας σε ματαίωση του θεραπευτικού σκοπού και θέτουν σοβαρά ζητήματα ασφάλειας των θεραπευομένων, προκαλώντας κινδύνους για ασθενείς και προσωπικό”…
