Η σπατάλη τροφίμων, food waste στα αγγλικά, αγγίζει τους 88 εκατομμύρια τόνους σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπολογίζεται μάλιστα πως αντιστοιχεί στο 20% της παραγόμενης ποσότητας τροφίμων. Για να το θέσει κανείς με ακόμη πιο απλά λόγια, είναι σαν να φεύγετε από το σούπερ μάρκετ με τέσσερις σακούλες ψώνια, και τελικά η μία από αυτές να καταλήγει στα σκουπίδια!
Τι επιπτώσεις έχει η σπατάλη τροφίμων;
Η απάντηση δεν είναι τόσο απλή. Ιδιαίτερα όταν 795 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έρχονται αντιμέτωποι με την επισιτιστική ανασφάλεια. Την ίδια στιγμή, για την παραγωγή της υπερβάλλουσας ποσότητας τροφίμων εξαντλούνται οι φυσικοί πόροι (νερό, γη). Ακόμη, ο μεγάλος όγκος απορριμάτων εκτοξεύει τα επίπεδα αέριων ρύπων, εντείνοντας το φαινόμενο του θερμοκηπίου και συμβάλλοντας δραματικά στην κλιματική αλλαγή.
Πως μπορείτε να μειώσετε τη σπατάλη τροφίμων στο σπίτι σας;
Στο φαινόμενο της σπατάλης τροφίμων συμμετέχουν όλοι οι κρίκοι της τροφικής αλυσίδας. Από τους παραγωγούς, μέχρι τη βιομηχανία και το σούπερ μάρκετ. Όμως ο τελικός καταναλωτής αναδεικνύεται στον πλέον “σπάταλο” κρίκο! Πιο συγκεκριμένα, “πετάει” το 40 με 50% των λαχανικών και των φρούτων, περίπου το 30% των θαλασσινών και των σιτηρών, αλλά και το 20% των κρεατικών και των γαλακτοκομικών, που αγοράζει.
Συνεπώς, υπάρχουν πολλές ιδέες, τις οποίες μπορείτε να εφαρμόσετε στην καθημερινότητά σας.
Στα ψώνια
- Προετοιμάστε το μενού της εβδομάδας και προμηθευτείτε μόνο τα απολύτως απαραίτητα. Θυμηθείτε να χρησιμοποιήσετε λίστα για τα ψώνια σας.
- Ρίξτε μία ματιά στα ντουλάπια και στο ψυγείο. Μην ψωνίζετε “στα τυφλά”, καθώς μπορεί να έχετε ήδη αυτό που χρειάζεστε!
- Ψωνίζετε τρόφιμα με την πιο απλή συσκευασία, και φυσικά θυμηθείτε να την ανακυκλώσετε!
- Μην απορρίπτεται τα “άσχημα” λαχανικά και φρούτα. Επειδή δεν έχουν όμορφη εμφάνιση, δεν σημαίνει πως είναι λιγότερο γευστικά. Το αντίθετο μάλιστα!
- Ελέγχετε πάντα τις ημερομηνίες λήξεως. Εάν γνωρίζετε πως θα καταναλώσετε ένα τρόφιμο άμεσα, προτιμήστε εκείνο με την κοντινότερη ημερομηνία λήξης. Έτσι το “σώζετε” από την καταστροφή. Από την άλλη μεριά, τρόφιμα τα οποία καταναλώνετε με πιο αργό ρυθμό, προτιμήστε να έχουν μακρινή ημερομηνία λήξης.
Στην κουζίνα
- Κρατήστε τα δικά σας γλαστράκια με αρωματικά φυτά. Όχι μόνο θα αποφύγετε να πετάξετε αρωματικά, που δεν προλάβατε να χρησιμοποιήσετε, αλλά θα ομορφύνετε και την κουζίνα σας με βασιλικό, μέντα και άλλα!
- Ρυθμίστε τη θερμοκρασία του ψυγείου σας. Θα πρέπει να είναι κοντά στους 4 με 50 C.
- Ακολουθήστε τους κανόνες σωστής αποθήκευσης. Για παράδειγμα, οι μπανάνες δεν πρέπει να βρίσκονται κοντά στα μήλα και τα λαχανικά μπαίνουν πάντα στο συρτάρι του ψυγείου. Ακόμη, φέρνετε τα πιο παλιά τρόφιμα μπροστά και αποθηκεύστε στο πίσω μέρος εκείνα με την πιο μακρινή ημερομηνία λήξης.
- Υπολογίστε σωστά τις μερίδες. Μην μαγειρεύετε μεγαλύτερη ποσότητα, από εκείνη που ξέρετε πως θα καταναλώσετε.
- Μαγειρέψτε με “’άχρηστα” υλικά. Τα πράσινα φύλλα των καρότων και των παντζαριών, καθώς και τα κοτσάνια από το μπρόκολο, μπορούν να σας φανούν περισσότερο χρήσιμα απ’ ότι φαντάζεστε! Χρησιμοποιείστε τα σε συνταγές για σάντουιτς, σαλάτες και φρικασέ!
Ξανασκεφτείτε πριν πετάξετε!
- Όταν ένα φρούτο ή λαχανικό πλησιάζει προς την ωρίμανσή του καταψύξτε το! Χρησιμοποιείστε κατεψυγμένη μπανάνα σε smoothies, παντζάρια σε σούπες, πιπεριές τριμμένες σε σάλτσες.
- Δοκιμάστε περισσότερες σούπες. Τα περισσότερα ώριμα λαχανικά μπορούν να μετατραπούν σε γευστικές σούπες.
- Εφαρμόστε ξεκαθάρισμα του ψυγείου σας, μία φορά την εβδομάδα τουλάχιστον. Στόχος είναι να αξιοποιήσετε περισσευούμενα φαγητά, σε νέες συνταγές. Ιδιαίτερα βολικές για τέτοια “μεταποίηση” είναι οι σάλτσες για μακαρόνια, οι πίτες, οι ομελέτες και οι σαλάτες.
- Μην πετάτε το ψωμί! Το μπαγιάτικο ψωμί έχει πάντα θέση σε ζουμερά μπιφτέκια ή τραγανά κρουτόν.
- Αξιοποιείστε ακόμη και τις φλούδες! Οι φλούδες των λαχανικών και των φρούτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως λίπασμα για τις γλάστρες ή τον κήπο του σπιτιού. Αναζητείστε περισσότερες πληροφορίες για τεχνικές κομποστοποίησηςτροφίμων.
- Μοιραστείτε τα περισσεύματα φαγητού με αγαπημένα πρόσωπα! Κάτι τέτοιο φαντάζει ιδιαίτερα χρήσιμο μετά από ένα κάλεσμα για φαγητό. Μία ακόμη ιδέα είναι να ανταλλάξτε το φαγητό της προηγούμενης ημέρας με συναδέλφους στο γραφείο!
Έτσι, θα βάλετε το δικό σας λιθαράκι για έναν καλύτερο κόσμο χωρίς “πείνα” και αέριους ρύπους.
Ήβη Παπαϊωάννου, RDN, MS, MBA Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ [email protected]
Βιβλιογραφία Reduce Food Waste. Guideline how to #reducefoodwaste as a consumer. Accessed 9/10/2019. http://www.reducefoodwaste.eu/guideline-consumer.html
