Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, ή ορθότερα το τέστ για τη μέτρηση αυτής, αποτελεί στις μέρες μας ρουτίνα για την καλύτερη διαχείριση του διαβήτη τύπου 1 ή 2. Σε τι διαφέρει όμως από τη μέτρηση του ζαχάρου νηστείας; Και γιατί θεωρείται τόσο σημαντική;
Τι είναι η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη;
Η αιμοσφαιρίνη είναι μία από τις πρωτεΐνες του αίματος, που μεταφέρει οξυγόνο σε ολόκληρο το σώμα. Ένα ποσοστό αυτής “κολλάει” με τα ζάχαρα του αίματος, δημιουργώντας ένα ισχυρό “ζευγάρι”.Toζευγάρι αυτό ονομάζεται γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (ΗbA1C) και θα παραμείνει ενωμένο μέχρι να ολοκληρωθεί ο κύκλος ζωής της αιμοσφαιρίνης. Δηλαδή, για περίπου τρεις μήνες.
Τι δείχνει η μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης;
Μετρώντας τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμέενης αιμιασφαιρίνης, στην ουσία υπολογίζεται το ποσοστό της πρωτεΐνης που έχει ζευγαρώσει με κάποιο σάκχαρο. Έτσι η ιατρική ομάδα έχει μία πολύ καλή εικόνα του μέσου όρου των τιμών σακχάρων για τις προηγούμενες 8 με 12 εβδομάδες. Δηλαδή, για όσο ζει ένα κύτταρο αιμοσφαιρίνης!
Η μέτρηση εκφράζεται ως ποσοστό. Για παράδειγμα, εάν στα 100 κύτταρα αιμοσφαιρίνης, 7 είναι γλυκοζυλιωμένα ή “ζευγαρωμένα”, τότε το αποτέλεσμα της εξέτασης θα είναι 7%. Συνήθως, οι γιατροί κοιτούν τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη τρεις με τέσσερις φορές το χρόνο.
Ποιες τιμές θεωρούνται φυσιολογικές για τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη;
Κανείς θα μπορούσε να ισχυριστεί πως η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι ρευστή! Τα τελευταία χρόνια τα όρια “στενεύουν” επικίνδυνα, σε μία προσπάθεια των ειδικών να ελέγξουν καλύτερα την παγκόσμια επιδημία του διαβήτη. Όμως πίσω από τους αριθμούς των αιματολογικών εξετάσεων κρύβονται οι άνθρωποι. Πριν γνωρίζετε τις φυσιολογικές τιμές της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης θα πρέπει να θυμάστε πως η επίτευξη του στόχου δεν είναι αυτοσκοπός.Προτεραιότητα είναι η ισορροπημένη διατροφή και ο υγιεινός τρόπος ζωής!
Ένας υγιής ενήλικας έχει γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη μεταξύ 4,0% και 5,6%. Στοαρχικό ή προδιαβητικό στάδιο οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ 5,7% και 6,4%,χτυπώντας το καμπανάκι της έγκαιρης επέμβασης. Τιμές πάνω από 6,5%αντιστοιχούνται σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 ή 2. Στόχος της ιατρικής ομάδας και των ίδιων των ατόμων, είναι να κρατούν τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη κάτω από το 7%.Τιμές μεγαλύτερες από αυτή υποδηλώνουν την ανάγκη για δραστικότερες αλλαγές στη διατροφή, την άσκηση και συνολικότερα στις καθημερινές συνήθειες.
Σε τι διαφέρει η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη από τις τιμές ζαχάρου;
Η μέτρηση του ζαχάρου, συνήθως νηστείας ή μεταγευματικά, μετρά τα επίπεδα αυτού μία συγκεκριμένη στιγμή της ημέρας. Η διαδικασία είναι απλή και εύκολη, λαμβάνοντας μία σταγόνα αίματος από τα άκρα των δαχτύλων. Τα νούμερα αυτά μπορούν να βοηθήσουν στη πιο στοχευμένη χορήγηση της φαρμακευτικής αγωγής. Ακόμη, είναι χρήσιμο να αφουγκραστείτε πως το σώμα “αντιδρά” στις καθημερινές διατροφικές συνήθειες και όχι μόνο.
Από την άλλη μεριά η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη παρέχει μία καλή εκτίμηση των επιπέδων σακχάρου σε βάθος χρόνου. Οι επιστήμονες έχουν προσπαθήσει να κάνουν μία γενική αντιστοίχηση των τιμών της αιμοσφαιρίνης, με τον πιθανό μέσο όρο τιμών ζαχάρου.
| ΗbA1C | Μέσος όρος ζαχάρου αίματος |
| 6% | 126 mg/dL (7 mmol/L) |
| 7% | 154 mg/dL (8.6 mmol/L) |
| 8% | 183 mg/dL (10.2 mmol/L) |
| 9% | 212 mg/dL (11.8 mmol/L) |
| 10% | 240 mg/dL (13.4 mmol/L) |
| 11% | 269 mg/dL (14.9 mmol/L) |
| 12% | 298 mg/dL (16.5 mmol/L) |
Κλείνοντας, η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη αποτελεί ένα από τα πλέον αξιόπιστα εργαλεία γιατη διαχείριση και τη διάγνωση του διαβήτη. Διατηρώντας τα επίπεδα αυτής κοντά ή κάτω από το 7%, γίνεται ουσιαστική πρόληψη των παρενεργειών της νόσου (νευροπάθεια, καρδιαγγειακά). Η ισορροπημένη διατροφή αποτελεί τον καταλληλότερο τρόπο για τη διαχείριση του ζαχάρου, άρα και της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Η φαρμακευτική αγωγή έρχεται δεύτερη, και λειτουργεί επικουρικά των αλλαγών στον τρόπο ζωής.
Ήβη Παπαϊωάννου, RDN, MS, MBA Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ ivipapai@gmail.com
Βιβλιογραφία Sherwani SI, Khan HA, Ekhzaimy A, Masood A, Sakharkar MK.Significance of HbA1c Test in Diagnosis and Prognosis of Diabetic Patients.Biomark Insights. 2016;11:95–104. Published 2016 Jul 3. doi:10.4137/BMI.S38440
