Κάπνισμα: Κόβεται το τσιγάρο;

άνδρας που δεν έχει κόψει το κάπνισμα έχει τσιγάρο στο στόμα
13-02-2020

Εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον πλανήτη προσπαθούν καθημερινά να κόψουν το κάπνισμα. Το μεγαλύτερο ποσοστό δεν τα καταφέρνει. Και το ερώτημα που προκύπτει είναι: Μπορεόι να κοπεί εντελώς το κάπνισμα;

Πώς αντιμετωπίζεται η σωματική εξάρτηση;

Με τρεις τρόπους: Επιλέγοντας ένα από τα τρία φάρμακα πρώτης γραμμής για τη διακοπή καπνίσματος, που αντιμετωπίζουν το σύνδρομο στέρησης. Η μεθοδολογία βασίζεται στη σταδιακή μείωση του αριθμού των τσιγάρων που καπνίζει το άτομο με παράλληλη αντικατάσταση της δόσης της νικοτίνης. Αυτή, την στερείται από τα τσιγάρα που κόβει είτε με υποκατάστατα νικοτίνης είτε με φάρμακα. Τα υποκατάστατα νικοτίνης (τσίκλες, αυτοκόλλητα κ.λπ.) θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις υποδείξεις του γιατρού.

Τι πρέπει να ξέρετε…

Η διακοπή του καπνίσματος θέλει τον ειδικό της
Σε κάθε περίπτωση η διακοπή του καπνίσματος, ειδικά όταν συνοδεύεται από τη λήψη φαρμάκων, πρέπει να γίνεται υπό την καθοδήγηση ειδικών, οι οποίοι είναι κατά κύριο λόγο οι πνευμονολόγοι, που είναι και εκπαιδευμένοι σε σχέση με τη διακοπή καπνίσματος. Αυτούς θα τους βρούμε στα διάφορα κέντρα διακοπής καπνίσματος. Η λίστα με τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος υπάρχει αναλυτικά,. Μαζί και με πολλές άλλες πληροφορίες που πιθανώς θέλουμε να μάθουμε σε σχέση με το κάπνισμα και τη διακοπή του, στην ιστοσελίδα www.denkapnizo.org της Πνευμονολογικής Εταιρείας.

Είναι εφικτό να το κόψει κανείς;

Ναι, απαντούν οι ειδικοί. Στα ιατρεία διακοπής καπνίσματος, σε έναν χρόνο από την έναρξη της προσπάθειας, το κόβει περίπου το 30% των καπνιστών. Σε κάποια ιατρεία αυτό το ποσοστό μπορεί να φθάσει ακόμα και στο 60%. Ο ένας αυτός χρόνος θεωρείται καλό χρονικό όριο για να υπολογιστεί το αν κάποιος το έκοψε. Η σωματική μεν εξάρτηση δεν κρατάει πάνω από τρεις μήνες. Όμως η ψυχολογική συχνά δυσκολεύει τους καπνιστές, που μπορεί να «ξανακυλήσουν». Η λύση είναι η ψυχολογική απεξάρτηση, που γίνεται στα ιατρεία διακοπής με στόχο να έχουν εκπαιδευθεί οι πρώην καπνιστές και έτσι να έχουν λιγότερες πιθανότητες να υποτροπιάσουν και να ξανακαπνίσουν στο μέλλον.

Τι μας προκαλεί η διακοπή του καπνίσματος

Τα στερητικά συμπτώματα που προκαλεί η διακοπή του καπνίσματος είναι:

  • νευρικότητα
  • άγχος
  • ανησυχία
  • αύξηση της όρεξης
  • δυσκολία συγκέντρωσης
  • πονοκέφαλος
  • νεύρα
  • διαταραχή της διάθεσης
  • μελαγχολία

Αυτός είναι και ο λόγος που καπνίζουν πολύ οι άνθρωποι με ψυχιατρικά προβλήματα και κυρίως με κατάθλιψη. Οι έρευνες μάλιστα δείχνουν ότι οι άνθρωποι αυτοί πεθαίνουν κατά μέσο όρο 20-25 χρόνια νωρίτερα εξαιτίας προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με το τσιγάρο. Σε κάθε περίπτωση όταν αποφασίσουν να το κόψουν θα πρέπει να το κόψουν με τη βοήθεια ιατρικής συνδρομής. Ισως επίσης θα χρειαστεί να ρυθμίσουν τα ψυχιατρικά φάρμακα που παίρνουν μετά την επίτευξη της διακοπής του καπνίσματος. Κι αυτό επειδή η νικοτίνη αυξάνει τον μεταβολισμό των φαρμάκων. Το σημαντικότερο είναι ότι αρκετοί άνθρωποι καπνίζουν προκειμένου να ανακουφίσουν τη μελαγχολία ή την κατάθλιψή τους χωρίς να την έχουν ποτέ συνειδητοποιήσει/διαγνώσει. Αυτά τα άτομα αν διακόψουν το κάπνισμα μπορεί να εμφανίσουν την έως τώρα «συγκαλυμμένη» κατάθλιψή τους. Γεγονός που απαιτεί ιατρική εγρήγορση.

Συχνές ερωτήσεις για το κάπνισμα

  • Να κόψω και τον καφέ;
    Οχι, λένε οι ειδικοί. Το να κόψει κανείς τον καφέ μαζί με το τσιγάρο δεν είναι καλή ιδέα. Κατ’ αρχάς, επειδή η νικοτίνη είναι διεγερτική ουσία, αν κάποιος κόψει και τον καφέ μαζί με το τσιγάρο θα νιώθει πάρα πολύ κουρασμένος και χωρίς καθόλου ενέργεια. Αυτό που συστήνουν οι ειδικοί είναι να αλλάξει πιθανώς το είδος / τύπο του καφέ που πίνει.
  • Πρέπει να το κόψω μία κι έξω;
    Το τσιγάρο δεν χρειάζεται να κόβεται μία και έξω, γιατί κατ’ αυτόν τον τρόπο ο καπνιστής θα βιώσει έντονο στερητικό σύνδρομο. Στα κέντρα διακοπής καπνίσματος συστήνεται να μειώνεται σταδιακά ο αριθμός των τσιγάρων. Οι ειδικοί εκεί υπολογίζουν πόση νικοτίνη είχαν τα τσιγάρα τα οποία έκοψε ο καπνιστής. Έτσι, του δίνουν ποσότητα υποκατάστατου που αντιστοιχεί σε αυτόν τον αριθμό των τσιγάρων, ώστε να μην υπάρχουν στερητικά συμπτώματα.
  • Αν το κόψω, θα παχύνω;
    Η νικοτίνη αυξάνει τον μεταβολισμό, οπότε αν κάποιος το κόψει απροετοίμαστος – χωρίς να έχει συμβουλευθεί διατροφολόγο – θα πάρει κιλά. Υπολογίζεται μάλιστα ότι θα είναι γύρω στα πέντε με οκτώ κιλά για κάποιον που κάπνιζε ένα πακέτο την ημέρα, το έκοψε και δεν έκανε καμία αλλαγή στη διατροφή του. Αλλωστε, η ενδεχόμενη αύξηση του βάρους είναι ένα από τα μεγαλύτερα αντικίνητρα – κυρίως για τις γυναίκες – όσον αφορά τη διακοπή του τσιγάρου. Ωστόσο οι ειδικοί εξηγούν και τονίζουν ότι αν κανείς ακολουθήσει τις συμβουλές των ειδικών και κάνει κάποιες μικρές αλλαγές στη διατροφή του (π.χ. τρώει φρούτα αντί για άλλα σνακ, αποφεύγει το φαγητό αργά το βράδυ και αυξήσει το νερό που πίνει) θα καταφέρει να κόψει το κάπνισμα χωρίς να πάρει κιλά. Κάποια εξειδικευμένα κέντρα διακοπής του καπνίσματος έχουν παράλληλα προγράμματα πρόληψης αύξησης βάρους.
  • Μπορεί ένας καπνιστής να είναι πιο εξαρτημένος από κάποιον άλλον;
    Υπάρχει ένας αριθμός υποδοχέων νικοτίνης στον εγκέφαλο και όσο περισσότερο καπνίζει κανείς, και ειδικά από νεαρότερη ηλικία, τόσο περισσότεροι γίνονται – κάπως όπως όταν κανείς τρώει πολύ σε νεαρή ηλικία και έτσι ο οργανισμός γεννά περισσότερα λιποκύτταρα. Υπάρχουν όμως και γονίδια που αυξάνουν τον ρυθμό με τον οποίο κάποιος μεταβολίζει τη νικοτίνη, οπότε και η εξάρτηση στη νικοτίνη μπορεί να έχει και γονιδιακό υπόβαθρο.
  • Αν το κόψω πριν από κάποια ηλικία, μπορώ να είμαι βέβαιος ότι δεν θα πάθω τίποτε από το τσιγάρο;
    Η γενική εκτίμηση είναι ότι αν κάποιος κόψει το κάπνισμα μέχρι τα 40 του τότε κατά 90% δεν θα πάθει κάτι που να σχετίζεται με το τσιγάρο.
  • Γιατί κάποιοι ζουν μέχρι τα γεράματά τους καπνίζοντας;
    Αυτό είναι μια πολύ σχετική διαπίστωση, γιατί δυστυχώς πολύ συχνά οι θάνατοι που οφείλονται στο κάπνισμα δεν αναγνωρίζονται ως τέτοιοι. Και μπορεί έτσι ένας άνθρωπος να πεθάνει στα 70 ή στα 80 του, για παράδειγμα, από κάποια νόσο που σχετίζεται με τον καπνό, ενώ θα μπορούσε να είχε ζήσει περισσότερο. Γενικά υπολογίζεται ότι το τσιγάρο προκαλεί βλάβη στο 50% των χρηστών του. Οι βλάβες από το κάπνισμα είναι δοσοεξαρτώμενες στα αναπνευστικά (όσο περισσότερο καπνίζει κανείς τόσο πιο πιθανό είναι να εμφανίσει αναπνευστικά προβλήματα, για παράδειγμα ΧΑΠ ή και καρκίνο του πνεύμονα, και μάλιστα σε νεότερη ηλικία) αλλά όχι στα καρδιαγγειακά. Στο αναπνευστικό φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη βλάβη οι γυναίκες επειδή έχουν μικρότερους πνεύμονες, ενώ στα καρδιαγγειακά οι άνδρες είναι πιο ευαίσθητοι, αφού οι γυναίκες έχουν και τις ορμόνες που τις προστατεύουν μέχρι τουλάχιστον την εμμηνόπαυση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
Κάπνισμα: Να τι κάνει το τσιγάρο στους πνεύμονες