Τι είναι οι φλεγμονές; Για τους περισσότερους όταν το δέρμα ερεθιστεί και κοκκινίσει, όταν μας τσιμπήσει ένα κουνούπι ή όταν δημιουργηθεί μία πληγή τότε γίνεται εμφανές πως υπάρχει κάποια φλεγμονή στο σώμα. Η φλεγμονή αποτελεί τη φυσιολογική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε έναν παθογόνο μικροοργανισμό, μία τοξίνη ή κάθε άλλου είδους επικίνδυνο εισβολέα που ενδέχεται να βρεθεί στο σώμα. Υπό κανονικές συνθήκες η άμυνα του οργανισμού μπορεί να αντιμετωπίσει επιτυχώς τις φλεγμονές. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου οι φλεγμονές είναι τόσο έντονες, ώστε δεν είναι εύκολο να τις αποκρούσει το σώμα. Τέτοιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι παθήσεις όπως η αρθρίτιδα, δερματικά προβλήματα, νόσοι του εντέρου, των αγγείων και όχι μόνο.
Πώς αντιμετωπίζονται οι φλεγμονές; Καταστάσεις χρόνιων φλεγμονών στο σώμα ενδέχεται να οδηγήσουν πέρα από τον χρόνιο πόνο, σε πολύ σοβαρότερες παθήσεις όπως το Alzheimer’s, ο καρκίνος και νοσήματα της καρδιάς. Για την αντιμετώπιση λοιπόν αυτής της σιωπηλής «πληγής» στο σώμα, πολλοί άνθρωποι κάνουν χρήση αντιφλεγμονοδών φαρμάκων. Τα τελευταία όμως χρόνια οι επιστήμονες έχουν βεβαιωθεί πως η λύση για την αντιμετώπιση των φλεγμονών δεν κρύβεται αποκλειστικά στο ντουλάπι με τα φάρμακα, αλλά και στο ψυγείο του σπιτιού. Η διατροφή λοιπόν παίζει καίριο ρόλο στην πρόληψη και αντιμετώπιση αντίστοιχων καταστάσεων στον οργανισμό, μαζί με τη φυσική δραστηριότητα και εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης του stress.
Γιατί «λειτουργεί» η αντιφλεγμονώδης διατροφή; Μία δίαιτα κατά των φλεγμονών έχει σαν βασικότερο στόχο της να προσφέρει συστατικά τα οποία θα «σβήσουν τη φωτιά» που έχει προκληθεί στον οργανισμό. Τα φυτοθρεπτικά συστατικά των τροφίμων φυτικής προέλευσης καταπολεμούν το οξειδωτικό στρες, μία από τις βασικότερες αιτίες για τη δημιουργία φλεγμονών. Την ίδια στιγμή τα καλά ωμέγα λιπαρά των λιπαρών ψαριών και των φυτικών ελαίων, έχουν την ιδιότητα να κλείνουν το διακόπτη της φλεγμονής στο σώμα όταν καταναλωθούν στη σωστή αναλογία. Η αντιφλεγμονώδης δίαιτα όμως δεν στηρίζεται μόνο στην αύξηση της κατανάλωσης ορισμένων τροφίμων, αλλά και στον περιορισμό της λήψης τροφών που αυξάνουν την δημιουργία φλεγμονών στο σώμα. Οι τροφές αυτές σχετίζονται συνήθως με επεξεργασμένα τρόφιμα τα οποία όταν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες δεν αξιοποιούνται σωστά από το σώμα.
Σε τι λέει ΝΑΙ η αντιφλεγμονώδης διατροφή:
- Λαχανικά και φρούτα από όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου (κόκκινα, μωβ, κίτρινα, άσπρα, πράσινα).
- Σιτηρά ολικής άλεσης όπως μαύρο ψωμί, μακαρόνια ολικής, αναποφλοίωτο ρύζι και βρώμη.
- Καλά λιπαρά που βρίσκονται στα ψάρια, στα φυτικά έλαια και στους ξηρούς καρπούς.
- Πρωτεΐνη φυτικής προέλευσης όπως η σόγια, τα όσπρια και ορισμένα δημητριακά όπως η κινόα.
- Συγκεκριμένες τροφές με ισχυρή δράση κατά των φλεγμονών όπως ο κουρκουμάς, το σκόρδο, το τζίντερ, ο καφές, το τσάι, τα blueberries ή άλλα φρούτα της οικογένειας των μούρων, το μπρόκολα και άλλα σταυρανθή λαχανικά.
- Συμπληρώματα διατροφής με αντιοξειδωτική ή αντιφλεγμονώδη δράση.
Σε τι λέει ΟΧΙ η αντιφλεγμονώδης διατροφή (περιορισμένη κατανάλωση):
- Πρόσθετη ζάχαρη σε γλυκά, αρτοσκευάσματα, αναψυκτικά και άλλα επεξεργασμένα τρόφιμα.
- Κόκκινο κρέας και αλλαντικά.
- Ζωικό λίπος και τηγανητά.
- Γαλακτοκομικά, εκτός από μικρές ποσότητες λιγότερο επεξεργασμένων γαλακτοκομικών.
Το μυστικό για την αντιμετώπιση του πόνου κρύβεται στην ολιστική προσέγγιση μίας τέτοιας διατροφής και όχι στα μεμονωμένα συστατικά της. Να θυμάστε πάντα πως κάποιες τροφές ανοίγουν το διακόπτη της φλεγμονής, ενώ κάποιες άλλες τον κλείνουν, και έμφαση θα πρέπει να δίνεται φυσικά στις πρώτες. Εάν όμως το καλοσκεφτεί κανείς η αντιφλεγμονώδης διατροφή μοιάζει με το «δικό μας» Μεσογειακό πρότυπο δίαιτας! Για ακόμη μία φορά αποδεικνύεται πως η διατροφή μπορεί να αποτελέσει μία σύγχρονη μορφή θεραπείας, για τον πόνο και όχι μόνο.
Διαβάστε περισσότερα για τις φλεγμονές πατώντας εδώ.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Πηγές:
1. Saita E1, Kondo K1, Momiyama Y2. Anti-Inflammatory Diet for Atherosclerosis and Coronary Artery Disease: Antioxidant Foods. Clin Med Insights Cardiol. 2015 Jul 6;8(Suppl 3):61-5.
2. Harvard Women’s Health Watch. Foods that fight inflammation. July 1, 2014
http://www.health.harvard.edu/staying-healthy/foods-that-fight-inflammation
3. Cleveland Clinic. How an Anti-Inflammatory Diet Can Relieve Pain as You Age. November 6, 2015.
http://health.clevelandclinic.org/2015/11/anti-inflammatory-diet-can-relieve-pain-age/
