Τις τελευταίες εβδομάδες τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με τα νέα μέτρα για την υγεία και τις διατάξεις που αφορούν στη καθιέρωση νέων πρακτικών στη συνταγογράφηση. Είναι φυσικό τα θέματα αυτά όχι μόνο να συζητούνται με πάθος αλλά να προκαλούν και σύγχυση στον ασθενή, που χρόνια παρέμεινε μακριά από τις αποφάσεις που αφορούν την υγεία του. Ο ασθενής αυτός σήμερα μάλιστα τρεις εβδομάδες πριν τις εθνικές εκλογές, χωρίς ενημέρωση, παρακολουθεί τις σημαντικές αλλαγές οι οποίες τον αφορούν, που ορισμένες θα έπρεπε να είχαν εφαρμοσθεί εδώ και αρκετό καιρό.
Αναρωτιέται κανείς κατά πόσο οι αλλαγές αυτές συγχρονίζονται με τις κατευθύνσεις που η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα προβάλλει εδώ και χρόνια, και συγκριμένα με την φροντίδα την εστιασμένη στον ασθενή (patient-centre care) και την αμοιβαία, μεταξύ ιατρού και ασθενούς, λήψη της απόφασης (shared decision making). Πολλά είναι τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν. Σε ποιό βαθμό οι αξίες και οι προσδοκίες του ασθενούς ενσωματώθηκαν σε διατάξεις και πρακτικές στις υπηρεσίες υγείας τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας; Σε ποιο βαθμό οι ιατρικές σχολές ενσωμάτωσαν στα προγράμματα σπουδών τους τη διδασκαλία αυτών των πρακτικών και αξιών; Σε ποιό βαθμό όλη αυτή η πατερναλιστική άσκηση της ιατρικής πρακτικής διαμόρφωσε έναν άβουλο ασθενή, που περιφέρεται από ιατρείο σε ιατρείο, για να ενημερωθεί καλύτερα για το πρόβλημα υγείας του?
Φοβάμαι ότι συχνά επαναλαμβάνουμε τα λάθη μας, νομιμοποιούμε θέσεις που διαμορφώνονται εξ αιτίας των αναγκών των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, στο όνομα του ασθενούς. Φυσικά αυτή η πρακτική δεν διαμορφώθηκε σήμερα μόνο λόγω των μνημονιακών αναγκών. Από χρόνια, όλες οι αποφάσεις στο χώρο της υγείας δε λάμβαναν υπόψη τις θέσεις και τις προσδοκίες του ασθενούς είτε αφορούσαν την οργάνωση του χώρου εξέτασης και νοσηλείας του ή τον χώρο υποδοχής του ή την εξέτασή του και τις αποφάσεις του για την υγεία του. Έτσι βαθμιαία, ο ασθενής έγινε άβουλος, χωρίς ενημέρωση και συχνά επαίτης πολλαπλών γνωμών για απλά προβλήματά του. Το αποτέλεσμα γνωστό. Ένας ασθενής εξαρτημένος από τις εξετάσεις και τα φάρμακα πραγματοποιούσε πολλαπλές επισκέψεις, αναζητούσε πανάκριβες και εξειδικευμένες εξετάσεις, πλήρωνε συχνά εξωθεσμικά για να προσεγγίσει τον εξειδικευμένο υγειονομικό, φυσικά σε βάρος του οικογενειακού του προϋπολογισμού και της ποιότητας της υγείας και της ζωής του.
Τα γενόσημα φάρμακα είναι φυσικά ένα σημαντικό θέμα που απασχολεί την Πολιτεία, τους υγειονομικούς, την επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία ολόκληρη. Συνταγογράφηση γενόσημων φαρμάκων, όταν οι νέοι γιατροί συχνά αγνοούν βασικές γνώσεις φαρμακολογίας και φαρμακοδυναμικής και δε χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό υπολογιστή για αναζήτηση της τεκμηριωμένης γνώσης, και με τις επισκέψεις σε πολλές Μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας να καταχωρούνται ακόμη χειρόγραφα σε βιβλία ή και καθόλου υποστήριξη, με ελάχιστους εξειδικευμένους νοσηλευτές και δυστυχώς μόνο με βοηθητικό ρόλο μοιάζει μάλλον με ουτοπία.
Ηλεκτρονική συνταγογράφηση από γιατρούς χωρίς ουσιαστική ενημέρωση Μήπως χρειαζόμαστε έναν άλλο γιατρό, έναν άλλο υγειονομικό και φυσικά έναν καλά ενημερωμένο ασθενή. Τα γενόσημα αποτελούν μια καλή ευκαιρία συζήτησης του καινούργιου και οι εκλογές, μια αφορμή να προβάλλουμε το καινούργιο.
Χρήστος Λιονής
Καθηγητής Ιατρικής Σχολής
