Ο Χρήστος Μαρτάκος στο healthview.gr σε μία συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης.
Με αφορμή τον απολογισμό της 2ης Εκπαιδευτικής Ημερίδας της ΕΛΕΜΑ “Market Access for non – Market Access”, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Market Access μιλάει για τα προβλήματα της φαρμακοβιομηχανίας που ψάχνουν λύση, την πρόσβαση των ασθενών στις νέες θεραπείες και το μέλλον της ΕΛΕΜΑ.
Αναλυτικά:
– Πως αξιολογείτε τη 2η Εκπαιδευτική Ημερίδα της ΕΛΕΜΑ “Market Access for non – Market Access” και τι συμπεράσματα προέκυψαν;
«Με δεδομένο ότι η πρώτη Ημερίδα Μarket Access για non-Market Access που πραγματοποιήθηκε το 2023 είχε πολύ μεγάλη συμμετοχή και απέσπασε εξαιρετικά σχόλια ως προς το περιεχόμενο και την οργάνωση της, o πήχης είχε ανέβει ήδη πολύ ψηλά.
Παρόλα αυτά, η 2η Ημερίδα είχε ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία με εξαιρετική συμμετοχή που ξεπέρασε τους 370 συνέδρους, μεταξύ των οποίων παραβρέθηκαν ο Υπουργός Υγείας κ. Άδωνις Γεωργιάδης, σημαντικοί θεσμικοί φαρμακευτικής, οικονομικών υγείας, δημιουργίας στρατηγικής για την πρόσβαση ενός φαρμάκου στην αγορά αλλά και σημαντικών δεξιοτήτων όπως η συνεργασία και η καλή επικοινωνία. Παράλληλα απαιτεί πολύ καλή γνώση όχι μόνο του ρυθμιστικού πλαισίου που διέπει τις διαδικασίες Market Access αλλά και της φαρμακευτικής αγοράς γενικότερα και όλων των αλλαγών που πραγματοποιούνται διαρκώς.
Τα στελέχη που απασχολούνται ήδη στο πεδίο αυτό, είναι άτομα με πτυχία, με μεταπτυχιακά και γνώσεις πολύ υψηλού επιπέδου τα οποία έχουν στην πλειοψηφία των περιπτώσεων μεταπηδήσει από άλλες θέσεις ενασχόλησης προς το Μarket Access προκειμένου να στελεχώσουν τα αντίστοιχα τμήματα ή τις θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια, που οι διαδικασίες πρόσβασης έχουν γίνει πιο σύνθετες. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ανάγκες επιμόρφωσης σε επιμέρους θέματα και πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για συνεχή εκπαίδευση και ενημέρωση ακόμα και των έμπειρων στελεχών καθώς το Market Access είναι ένα αντικείμενο πολύ δυναμικό.
Από την άλλη πλευρά υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από στελέχη που εργάζονται σε άλλα τμήματα και θέσεις στη φαρμακευτική βιομηχανία να ενημερωθούν για το ρόλο του Market Access και να διερευνήσουν το ενδεχόμενο μελλοντικής δραστηριοποίησης τους σε αυτό.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι, τόσο οι εκδηλώσεις που αφορούν τα στελέχη του Μarket Access όσο και εκείνες που αφορούν σε στελέχη non – Market Access έχουν πολύ μεγάλη συμμετοχή και απήχηση».
– Έχετε αναφέρει πρόσφατα ότι η «ημερήσια συνταγογραφούμενη δόση DPD» είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα για τη χρήση των φαρμάκων και πιο αντικειμενική για τον υπολογισμό του κόστους ημερήσιας θεραπείας. Πιστεύετε ότι θα μπορούσε να αποτελέσει λύση σχετικά με το αυξανόμενο κόστος συμμετοχής των ασφαλισμένων; Τι άλλες λύσεις μπορεί να υπάρξουν;
«Στα συστήματα ασφάλισης οι συμμετοχές των ασθενών αποτελούν μια σημαντική παράμετρο ρύθμισης της ζήτησης από την πλευρά των ασθενών αλλά και σημαντικό μέτρο για την ορθολογικότερη χρήση των θεραπειών. Η «ημερήσια συνταγογραφούμενη δόση DPD» αντικατοπτρίζει το τι ισχύει στην πραγματικότητα στην αγορά και αποτελεί επίσης μέτρο της δραστικότητας και αποτελεσματικότητας μιας θεραπείας π.χ. 10mg της “x” δραστικής μειώνει τα λιπίδια τόσο όσο τα «Υ» mg μιας άλλης δραστικής με την ίδια ένδειξη επομένως αντίστοιχα διαμορφώνεται και «η συνταγογραφούμενη δόση». Οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης αποζημιώνουν δραστικότητα στην ίδια τιμή, επομένως θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα πραγματικά δεδομένα και όχι την DDD, η οποία και με οδηγία του ΠΟΥ, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για αποζημιωτικούς σκοπούς.
Η DPD αν εφαρμοζόταν σωστά (με βάση τα ιστορικά στοιχεία από την Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση) θα διαμόρφωνε πιο αντικειμενικά το κόστος θεραπείας επομένως και τις συμμετοχές των ασθενών».
– Ο έλεγχος και η διαχείριση του clawback είναι στην επικαιρότητα όπως προκύπτει και από το υπουργείο αλλά και από τη φαρμακοβιομηχανία. Ποια η θέση της ΕΛΕΜΑ σχετικά με αυτό;
«Στα χρόνια της οικονομικής κρίσης θεσμοθετήθηκε ένας αυθαίρετος προϋπολογισμός για τα φάρμακα που δεν αντανακλούσε τις πραγματικές υγειονομικές ανάγκες των πολιτών. Παράλληλα επιβλήθηκε ο μηχανισμός του clawback, ως ένα αναγκαίο, αλλά προσωρινό μέτρο για τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας. Τόσα χρόνια μετά το clawback ακόμα παραμένει ενεργό. Έτσι η καινοτομία ουσιαστικά τιμωρείται με ολοένα αυξανόμενες επιστροφές, με αποτέλεσμα να μένουμε πίσω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σχετικά με την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες.
Σήμερα είναι πλέον κοινώς γνωστό σε όλους – περιλαμβανομένης της Πολιτείας το θέμα της υποχρηματοδότησης στον τομέα του φαρμάκου και των δυσμενών συνεπειών των rebate και των clawbacks για την κυκλοφορία νέων φαρμάκων στη χώρα και για τη βιωσιμότητα των φαρμακευτικών εταιρειών. Απαιτείται να βρεθούν πόροι και να ενισχυθεί η χρηματοδότηση του φαρμάκου που είναι σχεδόν καθηλωμένη εδώ και χρόνια, ενώ θα πρέπει να υπάρξουν παράλληλα και διαρθρωτικές αλλαγές.
Αναμένεται η νέα φαρμακευτική πολιτική από το υπουργείο και στο πλαίσιο αυτό θα υπάρξει ουσιαστικός διάλογος με τους θεσμικούς συνομιλητές εκ μέρους της βιομηχανίας».
– Τι περιθώρια βελτίωσης υπάρχουν στην Ελλάδα σχετικά με την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες και ασφαλείς θεραπείες και πως μπορεί να βοηθήσει η ΕΛΕΜΑ προς αυτή την κατεύθυνση;
«Σύμφωνα με την μελέτη της W.A.I.T. Index που πραγματοποιείται από το 2004 από την IQVIA για λογαριασμό της EFPIA, οι δείκτες για τη διαθεσιμότητα των καινοτόμων θεραπειών στη χώρα επιδεινώνονται και αυτό οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στο πλέγμα της νομοθεσίας που επικεντρώνεται στο να θέτει εμπόδια, κυρίως οικονομικά, στην πρόσβαση των ασθενών σε αυτές.
Σήμερα διαθέσιμα με την κανονική διαδικασία (ένταξη στον ΚΑΦ) είναι μόλις το 25% (σε σύνολο 167) των νέων θεραπειών που έχουν εγκριθεί από το 2019 και μετά.
Σύμφωνα με βιβλιογραφικές αναφορές πάνω από 19 ευρωπαϊκές χώρες έχουν εντάξει συστηματικά την εκπαίδευση των ληπτών υπηρεσιών υγείας σε θέματα που σχετίζονται με τις θεραπευτικές επιλογές τους π.χ. σημασία της πρόληψης ή ποιότητα γενοσήμων κ.ά. ως πολιτική και μέτρο περιορισμού της ζήτησης και πάνω από 19, τη συστηματική αξιολόγηση των θεραπειών (καινοτόμων και μη) ως μέτρο περιορισμού της προσφοράς, ενώ σε πρόσφατη συνέντευξη του ο καθηγητής του LSE κος Καναβός, ανέφερε ότι το 50% των εξόδων του NICE ξοδεύονται για την παραγωγή οδηγιών και τη σύνδεσή τους με τη συνταγογράφηση. Η χώρα μας έχει να διανύσει μεγάλη απόσταση σε αυτόν τον τομέα και η ΕΛΕΜΑ μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει μεγάλο έργο σε αυτήν, με εκπαιδευτικά προγράμματα που αφορούν ΕΥ, ασθενείς και επαγγελματίες που εργάζονται στον χώρο της φαρμακοβιομηχανίας και της Βιομηχανίας Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων.
Παράλληλα η ψηφιοποίηση των συστημάτων υγείας, η ενίσχυση των προϋπολογισμών, τα προγράμματα προληπτικών ελέγχων και η δημιουργία του Φακέλου Ασθενούς, θα βελτιώσουν σημαντικά την προσβασιμότητα των ασθενών στην καινοτομία, δίνοντας τη δυνατότητα στο κράτος να χρηματοδοτήσει ορθολογικά τις θεραπείες».
– Μετά από περίπου ενάμιση χρόνο από την ίδρυσή της, ποια είναι η πρώτη αποτίμηση για τα πεπραγμένα της ΕΛΕΜΑ;
«Η ίδρυση της ΕΛΕΜΑ προέκυψε από την ανάγκη ύπαρξης ενός αμιγώς επιστημονικού – μη κερδοσκοπικού φορέα αφιερωμένου στον τομέα του Market Access στο χώρο της Υγείας στην Ελλάδα.
Το όραμα της ΕΛΕΜΑ είναι να καθιερωθεί ως η ηγετική επιστημονική και επαγγελματική ένωση, που θα πρωτοπορεί στην ανάπτυξη και εξέλιξη του Market Access, συμβάλλοντας μέσω της εκπαίδευσης στη συνεχή βελτίωση και στην υψηλή επιστημονική κατάρτιση των στελεχών του Market Access, και οδηγώντας στην αποτελεσματικότερη πρόσβαση των ασθενών στην κατάλληλη αγωγή. Επιδίωξη μας είναι η δημιουργία και διατήρηση ενός επιστημονικού και επαγγελματικού περιβάλλοντος που θα προωθεί την εκπαίδευση, την έρευνα και την εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών Market Access.
Μεταξύ των στόχων της ΕΛΕΜΑ είναι:
H ανάπτυξη στελεχών Market Access μέσω καινοτόμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων στους τομείς του Market Access/Health Policy & Health Economic/Communications σε συνεργασία με κορυφαίους εκπαιδευτικούς οργανισμούς.
Η πιστοποίηση μελών Market Access στην Ελλάδα σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς φορείς. Η δημιουργία δικτύου επικοινωνίας με τους φορείς που διαμορφώνουν την πολιτική υγείας στην Ελλάδα για την άμεση & συνεχή ενημέρωση των μελών στις εξελίξεις-αλλαγές του χώρου.
Επίσης, η δημιουργία δικτύου με αντίστοιχες εταιρείες στην Ευρώπη με στόχο την ανταλλαγή απόψεων και την ενημέρωση για τις πολιτικές υγείας πανευρωπαϊκά.
Τέλος, η υποστήριξη ερευνητικών εργασιών των μελών μέσω επιχορηγήσεων και υποτροφιών.
Είμαστε μόλις στην αρχή αλλά πιστεύουμε ότι ήδη η ΕΛΕΜΑ κάνει αισθητή την παρουσία της και προσφέρει ουσιαστικές ευκαιρίες για ενημέρωση και γνώση στα μέλη της και όχι μόνο».
*Ο Χρήστος Μαρτάκος είναι Φαρμακοποιός απόφοιτος ΕΚΠΑ και εργάζεται στην Φαρμασέρβ Lilly από τον Οκτώβριο του 1987, σε διάφορες θέσεις ευθύνης, στα τμήματα πωλήσεων Μάρκετινγκ και Εκπαίδευσης, τα τελευταία δε χρόνια κατέχει την θέση του Director Government and Industrial Relations.
Εκπροσωπεί την Φαρμασέρβ Lilly σε επαγγελματικά Forum (ΣΦΕΕ-ΣΑΦΕΕ-PIF-AMCHAM) ενώ στα καθήκοντα του περιλαμβάνονται η Τιμολόγηση Αποζημίωση και Πρόσβαση (PRA) φαρμακευτικών Τεχνολογιών στη χώρα καθώς και η επαφή, η διαχείριση- επικοινωνία με Συλλόγους Ασθενών και τα πολιτειακά όργανα του χώρου της υγείας και την Κυβέρνηση.
Είναι Ιδρυτικό Μέλος και Πρόεδρος ΔΣ του Επιστημονικού σωματείου «Ελληνική Ένωσης Market Access» (ΕΛ.Ε.Μ.Α).
