Διαβήτης: Το φυσικό φως μειώνει τον κίνδυνο

Ο Ivo Habets από το Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ, στην Ολλανδία…επικεφαλής της έρευνας που κατέληξε στο συμπέρασμα λέει: «Όταν το βιολογικό μας ρολόι δεν συμβαδίζει με τις απαιτήσεις της καθημερινότητας, παρατηρείται αυξημένη συχνότητα μεταβολικών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη τύπου 2».

«Το φυσικό φως της ημέρας είναι το πιο ισχυρό περιβαλλοντικό σήμα που συμπαρασύρει ή συγχρονίζει τους βιολογικούς ρυθμούς ενός οργανισμού, που συνήθως απαντώνται φυσικά και χρησιμεύουν για να συμπαρασύρουν τους κύκλους φωτός/σκότους 24 ωρών. Οι περισσότεροι άνθρωποι όμως βρίσκονται σε εσωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια της ημέρας, άρα υπό συνεχή τεχνητό φωτισμό. Μας ενδιέφερε εάν η αύξηση της ημερήσιας έκθεσης στο φυσικό φως θα βελτίωνε τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα σε άτομα με διαβήτη τύπου 2. Θέλαμε επίσης να μάθουμε αν θα επηρεάσει τον μεταβολισμό ή τη χρήση θρεπτικών συστατικών. Αυτό συνήθως ακολουθεί έναν ρυθμό 24 ωρών, με το σώμα να αλλάζει από τη χρήση υδατανθράκων ως πηγής ενέργειας κατά τη διάρκεια της ημέρας, στο λίπος τη νύχτα. Είχε αποδειχθεί στο παρελθόν ότι τα άτομα με υψηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 είναι λιγότερο ικανά να κάνουν αυτή τη μετάβαση και θέλαμε να μάθουμε εάν η έκθεση στο φυσικό φως θα διευκόλυνε την αλλαγή σε άτομα που έχουν ήδη διαβήτη».

Διαβήτης και φως

Ο Habets και οι συνεργάτες του πραγματοποίησαν μια σειρά από μεταβολικά τεστ σε μια ομάδα ατόμων με διαβήτη τύπου 2 όταν εκτέθηκαν σε φυσικό φως και όταν εκτέθηκαν σε τεχνητό φως και συνέκριναν τα αποτελέσματα.

Οι 13 συμμετέχοντες (μέση ηλικία: 70 ετών, ΔΜΣ: 30,1 kg/m2, HbA1c: 6,1, γλυκόζη πλάσματος νηστείας: 8,1 mmol/L) παρέμειναν σε ερευνητικές εγκαταστάσεις, γεγονός που επέτρεψε τον αυστηρό έλεγχο της έκθεσης στο φως, των γευμάτων και της δραστηριότητάς τους.

Εκτέθηκαν σε δύο συνθήκες φωτισμού κατά τις ώρες γραφείου (8 π.μ. έως 5 μ.μ.) με τυχαιοποιημένο διασταυρούμενο τρόπο: φυσικό φως της ημέρας από τα παράθυρα και τεχνητό φωτισμό LED. Υπήρχε ένα κενό τουλάχιστον τεσσάρων εβδομάδων μεταξύ των δύο παρεμβάσεων, η καθεμία διάρκειας 4,5 ημερών.

Κατά τη διάρκεια της παρέμβασης με έκθεση στο φυσικό φως της ημέρας, η υψηλότερη ένταση φωτός ήταν συνήθως στις 12:30 μ.μ., με μέση ένδειξη τα 2453 lux. Το τεχνητό φως ήταν σταθερά 300 lux.

Τα βράδια βρίσκονταν σε περιβάλλον με χαμηλό φωτισμό (λιγότερο από 5 lux), ενώ κατά τη διάρκεια του ύπνου (11 μ.μ. έως 7 π.μ.) παρέμεναν στο σκοτάδι.

Στους συμμετέχοντες παρασχέθηκαν τυποποιημένα γεύματα, δηλαδή έφαγαν το ίδιο φαγητό και στις δύο παρεμβάσεις. Τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα καταγράφονταν συνεχώς από συσκευή που φορούσαν στο άνω μέρος του βραχίονα.

Την 4η ημέρα, ο μεταβολισμός 24 ωρών, η ενεργειακή δαπάνη σε κατάσταση ηρεμίας και η ένδειξη για το αν το σώμα χρησιμοποιούσε λίπος ή υδατάνθρακες ως πηγή ενέργειας, μετρούνταν κάθε πέντε ώρες, ενώ λαμβανόταν αίμα για την αξιολόγηση των μεταβολιτών.

Η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος μετρήθηκε για 24 ώρες. Ο μεταβολισμός, η ενεργειακή δαπάνη ηρεμίας και οι πηγές ενέργειας, ακολουθούσαν έναν 24ωρο ρυθμό και οι ερευνητές ήθελαν να δουν αν αυτό διέφερε στις δύο καταστάσεις.

Την 5η ημέρα και συγκεκριμένα στο δεύτερο μισό της, λήφθηκε βιοψία μυός για να αξιολογηθεί η γονιδιακή έκφραση, δηλαδή η δραστηριότητα των γονιδίων που είναι γνωστό ότι εμπλέκονται στον κιρκάδιο ρυθμό. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε μέτρηση της παραγωγής ινσουλίνης.

Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα ήταν εντός του φυσιολογικού εύρους (4,4-7,8 mmol/L) για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της παρέμβασης στο φυσικό φως της ημέρας από ό,τι στην παρέμβαση με τεχνητό φως (59% των 4,5 ημερών έναντι 51%).

Βρέθηκε επίσης ότι οι συμμετέχοντες ήταν πιο εύκολο να κάψουν λίπος ως πηγή ενέργειας όταν εκτέθηκαν στο φυσικό φως.

Τα γονίδια Per1 και Cry1, που βοηθούν στον έλεγχο των κιρκάδιων ρυθμών, ήταν πιο ενεργά στο φυσικό παρά στο τεχνητό φως.

Η ενεργειακή δαπάνη σε κατάσταση ηρεμίας και η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος ακολούθησαν παρόμοια μοτίβα 24 ωρών και στις δύο συνθήκες φωτός.

Τα επίπεδα ινσουλίνης ορού που μετρήθηκαν ήταν παρόμοια και στις δύο συνθήκες φωτός, αλλά η γλυκόζη ορού και των ελεύθερων οξέων του πλάσματος διέφερε σημαντικά μεταξύ των συνθηκών.

Τα ευρήματα και ειδικά ο καλύτερος έλεγχος του σακχάρου στο αίμα κατά την έκθεση σε φυσικό φως, υποδηλώνουν ότι η έκθεση σε αυτό είναι ευεργετική για το μεταβολισμό και θα μπορούσε να βοηθήσει στη θεραπεία και την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 και άλλων μεταβολικών καταστάσεων, όπως είναι η παχυσαρκία, λέει ο Habets.