Όταν κοιμόμαστε, μαζί με το σώμα μας κοιμάται και ο εγκέφαλος μας. Πως ξυπνά λοιπόν εκείνος από τον ύπνο; Ελβετοί επιστήμονες βρήκαν τον μηχανισμό αφύπνισης του εγκεφάλου από τον ύπνο.
Ερευνητές από το Τμήμα Κλινικών Ερευνών του Πανεπιστημίου της Βέρνης και του Τμήματος Νευρολογίας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Βέρνης, με επικεφαλής τον Έλληνα Αντώνη Αδαμαντίδη, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό νευροεπιστήμης Nature Neuroscience.
Η ποιότητα και η διάρκεια του ύπνου θεωρούνται πρόωρος δείκτης για πολλές νευρολογικές διαταραχές (Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον, σχιζοφρένεια κ.α.), καθώς και για άλλες παθήσεις (καρδιολογικές, μεταβολικές, ορμονικές).
Το 10% έως 20% των ανθρώπων στις ανεπτυγμένες χώρες πάσχουν από χρόνια προβλήματα ύπνου, ενώ σχεδόν όλοι οι άνθρωποι βιώνουν τέτοια προβλήματα, ιδίως αϋπνία, κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Ο Δρ. Αδαμαντίδης και η επιστημονική του ομάδα εντόπισαν ένα άγνωστο έως τώρα κύκλωμα στον εγκέφαλο των πειραματόζωων (ποντικιών), το οποίο προκαλεί ταχεία ενεργοποίηση της κατάστασης αφύπνισης, ενώ αντίστροφα, όταν αυτό το κύκλωμα μπλοκάρεται, τότε ο ύπνος γίνεται πιο βαθύς.
Ο ύπνος μας χωρίζεται σε δύο στάδια: ένα με ταχείες κινήσεις των κλειστών ματιών (Rapid Eye Movement-REM) που σηματοδοτεί τον βαθύ ύπνο και ένα δεύτερο στάδιο χωρίς τέτοιες κινήσεις (Non REM) που αντιστοιχεί στον ελαφρύ ύπνο. Από παλαιότερα, έχουν εντοπισθεί νευρωνικά κυκλώματα που ενεργοποιούνται αντίστοιχα στις δύο αυτές φάσεις. Βέβαια, Το βιολογικό μηχανισμό για τη γρήγορη αφύπνιση του εγκεφάλου από τον ύπνο και την αναισθησία ανακάλυψαν επιστήμονες στην Ελβετία, με επικεφαλής έναν ελληνικής καταγωγής ερευνητή. Η ανακάλυψη μπορεί να οδηγήσει μελλοντικά σε νέες θεραπείες για τις διαταραχές του ύπνου, καθώς και για την επαναφορά της συνείδησης σε ασθενείς-φυτά.
Ο Αδαμαντίδης ανακάλυψε ένα νέο νευρωνικό κύκλωμα μεταξύ του θαλάμου και του υποθαλάμου του εγκεφάλου. Η ενεργοποίηση αυτού του κυκλώματος τερματίζει άμεσα τον ελαφρύ ύπνο. Αντίστροφα, η «σίγαση» του εν λόγω κυκλώματος σταθεροποιεί τον ελαφρύ ύπνο και αυξάνει την έντασή του. Η χρόνια υπερδραστηριοποίηση του κυκλώματος αυτού μπορεί να προκαλέσει αϋπνία, ενώ η χρόνια υπολειτουργία του να επιφέρει υπνηλία.
Η δύναμη αφύπνισης του συγκεκριμένου κυκλώματος είναι τέτοια που, όπως έδειξαν τα πειράματα, μπορεί να «πυροδοτήσει» ακόμη και το ξύπνημα από την κατάσταση της αναισθησίας και να καταστήσει έτσι εφικτή την επαναφορά της συνείδησης. Η δυνατότητα αυτή, κατά τον Αδαμαντίδη, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί μελλοντικά σε ασθενείς με ελάχιστη έως μηδαμινή συνείδηση. Όπως είπε όμως, θα χρειασθεί ακόμη αρκετός χρόνος, έως ότου υπάρξουν νέες θεραπείες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
