Καλύπτοντας την ανάγκη για γλυκιά γεύση, χωρίς όμως να περιέχουν θερμίδες, τα υποκατάστατα της ζάχαρης, ή γλυκαντικές, αποτελούν μία από τις λύσεις για αποτελεσματικό έλεγχο του βάρους. Οι γλυκαντικές δεν έχουν μαγικές ιδιότητες, αλλά ενδέχεται να σας βοηθήσουν να μειώσετε το συνολικό αριθμό των θερμίδων που προσλαμβάνετε κάθε ημέρα. Εξάλλου ο άνθρωπος γεννιέται με έμφυτη την προτίμηση για γλυκιά γεύση!
Γιατί ένα έτοιμο τρόφιμο περιέχει υποκατάστατα ζάχαρης;
Τα έτοιμα τρόφιμα έχουν γίνει κομμάτι της καθημερινότητας προσφέροντας γεύση και κερδίζοντας πολύτιμο χρόνο από το μαγείρεμα. Η τελευταία είναι συνδυασμός πολλών παραγόντων, όπως το βασικό δραστικό συστατικό, οι φυσικές γεύσεις που χρησιμοποιούνται, αλλά και το ίδιο το συστατικό που δίνει τη γλυκιά γεύση.
Οι λόγοι που συχνά στα συμπληρώματα διατροφής προτιμάται η χρήση εναλλακτικών γλυκαντικών, έναντι της ζάχαρης, είναι:
- Έλεγχος βάρους: Οι τροφές που περιέχουν γλυκαντικές ουσίες, έχουν λιγότερες θερμίδες σε σχέση με τις αντίστοιχες που περιέχουν ζάχαρη. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει πως δεν αποδίδουν ενέργεια μέσω άλλων θρεπτικών συστατικών! Πολλές φορές μάλιστα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, καθώς τη θέση της ζάχαρης παίρνουν άλλα θερμιδογόνα υλικά. Θα πρέπει αν θυμάστε πως στα πλαίσια μία ισορροπημένης διατροφής, η αντικατάσταση τροφών με ζάχαρη με όμοια που περιέχουν γλυκαντικές ουσίες, σας «γλυτώνουν» θερμίδες.
- Προστασία δοντιών: Είναι γνωστό πως η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης επηρεάζει τη στοματική υγιεινή, όχι όμως και οι γλυκαντικές.
- Καταλληλότητα για διαβητικούς: Με έντονη γλυκιά γεύση, αλλά χωρίς επιπλέον ζάχαρη υδατάνθρακες, τα περισσότερα προϊόντα με γλυκαντικές είναι κατάλληλα για άτομα με υψηλό ζάχαρο. Προσοχή χρειάζεται στο συνολικότερο διατροφικό προφίλ του τροφίμου, που ενδέχεται να είναι υψηλό σε λιπαρά ή αλάτι.
Είναι τα υποκατάστατα ζάχαρης ασφαλή για την υγεία;
Το σημαντικό ερώτημα που γυρνά όμως στο μυαλό των περισσοτέρων είναι κατά πόσο τα υποκατάστατα της ζάχαρης είναι ασφαλή για την υγεία. Η εγκυρότερη απάντηση σε αντίστοιχα διατροφικά ερωτήματα έρχεται πάντα μέσα από τις αναλύσεις που διενεργούν επίσημοι φορείς, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA). Η ανεξάρτητη Ευρωπαϊκή αρχή εξετάζει με μεγάλη προσοχή την ασφάλεια των γλυκαντικών ουσιών. Στόχος της είναι να ορίσει την ανώτερη επιτρεπτή ημερήσια ποσότητα, κατανάλωση της οποίας δεν επηρεάζει αρνητικά την υγεία του ανθρώπου.
Ενδεικτικά αξίζει να γίνει αναφορά στην ασπαρτάμη. Ένα πολύ αμφιλεγόμενο, αλλά πολύ μελετημένο συστατικό που παρασκευάζεται από δύο αμινοξέα που βρίσκονται φυσικά στη διατροφή. Το Δεκέμβριο του 2013, ο EFSA όρισε το ανώτατο ημερήσιο όριο κατανάλωσης ασπαρτάμης στα 40mg/ κιλό σωματικού βάρους. Πρακτικά, για έναν ενήλικα αυτό μεταφράζεται σε 3.000mg ασπαρτάμης την ημέρα! Νούμερο είναι αδύνατον κανείς να υπερβεί, καθώς ένα κουτάκι λάιτ αναψυκτικού περιέχει 125mg ασπαρτάμης!
Άλλες εγκεκριμένες γλυκαντικές ουσίες που συχνά χρησιμοποιούνται στα τρόφιμα είναι: η ακεσουλφάμη Κ , η σακχαρίνη ή σακχαρινικό νάτριο, το κυκλαμικό νάτριο και η σουκραλόζη. Να θυμάστε πως κάθε φορά που σε ένα συστατικό αντιστοιχείται μία κωδική ονομασία που ξεκινά με το γράμμα Ε και ακολουθείται από έναν αριθμό (πχ. Ε960), σημαίνει πως αυτό έχει λάβει έγκριση για ασφαλή χρήση από τη βιομηχανία τροφίμων.
Οι καταναλωτές πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς πως επιλέγοντας έτοιμα τρόφιμα επώνυμων εταιριών, τα συστατικά που περιέχουν έχουν ελεγχθεί εκτενώς και έχουν κριθεί κατάλληλα για κατανάλωση.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ ivipapai@gmail.com
Βιβλιογραφία: ISA Booklet. Low calorie sweeteners: Role and benefits. Accessed 23/2/2017. http://www.sweeteners.org/assets/uploads/articles/files/ISA_brochure_April2016.pdf EFSA. Sweeteners. Accessed 23/2/2017. https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/sweeteners EUFIC. Sweeteners: More choices for a sweet life! Accessed 23/2/2017. http://www.eufic.org/en/whats-in-food/article/sweeteners-more-choices-for-a-sweet-life EUFIC. Benefits and safety of low calorie sweeteners. Accessed 23/2/2017. http://www.eufic.org/en/whats-in-food/article/benefits-and-safety-of-low-calorie-sweeteners
