“Η χρήση μάσκας σε ασθενείς με άσθμα”, του Στέλιου Λουκίδη*

21-09-2020

H πανδημία COVID-19 συνεχίζεται με σταθερό ρυθμό και όλα τα κράτη αντιμετωπίζουν αυξημένες ανάγκες στο σύστημα υγείας. Η σημερινή προστασία από τη νόσο με δεδομένο την έλλειψη στη παρούσα φάση εμβολίου αφορά τη σωστή χρήση μάσκας, την τήρηση αποστάσεων και την υγιεινή χεριών και προσώπου.

Το άσθμα είναι μια χρόνια νόσος των αεραγωγών που επηρεάζεται από τις περιβαλλοντολογικές συνθήκες, την έκθεση στα αλλεργιογόνα και τις ιογενείς κυρίως λοιμώξεις.   Ξεκαθαρίζοντας ένα πρώτο σημαντικό στοιχείο τα ίδια τα άτομα με άσθμα που παρουσιάζουν συμπτώματα μπορεί να παράγουν αεροσταγονίδια άρα δυνητικά να αποτελούν πιο μεγαλύτερη εστία υπερμετάδοσης σε πιθανή λοίμωξη από COVID. Ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι ότι η χρήση μάσκας σε  ασθενείς με άσθμα και αλλεργίες μπορεί να μειώσει την έκθεση σε περιβαλλοντολογικές συνθήκες όπως η έκθεση σε ρύπους και αεροαλλεργιογόνα. Επιπρόσθετα τη μείωση του κινδύνου μετάδοσης διαφόρων ιογενών λοιμώξεων που αποσταθεροποιούν τη νόσο. Ο ασθενής με άσθμα λαμβάνει σωστά και πειθαρχημένα την αγωγή του με σκοπό να έχει τον έλεγχο της νόσου. Αρκεί αυτό? Τι ρόλο παίζει η εφαρμογή της μάσκας ως μέσο πρόληψης? Ποιοι μύθοι ακούγονται και τι ισχύει στη πραγματικότητα?

Κατά τη προσωπική μου λοιπόν γνώμη η εφαρμογή μασκών προσώπου στους ασθενείς με άσθμα βοηθά διπλά τη νόσο. Στο τομέα έκθεσης σε εξωγενείς παράγοντες όπως ρύποι και αλλεργιογόνα  καθώς  και στην  στη διακοπή της εξάπλωσης του ιού, καθώς το COVID-19 μπορεί να εξαπλωθεί από άτομα που δεν έχουν συμπτώματα και δεν γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί. Μην ξεχνάμε ότι στο άσθμα  οι ιογενείς λιμώξεις αποτελούν μια δυάδα που μόνο αρνητική επίδραση έχει στη πορεία της νόσου. Η σωστή χρήση της είναι σημαντικός παράγοντας για τις ευεργετικές της ιδιότητες.  Βεβαιωθείτε σαν ασθενείς με άσθμα  ότι η μάσκα καλύπτει τόσο τη μύτη όσο και το στόμα σας και είναι ασφαλής κάτω από το πηγούνι σας. Μην χρησιμοποιείτε μάσκες με μονόδρομες βαλβίδες ή εξαεριστήρες, καθώς αυτός ο τύπος μάσκας δεν σας εμποδίζει να μεταδώσετε το COVID-19 σε άλλους. Χρησιμοποιείτε πάντα καθαρή μάσκα και προσπαθείτε να μην βγάζετε τη μάσκα σας και τη φοράτε ξανά όπως επίσης και να μην την αγγίζετε μια και το άγγιγμα της μάσκας αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσης.

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η χρήση μάσκας προσώπου επιδεινώνει το άσθμα. Τα περισσότερα άτομα με άσθμα, ακόμη και αν είναι σοβαρό, πρέπει  να φορούν μάσκα προσώπου. Η χρήση μάσκας δεν μειώνει την παροχή οξυγόνου ενός ατόμου ούτε προκαλεί συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα. Μπορεί να έχετε διαβάσει ιστορίες που λένε ότι μπορεί, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Επίσης έχει ακουστεί ότι η χρήση μασκών μπορεί να επάγει λοιμώξεις βακτηρίων ή μυκήτων στη μάσκα. Το τελευταίο δεν υποστηρίζεται από καμία μελέτη και σαφώς αντιμετωπίζεται με την αλλαγή και το σωστό πλύσιμο των υφασμάτινων μασκών.   Μερικά άτομα με άσθμα παραπονούνται ότι η κάλυψη προσώπου μπορεί να κάνει την αναπνοή να αισθάνεται πιο δύσκολη, κάτι που μπορεί να είναι δυσάρεστο. Είναι καλή ιδέα και προτείνουμε να δοκιμάσουν να φορέσουν μάσκα σαν μια δοκιμή σε μια σύντομη βόλτα όπου θα διαπιστώσουν ότι αρχικά ίσως να μην αισθάνονται αρχικά άνετα αλλά σε λίγο χρόνο θα την έχουν συνηθίσει.

Υπάρχουν εξαιρέσεις; Ίσως οι ασθενείς με σοβαρό άσθμα και σοβαρή στένωση αεραγωγών όπως αυτή ορίζεται από τη σπιρομέτρηση. Αυτοί οι λίγοι ευτυχώς ασθενείς να μην μπορούν να  ανεχτούν τη μάσκα προσώπου αλλά από την άλλη πλευρά είναι ασθενείς υψηλού κινδύνου που σε περιπτώσεις αυξημένης ενδημικής έξαρσης συνήθως παραμένουν κατ’ οίκον και δεν κυκλοφορούν ανεξέλεγκτοι. Πιθανά και οι ασθενείς με πολύ σοβαρή αλλεργική  ρινίτιδα ή/και ρινοκολπίτιδα  να έχουν ανάλογη δυσανεξία που όμως μπορεί να αντισταθμίζεται με το μειωμένο χρόνο χρήσης μάσκας και την μέγιστη δυνατή αγωγή για τον έλεγχο της νόσου.

Γενικά η χρήση μάσκας στους ασθενείς με άσθμα έχει ελάχιστες εξαιρέσεις μη χρησιμοποίησης. Σε αυτές τις εξαιρέσεις πρωταρχικό στοιχείο είναι η μειωμένη έκθεση κινδύνου και η λιγότερη χρονικά έκθεση χωρίς μάσκα. Ας είμαστε ρεαλιστές, στη παρούσα φάση χωρίς εμβόλιο, χωρίς τεκμηριωμένη αποτελεσματικά φαρμακευτική αγωγή και χωρίς ρυθμό μείωσης το τρίπτυχο Μάσκα-Αποστάσεις και Υγιεινή αποτελεί την μοναδική μας ασπίδα απέναντι στο COVID.

 

Στέλιος Λουκίδης, Καθηγητής Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.