Με αφορμή τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές και τις επικείμενες αλλαγές σε πολλούς τομείς της ελληνικής πραγματικότητας και ιδιαίτερα στο χώρο της Υγείας, μίλησαν στο HealthView τρεις κορυφαίες γιατροί, υποψήφιες από τρία διαφορετικά κόμματα.
Η κα Κατερίνα Μανιμανάκη, ιατρός ορθοπεδικός, επιμελήτρια Α’ στο Νοσοκομείο Χανίων και υποψήφια βουλευτής με το ΣΥΡΙΖΑ στο νομό Χανίων Κρήτης, η κα Μαρία Παπακωνσταντίνου, Ιατρός Βιοπαθολόγος και υποψήφια βουλευτής με τη ΝΔ στο νομό Κορινθίας και κα Ελένη Χάλαρη – Μπαραδάκη, ιατρός αναισθησιολόγος και υποψήφια με το Κίνημα Αλλαγής στο Νότιο Τομέα Β’ Αθήνας, απαντούν στις ερωτήσεις του HealthView για τα φλέγοντα ζητήματα της Υγείας στην χώρα μας.
1. Γιατί κατά τη γνώμη σας είναι τόσο δύσκολο η χώρα να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας;
Μανιμανάκη Κατερίνα: Δεν είναι δύσκολο, χρειάζεται πολιτική βούληση και ορθολογική πολιτική υγείας. Η οργάνωση συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στην χώρα μας συζητείται μετ’ επιτάσεως από την μεταπολίτευση και μετά. Ίσως η πρώτη σοβαρή προσπάθεια έγινε από το 1981 με την εισαγωγή του ΕΣΥ. Θα θυμάστε ότι τότε δημιουργήθηκαν πολλά κέντρα υγείας σε όλη την χώρα (τα περισσότερα από αυτά μακριά από αστικά κέντρα και στα νησιά) εξοπλίστηκαν και λειτούργησαν με ικανοποιητικό προσωπικό. Ο θεσμός δεν στηρίχτηκε από την πολιτεία, τα κέντρα υγείας δεν εξελίχτηκαν. Δεν δόθηκαν τα σωστά κίνητρα σε προσωπικό να υπηρετήσει τον θεσμό. Δεν είναι αλήθεια λοιπόν ότι δεν υπήρξε σχέδιο. Μάλλον το σχέδιο δεν βρήκε συνέχεια, ή δεν υπήρξε πολιτική βούληση ή προγραμματισμός. Ο θεσμός απαξιώθηκε στη πορεία, και αυτό είναι ευθύνη της πολιτείας και των πολιτικών υγείας που εφαρμόστηκαν. Από το 2015 και μετά, εν μέσω κρίσης, γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια αναβίωσης του θεσμού και ενίσχυσής του με αστικά κέντρα πρωτοβάθμιας υγείας, τα ΤΟΜΥ. Έχουν δημιουργηθεί 125 ΤΟΜΥ και έχουν ενισχυθεί τα κέντρα υγείας στην περιφέρεια. Ίσως είναι πρώτη πραγματικά σοβαρή προσπάθεια που γίνεται μετά από πολλά χρόνια.
Παπακωνσταντίνου Μαρία: Πρόσφατα η Νέα Δημοκρατία παρουσίασε το πρόγραμμά της, ένα πρόγραμμα με το οποίο δίνουμε ιδιαίτερο βάρος στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, μετά την αποτυχία της μεταρρύθμισης των Τοπικών Μονάδων Υγείας (ΤΟΜΥ) και του οικογενειακού γιατρού όπως διαμορφώνεται σήμερα. Το σχέδιο μας κινείται σε τρεις άξονες και πιο συγκεκριμένα σχετίζεται με την πρόληψη, τις αξιοπρεπείς συνθήκες για όλους τους Έλληνες και την εντατική φροντίδα για όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Επιπλέον εισάγει και πολλές επιμέρους τομές, που έχουν στόχο από τη βελτίωση της καθημερινότητας των ασθενών καταργώντας τις πολύωρες αναμονές, μέχρι τα μακροπρόθεσμα οφέλη για την υγεία όλων με ουσιαστική πρόληψη.
Χάλαρη – Μπαραδάκη Ελένη: Ένα σύστημα υγείας, για να επιτελεί σωστά το ρόλο του, θα πρέπει να είναι φιλικό προς τον ασθενή και να διευκολύνει τη μετακίνησή του μέσα σε αυτό. Το ελληνικό σύστημα υγείας, πολυδαίδαλο και γεωγραφικά κατεσπαρμένο σε πολλούς φορείς και παρά τις ενοποιήσεις των ασφαλιστικών φορέων που συνετελέστηκαν, εξακολουθεί να είναι για τον ασθενή χαοτικό, καθώς δεν έχουν αναπτυχθεί διαδικασίες προσανατολισμού και κατεύθυνσής του προς τις υπηρεσίες υγείας, όπως και η εξασφάλιση στη συνέχεια της φροντίδας του. Κλειδί παραμένει ακόμη η κατάλληλη γνωριμία γιατρού που θα μας λύσει το επείγον πρόβλημα. Απουσιάζουν διαδικασίες παραπομπής με τη μορφή του γενικού οικογενειακού ιατρού ή της ομάδας πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Απουσιάζουν επίσης υπηρεσίες όπως η ανακουφιστική ιατρική και οι υπηρεσίες για ασθενείς τελικού σταδίου. Η δικτύωση των υπηρεσιών υγείας με τις υπηρεσίες πρόνοιας είναι ανεπαρκής και μέχρι σήμερα δεν έχουν αναληφθεί οι κατάλληλες πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση αυτή. Είναι αναγκαίο να ληφθούν μέτρα που να αντιμετωπίζουν τα κενά που αναφέρθηκαν παραπάνω.
2. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα πλέον άμεσα και επείγοντα προβλήματα των νοσοκομείων του Εθνικού Συστήματος Υγείας;
Μανιμανάκη Κατερίνα: Η χώρα έχει σύστημα υγείας, έχει υψηλού επιπέδου ιατρικό προσωπικό και υποδομές. Τα νοσοκομεία και το προσωπικό τους επιτελούν την αποστολή τους παρά τα προβλήματα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα του νοσοκομείων είναι αποσυμφόρηση έτσι ώστε αυτά να επικεντρωθούν στο έργο τους που είναι η παροχή τριτοβάθμιας (κυρίως) και δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας. Δεν είναι δυνατόν τα νοσοκομεία να αναλώνονται στην παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας. Το δεύτερο πρόβλημα είναι η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού. Οι ειδικευόμενοι και ειδικευμένοι γιατροί μας και το εξειδικευμένο προσωπικό προτιμούν να φεύγουν στο εξωτερικό. Σύντομα θα υπάρξει πρόβλημα υποστελέχωσης αν δεν ληφθούν μέτρα και αν δεν δοθούν κίνητρα στο προσωπικό. Υπάρχει τέλος πρόβλημα οργανωτικής δομής και πόρων. Ένα σύγχρονο νοσοκομείο χρειάζεται εξειδικευμένο προσωπικό για να κάνει σωστή διαχείριση πόρων και να σχεδιάσει το μέλλον. Από το 2015 και μετά τα νοσοκομεία μας λειτουργούν καλύτερα, πιο οργανωμένα, ο όγκος έργου έχει αυξηθεί και η τάση φυγής του προσωπικού έχει ανασχεθεί.
Παπακωνσταντίνου Μαρία: Η αναβάθμιση της λειτουργίας των νοσοκομείων με αξιοκρατικά επιλεγμένες διοικήσεις, στοχευμένες προσλήψεις προσωπικού και κάλυψη των τραγικών ελλείψεων υλικοτεχνικής υποδομής. Η ΝΔ προβλέπει στο πρόγραμμα της μεταξύ άλλων : τη διάθεση 100 εκατ. ευρώ για την ανακαίνιση, την προμήθεια εξοπλισμού και την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιριακών υποδομών των νοσοκομείων εντός 5ετίας και επιπλέον αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων αλλά και ιδιωτικών δωρεών, την υπογραφή 2.000 νέων συμβάσεων με γενικούς γιατρούς, παθολόγους και παιδιάτρους για την κάλυψη των αναγκών σε ολόκληρη την Ελλάδα σε διάστημα 2 ετών, ώστε κανένα νησί και απομακρυσμένη περιοχή να υπάρξει χωρίς γιατρό καθώς και στοχευμένες προσλήψεις στους κλάδους που υπάρχει η μεγαλύτερη ανάγκη (δηλαδή νοσηλευτών στα νοσοκομεία των μεγάλων αστικών κέντρων, ενίσχυση του προσωπικού στις ΜΕΘ και τα Κέντρα Υγείας της περιφέρειας). Επίσης την άμεση λήψη μέτρων, με στόχο 35% μείωση των νοσοκομειακών λοιμώξεων εντός 5ετίας προκειμένου να περιοριστούν στα επίπεδα του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Χάλαρη – Μπαραδάκη Ελένη: Πληθώρα παθογενειών που πρέπει να αντιμετωπιστούν, όπως: Υποστελέχωση σε γιατρούς και αναγκαίο νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό. Έλλειψη κλινών σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και Μονάδων Αυξημένης φροντίδας. Ενίσχυση προληπτικής ιατρικής με την ανάπτυξη εξωτερικών ιατρείων προληπτικών διαγνωστικών εξετάσεων. Περιορισμένοι οικονομικοί πόροι, κυρίως τα τελευταία χρόνια της κρίσης, που έχουν οδηγήσει σε μη ανανέωση του απαιτούμενου εξοπλισμού, σε παλαίωση των κτηριακών υποδομών και τελικά σε μεγάλη πτώση του επιπέδου ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Συνεχής διαρροή επιστημονικού δυναμικού στο εξωτερικό που σε συνδυασμό με το πάγωμα των προσλήψεων δημιουργεί μεγάλο έλλειμμα σε πολλές ιατρικές ειδικότητες και τεχνικές εξειδικεύσεις. Τέλος, η εφαρμογή μεταρρυθμιστικών μέτρων συναντά εμπόδια που οφείλονται στον μη ολοκληρωμένο σχεδιασμό τους και στις διαχειριστικές ανεπάρκειες της δημόσιας διοίκησης. Η συνέπεια είναι να δίνεται έμφαση σε μέτρα ταμειακού χαρακτήρα, τα οποία είναι πιο εύκολο να εφαρμοστούν, και η προώθηση των αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών να εμφανίζει στασιμότητα και παλινωδίες. Οι παλινωδίες αυτές συμβαδίζουν με τις ισχυρές αντιδράσεις που εκφράζονται από ομάδες οικονομικών συμφερόντων.
3. Κατά τη γνώμη σας μπορεί να συνεχιστεί ο ΕΟΠΠΥ να είναι ένας επιτελικός «αγοραστής» υπηρεσιών υγείας ή απαιτούνται μεταρρυθμίσεις;
Μανιμανάκη Κατερίνα: Το πρόβλημα δεν είναι να αντικαταστήσουμε τον ΕΟΠΠΥ αλλά να τον ενισχύσουμε, να τον εκσυγχρονίσουμε και να του δώσουμε τα μέσα να επιτελέσει τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε. Δεν υπάρχει προφανής λόγος να αντικατασταθεί ο ΕΟΠΠΥ ή να δημιουργηθεί ένας νέος ιδιωτικός ΕΟΠΠΥ. Κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει αποδείξει γιατί το δεύτερο θα λειτουργήσει καλύτερα ή προς όφελος του πολίτη. Ο ΕΟΠΠΥ είναι νέος θεσμός και είναι πολύ νωρίς να τον καταδικάσουμε. Αντίθετα, με την σωστή πολιτική υγείας από το 2015 και μετά έχει αποδειχτεί ότι ΕΟΠΠΥ λειτουργεί καθημερινά καλύτερα και προς όφελος του πολίτη.
Παπακωνσταντίνου Μαρία: Η Υγεία βάσει του προγράμματος της ΝΔ θέτει το Σύστημα στην υπηρεσία του πολίτη. Ένα σύστημα υγείας προσβάσιμο, λειτουργεί και δεν ταλαιπωρεί, σέβεται τον άνθρωπο και τις ανάγκες του, μεριμνά για τους ευάλωτους, προλαμβάνει την ασθένεια και προωθεί την ευεξία και την καλή ποιότητα ζωής. Στο πλαίσιο αυτό, υπό προϋποθέσεις, ο ΕΟΠΠΥ, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ομαλή λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας προς όφελος του ασθενούς. Η ΝΔ προβλέπει την καθιέρωση ενός νέου, οργανωμένου προγράμματος δωρεάν προληπτικών εξετάσεων για όλους τους πολίτες, που θα καλύπτεται από τον ΕΟΠΠΥ: ενημέρωση των πολιτών- με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών- για τις αναγκαίες προληπτικές εξετάσεις ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα, και αυτόματη παραπομπή σε κρατικές ή ιδιωτικές δομές, καθιέρωση ραντεβού εντός 24ώρου με γιατρούς του ΕΟΠΥΥ για ευαίσθητες ομάδες (ΑΜΕΑ, πολίτες άνω των 65 κ.λπ.)
Χάλαρη – Μπαραδάκη Ελένη: Θεωρώ γενικά ότι ο ΕΟΠΠΥ αποτελεί μία θετική εξέλιξη στο Εθνικό Σύστημα Υγείας μας και πρέπει να ενισχυθεί και να εκσυγχρονιστεί πολύ περισσότερο, διότι εμφανίζει επιτελικό, διαπραγματευτικό, ρυθμιστικό και ελεγκτικό ρόλο: Ενδεικτικά για μεν τον ασφαλισμένο επιδιώκει να έχει πρόσβαση σε όλο το ιστορικό του, μπορεί να ελέγχει όλες τις χρεώσεις που έχουν γίνει σε αυτόν και επομένως να εντοπίζει παράνομες χρεώσεις με χρήση των προσωπικών του στοιχείων. Για τον ΕΟΠΠΥ η πληροφορία του ασφαλιστικού του βιβλιαρίου έχει αποτυπωθεί στον ηλεκτρονικό φάκελο ασφάλισης και μπορεί να αποτυπώνει τη συνολική και ανά άξονα «συμπεριφορά» των παρόχων σε πραγματικό χρόνο. Μπορεί επίσης να εφαρμόζει συνδυαστικούς μηχανογραφικούς ελέγχους για την καταγραφή αποκλίνουσας συμπεριφοράς. Τέλος να μπορεί να δρομολογεί στοχευμένους ελέγχους κατόπιν καταγγελιών των ασφαλισμένων που προκύπτουν από εντοπισμό παράνομων χρεώσεων. Ο ΕΟΠΥΥ έχει πλήρη στοιχεία που αφορούν στις εκτελεσμένες διαγνωστικές εξετάσεις και στα χορηγούμενα φάρμακα. Εκτός από ποιοτικά στατιστικά δεδομένα ο ΕΟΠΥΥ γνωρίζει το ύψος της προκαλούμενης δαπάνης από τις εκτελεσμένες διαγνωστικές εξετάσεις και επομένως μπορεί άμεσα να χαράσσει πολιτικές.
