Όταν βρίσκεσαι ενώπιον ενός σούπερ σταρ του ποδοσφαίρου, που έχει κατακτήσει κύπελλα, τίτλους, διακρίσεις, συνήθως το μυαλό σου τον συνδέει με μία λέξη: «επιτυχία». Ίσως δε και με κάποιες άλλες, π.χ. «δόξα», «χρήμα».
Ποτέ όμως το μυαλό δεν πάει στη λέξη «κατάθλιψη». Ίσως επειδή στη σύγχρονη κοινωνία έχει βρεθεί τόσο κοντά μας αυτή η διαταραχή της ψυχικής υγείας, που θέλουμε να την ξορκίσουμε. Να μην τη σκεφτόμαστε. Να μην την αναφέρουμε.
Προφανώς αυτό θα ήθελε και ο Αντρές Ινιέστα Λουχάν, αλλά δεν μπορούσε. Αυτό το θρυλικό νούμερο 8 της Μπαρτσελόνα, που έχει χαρακτηριστεί «ο πιο επιτυχημένος Ισπανός ποδοσφαιριστής όλων των εποχών», έχει από χρόνια μιλήσει για την κατάθλιψη που τον βασάνισε μια μεγάλη περίοδο της ζωής του. Και το θυμηθήκαμε εκ νέου όταν ξαναμίλησε για την κατάθλιψη τις προηγούμενες ημέρες σε συνέντευξή του στο The wild project.
Μπορεί τώρα τα πράγματα να είναι καλύτερα, όμως ο 38χρονος σήμερα Ινιέστα έδωσε μεγάλη μάχη με αυτή τη «μαύρη τρύπα» που κατέτρωγε την ψυχή του. Αυτός και πολλά εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι, αφού η κατάθλιψη είναι σήμερα μια από τις κυριότερες αιτίες αναπηρίας, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Όταν ο διεθνής ποδοσφαιριστής μίλησε γι’ αυτήν, έκανε το μοναδικό που μπορούσε να κάνει για να την πολεμήσει.
Πράγματι, «αυτό είναι το πρώτο βασικό βήμα. Αν θέλουμε να βγάλουμε την ψυχική υγεία, την κατάθλιψη και τις άλλες ψυχικές διαταραχές από τη σκιά, πρέπει να μπορούμε να μιλήσουμε γι’ αυτό» λένε και επαναλαμβάνουν οι ειδικοί σε κάθε ευκαιρία.
Με τους πάσχοντες από καταθλιπτικές διαταραχές να ανέρχονται στα 350 εκατομμύρια, μπορούμε να μιλάμε για μια οικουμενική πραγματικότητα, για μια παγκόσμια κρίση, που επιδεινώθηκε, όπως αναγνωρίζουν οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας, μετά τον εγκλεισμό της πανδημίας COVID-19. Σήμερα πλέον είναι μια ψυχική διαταραχή τόσο κοινή που μας επηρεάζει όλους.
Συνήθως ορίζεται ως μια ψυχική διαταραχή που παρουσιάζεται με συμπτώματα όπως απώλεια ενδιαφέροντος ή απώλεια ευχαρίστησης, μειωμένη ενέργεια, αισθήματα ενοχής ή χαμηλής αυτοεκτίμησης, διαταραχές ύπνου ή όρεξης, φτωχή ικανότητα συγκέντρωσης. Συχνό σύμπτωμα είναι επίσης αυτό του έντονου άγχους (σύμπτωμα που είναι ταυτόχρονα και αιτία της κατάθλιψης). Τα προβλήματα αυτά μπορούν να εξελιχθούν σε χρόνια ή υποτροπιάζοντα και να οδηγήσουν σε σημαντική μείωση της ικανότητας ενός ατόμου να αντεπεξέλθει στις καθημερινές του ευθύνες. Στη χειρότερη περίπτωση, η κατάθλιψη μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην αυτοκτονία.
Διάγνωση, αντιμετώπιση, αλλά και πρόληψη
Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή που μπορεί να διαγνωστεί αξιόπιστα και να αντιμετωπιστεί στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, ενώ ιδιαίτερης προσοχής αξίζει η έννοια της πρόληψης όσον αφορά την κατάθλιψη. Δράσεις με στόχο την ενδυνάμωση των προστατευτικών παραγόντων και τη μείωση των παραγόντων κινδύνου, προγράμματα σε επίπεδο κοινότητας, σχολικά προγράμματα, παρεμβάσεις που στοχεύουν τους γονείς παιδιών με προβλήματα συμπεριφοράς, είναι το ελάχιστο που ένα σύστημα υγείας οφείλει να παρέχει στους πολίτες.
Σε ατομικό επίπεδο, σε επίπεδο κοινότητας και σε εθνικό επίπεδο, είναι αναγκαίο να εκπαιδεύσουμε τους εαυτούς μας για να αντιμετωπίσουμε την κατάθλιψη και για να υποστηρίξουμε εκείνους που πάσχουν από αυτή την ψυχική διαταραχή.
Όμως ας μην ξεχάσουμε το πρώτο βήμα. Μιλάμε για την κατάθλιψη για να τη βγάλουμε από τη σκιά και να την αναγνωρίσουμε. Με τα λόγια του Ινιέστα: «έπρεπε να πω τα πράγματα όπως ήταν. Τον καιρό που πάλευα με την κατάθλιψη, το πιο ευχάριστο μέρος του 24ώρου μου ήταν όταν έπαιρνα το χάπι μου και πήγαινα για ύπνο το βράδυ. Χάνεις τη χαρά από τη ζωή. Αγκάλιαζα τη γυναίκα μου, αλλά ένιωθα σαν να αγκαλιάζω ένα μαξιλάρι. Δεν νιώθεις τίποτα»…
