Στην κορυφή της λίστας στην κατανάλωση των αντιβιοτικών, μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, βρίσκεται η Ελλάδα από το 2011, με το επικίνδυνο ποσοστό του 75% στους ενήλικες, αλλά και στα παιδιά και τους εφήβους κάτω των 18 ετών, έναντι του 48% το 2015. Οι Έλληνες το πληρώνουν αυτό το ρεκόρ με την κατακόρυφη ανάπτυξη της Μικροβιακής Αντοχής που «αχρηστεύει» τα αντιβιοτικά, τις κατεστραμμένες μικροβιακές χλωρίδες, τις παρενέργειες σε ζωτικά όργανα και ιδιαίτερα τις αλλεργικές αντιδράσεις και βέβαια με το θάνατο από λοιμώξεις που προκαλούν τα πολυανθεκτικά μικρόβια (πρωτιά στην Ευρώπη με 2000 θανάτους το 2020).
Η θλιβερή πρωτιά της Ελλάδας στην κατάχρηση αντιβιοτικών, στη μικροβιακή αντοχή και στους θανάτους από ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, αναδείχθηκε στο πλαίσιο δημοσκόπησης, που διενήργησε η Kapa Research, τον Απρίλιο του 2025, για λογαριασμό του ΙΣΑ, για έκτη συνεχόμενη χρονιά , στοπλαίσιο της Πανελλήνιας Εκστρατείας για την Ορθολογική Χρήση των Αντιβιοτικών στην Κοινότητα.
Όπως υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΙΣΑ και του ΕΔΔΥΠΠΥ, Γιώργος Πατούλης, «Η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα δημόσιας υγείας, καθώς οδηγεί στην ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβιακών στελεχών, τα οποία καθιστούν ολοένα και πιο δύσκολη τη θεραπεία κοινών λοιμώξεων. Δυστυχώς, στη χώρα μας η κατανάλωση αντιβιοτικών παραμένει σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, συχνά χωρίς ιατρική συνταγή και χωρίς τις απαραίτητες διαγνωστικές ενδείξεις». Και πρόσθεσε: «Το θετικό είναι ότι το μέτρο της υποχρεωτικής συνταγογράφησης, που εισηγήθηκε ο ΙΣΑ και υιοθετήθηκε με επιτυχία από την πολιτεία, έχει μειώσει στο 3% έναντι του 16% την αυθαίρετη χωρίς συνταγή προμήθεια αντιβιοτικών από τα φαρμακεία. Ωστόσο, όπως καταγράφουν τα στοιχεία της τελευταίας έρευνας, το 75% των ενηλίκων, σταθερά τα τελευταία χρόνια, δηλώνει ότι έλαβε έστω και μία φορά αντιβιοτικό, το χρόνο που προηγήθηκε. Το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο σε σχέση με το 2013, όπου το 50% δήλωνε αντίστοιχα ότι έλαβε αντιβιοτικό το χρόνο που προηγήθηκε»,
Από την πλευρά της, η Ομ. Καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, Επ. Πρόεδρος της Ε.Ε.Χ., Ελένη Γιαμαρέλλου τόνισε ότι η κατανάλωση παραμένει σε υψηλά επίπεδα και ανέφερε ότι:
Διαχρονικά, ένας στους τέσσερις προμηθεύεται αντιβιοτικά, χωρίς να επισκεφθεί πρώτα τον γιατρό.
Το ποσοστό, που οι πολίτες διατηρούν αντιβιοτικά στο σπίτι, για ώρα ανάγκης, μειώθηκε στο 22% από 36% την τελευταία δεκαετία.
Αυξήθηκε, όμως, στο 11% το ποσοστό λήψης αντιβιοτικών, που οι πολίτες διατηρούν στο σπίτι από προηγούμενη χρήση, έναντι του 9%, το 2013.
Μικρή υποχώρηση σημείωσε η εκ των υστέρων συνταγογράφηση, από το 7% το 2021, στο 5%.
Το 66% των ερωτηθέντων (2025), οι οποίοι μπορούσαν να θυμηθούν ποιο αντιβιοτικό πήραν, δήλωσαν ότι πήραν αμοξυκιλλίνη ή αμοξυκιλλίνη-κλαβουλανικό, αντιβιοτικά που σταθερά την τελευταία 10ετία είναι τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα.
Οι αιτίες που οδηγούν στην κατανάλωση αντιβιοτικών
Στην πρόσφατη δημοσκόπηση παρατηρείται διαφοροποίηση ως προς τους λόγους που οδηγούν στη λήψη αντιβιοτικού. Συγκεκριμένα:
Τα οδοντιατρικά προβλήματα, με ποσοστό 58-61% αναδεικνύονται ως συχνότερο αίτιο χορήγησης αντιβιοτικού.
Ακολουθούν τα συμπτώματα από το ανώτερο (57%) και κατώτερο αναπνευστικό (ιγμορίτιδα) (46%).
Για το συνάχι και το διαρροϊκό σύνδρομο μόνο 10% αναφέρουν λήψη αντιβιοτικού.
Η νόσος COVID-19, τη χρονιά που προηγήθηκε παρουσίασε ήπια εικόνα και οδήγησε σε λήψη αντιβιοτικού μόνο στο 1.5%.
Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ποσοστό 69% ότι είναι ενημερωμένοι για την υπερκατανάλωση και την άσκοπη χρήση των αντιβιοτικών, την ανάγκη συνταγογράφησης (71%) και τις επιπτώσεις της Μικροβιακής Αντοχής (51%).
Η κυρία Γιαμαρέλλου τόνισε ότι τα υπερμικρόβια, με τις ανθεκτικές γενεές που παρατάσσουν στα αντιβιοτικά, λόγω της Μικροβιακής Αντοχής, αποτελούν εχθρό που εξαπλώνεται με ταχύτητα και η ιατρική κοινότητα πρέπει να διασώσει τα όπλα της. Η επιδημιολογική πρόβλεψη στην πρόσφατη παγκόσμια ανάλυση, ότι, μεταξύ του 2025 και του 2050, περισσότερα από 200εκ. άνθρωποι θα πεθάνουν με αιτία λοιμώξεις από πολυανθεκτικά στα αντιβιοτικά μικρόβια (Lancet 16.9.2024), υποδεικνύει ότι η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει και απαιτούνται αυστηρά προγράμματα.
