Κακώσεις προσαγωγών
Γεώργιος Ηλ. Γουδέβενος, Φυσικοθεραπευτής- Dr. Manual Medicine Στοκχόλμης Σουηδίας, University of Medicine Florida & San Diego, California, USA, επιστημονικός συνεργάτης Ορθοπεδικής Κλινικής Πανεπιστημίου Κρήτης www.osteophysio.gr
Οι προσαγωγοί είναι μια μεγάλη και σημαντική ομάδα μυών, που βρίσκονται στην εσωτερική πλευρά του μηρού και ο ρόλος τους είναι να προσάγουν το ισχίο προς τα μέσα, έχουν δε πρωταγωνιστικό ρόλο στο βάδισμα, το τρέξιμο, τη σταθερότητα, την πλαστικότητα και ελαστικότητα του ισχίου. Η θλάση, η ρήξη, η κάκωση και η φλεγμονή στους προσαγωγούς είναι συχνότερη στους αθλητές, αλλά συμβαίνει και σε όσους ασχολούνται ερασιτεχνικά με κάποια σπορ ή με δραστηριότητες όπως κηπουρική, περπάτημα, βάψιμο, τζόκινγκ κ.λπ. Επίσης, εργατικά ατυχήματα που οφείλονται σε πτώσεις από ύψος προκαλούν διάταση στο ισχίο και κακώσεις σε πολλούς μυς της περιοχής.
«Επαθε θλάση ή κάκωση προσαγωγών και δεν θα συμμετάσχει στους επόμενους αγώνες ή στην αναμέτρηση». Είναι μια πολύ συχνή έκφραση των αθλητικογράφων και σπίκερ διαφόρων αθλημάτων. Σε τι συνίσταται, όμως, η βλάβη αυτή και πού βρίσκεται το σημείο αυτό των προσαγωγών; Τι είναι οι προσαγωγοί; Ας τα πάρουμε από την αρχή.
Τι είναι οι προσαγωγοί
Κατ’ αρχάς είναι μια μεγάλη και σημαντική ομάδα μυών, που βρίσκεται στην εσωτερική πλευρά του μηρού και ο ρόλος της είναι να προσάγει το ισχίο προς τα μέσα, δηλαδή να το κλείνει (ο λαϊκός όρος είναι «ελιά»). Η αντίθετη κίνηση, δηλαδή το άνοιγμα του ποδιού, προκαλείται από τους ανταγωνιστές μύες, που λέγονται απαγωγοί (και όχι… απαγωγείς).
Οι προσαγωγοί έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο βάδισμα, το τρέξιμο, τη σταθερότητα και την πλαστικότητα-ελαστικότητα του ισχίου. Φυσικά, στην περιοχή αυτή βρίσκονται και άλλες μυϊκές ομάδες, που συνεργάζονται στις παραπάνω λειτουργίες. Η ομάδα αυτή, όμως, έχει τον πρωτεύοντα ρόλο.
Θλάση και ρήξη των προσαγωγών
Η θλάση, η ρήξη, η κάκωση και η φλεγμονή στους προσαγωγούς είναι πράγματι συχνότερες στους αθλητές αλλά και σε όσους ασχολούνται ερασιτεχνικά με κάποια σπορ (ειδικότερα ποδόσφαιρο, χαντ-μπολ, σκι θαλάσσιο-χειμερινό, άλμα εις μήκος – εις ύψος, άρση βαρών, ποδηλασία κ.ά.) ή δραστηριότητες όπως κηπουρική, περπάτημα, βάψιμο, τζόκινγκ κ.λπ. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε τα εργατικά ατυχήματα που οφείλονται σε πτώσεις από ύψος και προκαλούν διάσταση στο ισχίο και κακώσεις σε πολλούς μυς της περιοχής. Άλλοι παράγοντες είναι τα ατυχήματα σε δρόμους που γλιστράνε λόγω βροχής ή παγετού, τα οποία συμπαρασύρουν, εκτός των άλλων, και τους προσαγωγούς.
Τόσο, λοιπόν, στα αθλήματα όσο και στις άλλες περιπτώσεις, οι τραυματισμοί αυτών των μυϊκών ομάδων είναι συχνοί και ο διαχωρισμός και η διάγνωση είναι δύσκολη και περίπλοκη. Γι’ αυτόν το λόγο, αν ποτέ βιώσετε αυτή την εμπειρία, συμβουλευθείτε αμέσως τον ειδικό γιατρό που θα πρέπει να πιστοποιήσει με ακρίβεια τη βλάβη, αποκλείοντας κατάγματα ή άλλες κακώσεις, π.χ. συνδέσμων, τενόντων κ.λπ., έτσι ώστε να καθοριστεί η κατάλληλη αγωγή για την αντιμετώπισή της.
Η πλέον συνηθισμένη βλάβη είναι κάποια «διάταση» ή μερική ρήξη (θλάση) των ινών του προσαγωγού μυός που, παρά τη σχετικά μικρή έκταση, συνοδεύεται από οξύ διαξιφιστικό και διάχυτο πόνο, που οδηγεί στην παροδική αδυναμία χρήσης του σκέλους, στήριξης και βάδισης. Η κατηγορία αυτή, με την έγκαιρη ιατροφαρμακευτική αγωγή, την ανάπαυση και τη φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση αποκαθίσταται πλήρως μέσα σε 10-15 ημέρες.
Αντιμετώπιση των κακώσεων των προσαγωγών
Σε περίπτωση φλεγμονώδους κατάστασης, ο ορθοπεδικός θα δώσει αντιφλεγμονώδη, αναλγητικά και μυοχαλαρωτικά φάρμακα και ο φυσικοθεραπευτής θα χρησιμοποιήσει υπέρηχους, ιοντοφόρεση, φωνοφόρεση, ρεύματα αναλγησίας, laser, μαγνητικά πεδία, δινόλουτρα και ειδική κινησιοθεραπεία με ισομετρικές και διατατικές ασκήσεις. Εδώ ο χρόνος αποκατάστασης είναι μεγαλύτερος.
Χειρουργική αποκατάσταση
Τέλος, στην περίπτωση ολικής ρήξης των μυών, η αντιμετώπιση είναι χειρουργική: Θα γίνει συρραφή του μυός και θα δοθεί στον ασθενή ένα πρόγραμμα αποκατάστασης, με φυσικοθεραπεία πάλι, με στόχο τη σταθερά προοδευτική και πλήρη αποθεραπεία και τη συντομότερη επαναφορά στις δραστηριότητες, είτε αυτές είναι αθλητικές είτε καθημερινές ή εργασιακές. Ο χρόνος επαναφοράς μπορεί να είναι 3-6 μήνες, ανάλογα με τη βαρύτητα της βλάβης, καθώς και την εκτίμηση του χειρουργού.
Σημαντικό στοιχείο για την αντιμετώπιση της βλάβης, τη στιγμή που γίνεται, είναι η τοποθέτηση του σκέλους (ποδιού) σε ανάρροπη θέση (δηλαδή ψηλά), η περίδεση με ελαστικό επίδεσμο, η τοποθέτηση πάγου για τον πόνο, το αιμάτωμα και το πρήξιμο που παρουσιάζεται και η εξεύρεση θέσης ανάπαυσης (ανταλγική), όπου ο πόνος θα ελαχιστοποιείται.
Επίσης, ουσιαστικό και καθοριστικό ρόλο έχει ο τρόπος μεταφοράς στο νοσοκομείο, που πρέπει να είναι προσεκτικός και ασφαλής έτσι ώστε να μην επιδεινωθεί η ήδη υπάρχουσα βλάβη. Ο καθησυχασμός και η διατήρηση της ψυχραιμίας, τόσο των γύρω ανθρώπων όσο και του τραυματία, είναι στοιχεία που δεν θα επιτρέψουν στον πάσχοντα να υποστεί πανικό, με όλα τα επακόλουθά του.
Πρόληψη των κακώσεων στους προσαγωγούς
Τι μπορούμε, όμως, εμείς να κάνουμε για να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο αυτής της κάκωσης; Υπάρχει πρόληψη τέτοιων ατυχημάτων; Εν μέρει η απάντηση είναι: Ναι, υπάρχει! Και στηρίζεται στη θεωρία ότι όσο πιο ελαστικός είναι ένας μυς τόσο λιγότερο κίνδυνο διατρέχει να υποστεί διάταση ή ρήξη.
Φυσικά, εκτός από την ελαστικότητα, πρέπει να έχει και σταθερότητα και καλή ιδιοδεκτικότητα. Αυτό επιτυγχάνεται με σωστή προθέρμανση για τους αθλητές, ξεκινώντας από γενικό «ζέσταμα» όλου του σώματος και ειδικά των προσαγωγών, όπου προτείνονται οι διατατικές ασκήσεις (stretching) που δίνουν ευκαμψία και ελαστικότητα, οι σταθεροποιητικές ασκήσεις που δίνουν καλύτερη αντοχή και σταθερότητα, οι ισομετρικές ασκήσεις που δίνουν μεγαλύτερη δύναμη και οι ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας που δίνουν καλύτερο έλεγχο και ακρίβεια στην κίνηση.
Ολες αυτές οι ασκήσεις, κατευθυνόμενες από τον ειδικό γυμναστή-εργοφυσιολόγο και το φυσικοθεραπευτή, σίγουρα μειώνουν την πιθανότητα τραυματισμού σε σημαντικό ποσοστό, βελτιώνουν τη φυσική κατάσταση και παρέχουν υψηλότερη απόδοση στο άθλημα, το σπορ ή το χόμπι.
Για τους υπόλοιπους, «κοινούς θνητούς» (μη αθλητές), ένα καλά σχεδιασμένο πρόγραμμα απλών ασκήσεων από το γυμναστή ή, αν υπάρχει ιστορικό πάθησης, από το φυσικοθεραπευτή, μπορεί να αποτρέψει και να μειώσει τα ποσοστά κάκωσης των προσαγωγών. Στα οργανωμένα γυμναστήρια και φυσικοθεραπευτήρια υπάρχουν ειδικές ηλεκτρονικές εργομετρικές συσκευές-μηχανήματα που μπορούν να διαπιστώσουν τη φυσική κατάσταση των μυών σας, και όχι μόνο των προσαγωγών, με επιστημονικό και τεκμηριωμένο τρόπο.
