O Κλοντ Μπερνάρ (12 Ιουλίου 1813 – 10 Φεβρουαρίου 1878) ήταν Γάλλος φυσιολόγος γνωστός κυρίως για τις ανακαλύψεις του σχετικά με τον ρόλο του παγκρέατος στην πέψη, τη γλυκογόνο λειτουργία του ήπατος και τη ρύθμιση της παροχής αίματος από τα αγγειοκινητικά νεύρα.
Σε ένα ευρύτερο στάδιο, ο Μπερνάρ έπαιξε ένα ρόλο στην καθιέρωση των αρχών του πειραματισμού στις επιστήμες της ζωής, προχωρώντας πέρα από τον βιταλισμό και τον απροσδιορισμό των προηγούμενων φυσιολόγων για να γίνει ένας από τους ιδρυτές της πειραματικής ιατρικής. Η πιο θεμελιώδης συνεισφορά του ήταν η αντίληψή του για το εσωτερικό περιβάλλον του οργανισμού, η οποία οδήγησε στη σημερινή κατανόηση της ομοιόστασης – δηλαδή στην αυτορρύθμιση των ζωτικών διεργασιών.
Το 1847 ο Μπερνάρ έγινε αναπληρωτής του Magendie στο Collège de France. Αυτή η περίοδος σημαδεύτηκε από μια πραγματική έκρηξη ανακαλύψεων, που ξεκίνησε το 1846, όταν έλυσε το μυστήριο των σαρκοφάγων κουνελιών. Σαστισμένος μια μέρα από την τυχαία παρατήρηση ότι μερικά κουνέλια περνούσαν καθαρά -όχι θολά- ούρα, όπως και τα κρεατοφάγα ζώα, συμπέρανε ότι δεν είχαν τραφεί και επιβίωναν από τους δικούς τους ιστούς. Επιβεβαίωσε την υπόθεσή του ταΐζοντας κρέας στα πεινασμένα ζώα. Μια αυτοψία των κουνελιών έδωσε μια σημαντική ανακάλυψη σχετικά με το ρόλο του παγκρέατος στην πέψη: οι εκκρίσεις του παγκρέατος διασπούσαν τα μόρια λίπους σε λιπαρά οξέα και γλυκερίνη. Στη συνέχεια, ο Μπερνάρ έδειξε ότι οι κύριες διαδικασίες της πέψης λαμβάνουν χώρα στο λεπτό έντερο, όχι στο στομάχι, όπως πίστευαν προηγουμένως.
Η εργασία του για το πάγκρεας οδήγησε σε έρευνα για το ήπαρ, με αποκορύφωμα τη δεύτερη μεγάλη ανακάλυψή του, τη γλυκογονική λειτουργία του ήπατος. Το 1856 ο Μπερνάρ ανακάλυψε το γλυκογόνο, μια λευκή αμυλώδη ουσία που βρίσκεται στο ήπαρ. Βρήκε ότι αυτή η πολύπλοκη ουσία δημιουργήθηκε από το σώμα από τη ζάχαρη και χρησίμευε ως αποθεματικό αποθήκευσης υδατανθράκων που μπορούσαν να διασπαστούν σε σάκχαρα ανάλογα με τις ανάγκες, διατηρώντας έτσι την περιεκτικότητα σε σάκχαρα του αίματος σε σταθερό επίπεδο. Η ανακάλυψη του Μπερνάρ έδειξε ότι το πεπτικό σύστημα όχι μόνο διασπά πολύπλοκα μόρια σε απλά αλλά κάνει και το αντίθετο, δημιουργώντας πολύπλοκα μόρια από απλούστερα.
Ταυτόχρονα, πλησίαζε το τρίτο του μεγάλο επίτευγμα—εξήγηση της ρύθμισης της παροχής αίματος από τα αγγειοκινητικά νεύρα. Ανακάλυψε από αυτή την άποψη ότι τα αγγειοκινητικά νεύρα ελέγχουν τη διαστολή και τη στένωση των αιμοφόρων αγγείων ως απόκριση στις αλλαγές θερμοκρασίας στο περιβάλλον. Για παράδειγμα, στον κρύο καιρό τα αιμοφόρα αγγεία του δέρματος συστέλλονται για να διατηρήσουν τη θερμότητα, ενώ σε ζεστό καιρό διαστέλλονται για να διαχέουν την υπερβολική θερμότητα. Αυτός ο μηχανισμός ελέγχου, όπως και οι γλυκογονικές λειτουργίες του ήπατος, δείχνει πώς το σώμα διατηρεί ένα σταθερό εσωτερικό περιβάλλον εν μέσω μεταβαλλόμενων εξωτερικών συνθηκών – ένα θεμελιώδες φαινόμενο γνωστό ως ομοιόσταση.
