Ημέρα Κατά του Καρκίνου: 4 διατροφικοί μύθοι και αλήθειες

03-02-2017

Πώς είναι εφικτό κανείς να μιλήσει με σιγουριά για το ρόλο της διατροφής στην ανάπτυξη, και ακόμα δυσκολότερα στη θεραπεία, μίας πάθησης της οποία τα ακριβή αίτια παραμένουν αδιευκρίνιστα; Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί πως η σχέση μεταξύ διατροφικών συνηθειών και καρκίνου είναι σύνθετη, καθώς σύνθετη είναι η ίδια η παθολογία της νόσου. Η έλλειψη αποτελεσματικής θεραπείας στρέφει, και όχι άδικα, το ενδιαφέρον των καταναλωτών στην ανεύρεση εναλλακτικών προσεγγίσεων. Στις τελευταίες ανήκει και η διατροφή. Ό,τι επιλέγουμε να βάλουμε στο πιάτο μας καθημερινά, ενδέχεται να αποτελεί τον «αφανή ήρωα» στην πρόληψη της νόσου.

Το γεγονός πως η διατροφή επηρεάζει, άλλοτε αρνητικά και άλλοτε θετικά, τη διαδικασία της καρκινογένεσης είναι αδιαμφισβήτητο. Εκείνο που δεν γνωρίζουμε όμως ακόμα είναι τα ακριβή μονοπάτια που συνδέουν το άκρο της διατροφής, με το άλλο άκρο της πάθησης. Φυσικά, όπου δεν δίδεται σαφής εξήγηση αναπτύσσεται έντονη παραφιλολογία. Παρόλαυτά υπάρχουν ορισμένες διατροφικές παραδοχές και αυτές θα υπερτονιστούν παρακάτω, καταρρίπτοντας πέντε μύθους γύρω από τη διατροφή ως μέσο πρόληψης του καρκίνου.

Μύθος 1: Το κόκκινο κρέας προκαλεί καρκίνο

Η πραγματικότητα: Τα περισσότερα επιστημονικά δεδομένα καταλήγουν πως η αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου του παχέος εντέρου δεν οφείλεται στη γενικότερη κατανάλωση κόκκινου κρέατος, αλλά στην ειδικότερη κατανάλωση αλλαντικών. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται κατά το μαγείρεμα (κάρβουνα, φούρνος, τηγάνισμα), όπου οι υψηλές θερμοκρασίες προκαλούν την ανάπτυξη καρκινογόνων ουσίων (ετεροκυκλικές αμίνες, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες).

Μύθος 2: Το επιπλέον βάρος μπορεί να προκαλέσει έμφραγμα, αλλά όχι καρκίνο

Πραγματικότητα: Το υπερβολικό βάρος ενεργοποιεί ένα σύνολο από ορμονικές και μεταβολικές μεταβολές στο σώμα, πολλές από τις οποίες πυροδωτούν τους μηχανισμούς της καρκινογένεσης. Οι ειδικοί επισημαίνουν πως ο έλεγχος του βάρους αποτελεί το δεύτερο σημαντικότερο μέσο πρόληψης του καρκίνου, μετά τη διακοπή του καπνίσματος.

Μύθος 3: Εάν πίνω πολύ πράσινο τσάι, προλαμβάνω την εμφάνιση της νόσου

Πραγματικότητα: Πολλά τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά συστατικά, ανάμεσα στα οποία το τσάι, το κόκκινο κρασί, οι ντομάτες και άλλα πολλά, έχουν τη φήμη πως «χτυπούν» τον καρκίνο στη ρίζα του. Στη γένεσή της η πάθηση προκαλείται από το ανεξέλεγκτο οξειδωτικό στρες και την αδυναμία του σώματος να το διαχειριστεί. Τα αντιοξειδωτικά φυτοθρεπτικά συστατικά πολλών φρούτων και λαχανικών εξουδετερώνουν τα υψηλά επίπεδα “στρες”. Όπως όμως έδειξαν τα χρόνια των μελετών, έμφαση πρέπει να δίνεται σε ολόκληρο το φάσμα των διατροφικών συνηθειών, αντί σε μεμονωμένα συστατικά. Με απλά λόγια, το πράσινο τσάι δεν αρκεί. Καλό θα ήταν να ακολουθείτε μία διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, φυσικά τρόφιμα και να αποφεύγετε τα έτοιμα επεξεργασμένα γεύματα.

Μύθος 4: Μόνο ο καρκίνος του παχέος εντέρου σχετίζεται με τη διατροφή

Αρχικά οι ειδικοί είχαν συνδέσει τη διατροφή με μορφές καρκίνου που σχετίζονταν αποκλειστικάμε το γαστρεντερικό και το ορμονικό σύστημα. Σήμερα, γνωρίζουμε πως περισσότερες από 13 μορφές της νόσου επηρεάζονται από τη δίαιτα που ακολουθείται. Μάλιστα η ισχυρότερη συσχέτιση παρουσιάστηκε μεταξύ του καρκίνου της μήτρας  και της παχυσαρκίαςστις γυναίκες, ενώ στη μακριά λίστα περιλαμβάνονται εκδοχές της πάθησης που σχετίζονται με τους πνεύμονες, τη χοληδόχο κύστη, ακόμα και τον εγκέφαλο.

Το πόρισμα των επιστημόνων είναι πως η εμφάνιση των διαφορετικών μορφών κακρίνου, δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο σε έναν παράγοντα, αλλά σε συνδυασμό αυτών. Η γενετική προδιάθεση και οι παράμετροι του εξωτερικού περιβάλλοντος, ανάμεσα στις οποίες και η διατροφή, συνθέτουν τα κομμάτια ενός δύσκολου παζλ που ζητά λύση.

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com

 

Βιβλιογραφία