Εάν βάλετε στο Google την λέξη «δίαιτα» τότε θα καταλήξετε με λίγο περισσότερα από 1.000.000 αποτελέσματα. Δίαιτες που υπόσχονται να χάσετε όλα τα κιλά των γιορτών σε 5 ημέρες, δίαιτες εξπρές, δίαιτες για την κυτταρίτιδα, δίαιτες διασήμων που ορκίζονται σε αυτές. Ποιές όμως από τις μεθόδους αυτές θεωρούνται ασφαλείς για την απώλεια βάρους και τι πραγματικά μπορείτε να περιμένετε;
Στο εξωτερικό υπάρχει ο όρος Fad Diet που περιλαμβάνει όλες εκείνες τις δίαιτες που βρίσκονται στη σφαίρα της φαντασίας, ακριβώς διότι απέχουν πολύ από αυτό που ένας ειδικός της διατροφής θα όριζε σαν ισορροπημένη διατροφή. Καθώς το καταναλωτικό κοινό αρχίζει να παίρνει την προσωπική υγεία και το βάρος στα δικά του χέρια είναι πολύ σημαντικό να έχει τις δεξιότητες να αναγνωρίσει τα χαρακτηριστικά μίας μη ρεαλιστικής δίαιτας, η οποία πολύ συχνά μπορεί να γίνει ακόμη και επικίνδυνη.
1. Υπόσχεται την απώλεια Χ κιλών σε Χ μέρες.
Πόσες φορές δεν έχετε διαβάσει σε blogs και περιοδικά πως μία δίαιτα σας υπόσχεται να χάσετε 5 κιλά σε 2 εβδομάδες; Αυτό είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα μίας «φανταστικής» δίαιτας. Πρέπει κανείς να θυμάται πως σε ό,τι αφορά την απώλεια βάρους δεν γίνονται θαύματα! Μπορεί στα αρχικά στάδια μίας δίαιτας να παρατηρείται αυξημένος ρυθμός απώλειας βάρους, λόγω της απώλειας υγρών, δεν σημαίνει όμως πως η απώλεια αυτή μπορεί να διατηρηθεί με την πάροδο του χρόνου. Να θυμάστε πως φυσιολογική θεωρείται η απώλεια 0.5 – 1 κιλού την εβδομάδα. Μεγαλύτερα μεγέθη πιθανά σημαίνει πως χάνεται μυϊκό ιστό αντί για το καλά αποθηκευμένο λίπος.
2. Δεν περιλαμβάνει κάποιο πλάνο συντήρησης.
Η διάρκεια μίας «φανταστικής» δίαιτας είναι συνήθως σύντομη και αυτό οφείλεται σε ένα μεγάλο ποσοστό στο γεγονός πως δεν μπορεί κανείς να την ακολουθήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τι γίνεται όμως μετά το πέρας των 2, 3 ή 4 εβδομάδων; Γυρνάει κανείς τις παλιές του συνήθειες; Έχετε όμως σκεφτεί πως εάν συμβεί αυτό τότε θα πάρετε και πάλι όλα τα κιλά που χάσατε; Βασικός στόχος κάθε ισορροπημένου προγράμματος διατροφής είναι να εκπαιδεύσει τον καταναλωτή να κάνει τις σωστές διατροφικές επιλογές και να υιοθετήσει ένα πρότυπο διατροφής που θα μπορεί να ακολουθήσει δια βίου. Για το λόγο αυτό ο καταλληλότερος για να σας καθοδηγήσει στην προσπάθεια αυτή δεν είναι άλλος από έναν ειδικό διαιτολόγο.
3. Αποκλείει συγκεκριμένες ομάδες τροφίμων.
Ποιός δεν έχει ακούσει για την δίαιτα του Dr. Atkins; Ένα από τα πιο δημοφιλή προγράμματα διατροφής το οποίο όμως αποκλείει από το διαιτολόγιο τους υδατάνθρακες. Μέχρι σήμερα οι κλινικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί δεν έχουν δείξει πως ο αποκλεισμός μίας εκ των 3 ομάδων τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε βέλτιστη απώλεια βάρους μακροπρόθεσμα. Εξάλλου κάθε μία από τις ομάδες τροφίμων είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του οργανισμού. Οι υδατάνθρακες δίνουν ενέργεια, οι πρωτεΐνες δομούν και μεταφέρουν, ενώ το λίπος αποθηκεύει και εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία των κυττάρων. Άρα όλα τα τρόφιμα είναι απαραίτητα αρκεί να τα καταναλώνουμε στη σωστή αναλογία.
4. Δίνει έμφαση σε ένα συστατικό.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η δίαιτα της «σούπας κουνουπιδιού» με την οποία ο ενδιαφερόμενος τρώει για 5 ημέρες μόνο σούπα από κουνουπίδι και περιορισμένη ποσότητα άλλων φρούτων και λαχανικών. Έχετε σκεφτεί όμως πως μία τέτοια δίαιτα αποκλείει αυτόματα την πρωτεΐνη από τη διατροφή σας έχοντας άμεσες επιπτώσεις στην ποιότητα των μαλλιών, του δέρματος και των μυών; Σημαντική ανησυχία προκαλούν παρόμοιες δίαιτες καθώς καθιστούν την επαρκή πρόσληψη βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων αδύνατη.
5. Η αποτελεσματικότητά τους βασίζεται σε μαρτυρίες καταναλωτών.
Για να πάρει μία φαρμακευτική ουσία έγκριση από τους διεθνείς οργανισμούς φαρμάκων περνούν πολλά χρόνια και πραγματοποιούνται πολλές κλινικές μελέτες με στόχο την απόδειξη της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητάς της. Πως μπορεί λοιπόν η αποτελεσματικότητα μίας δίαιτας να κρίνεται από τις μαρτυρίες 10 ανθρώπων; Όπως συμβαίνει και με τα φάρμακα, έτσι και οι δίαιτες περνούν από στάδια κλινικών μελετών πριν μετατραπούν σε κατευθυντήριες γραμμές προς το καταναλωτικό κοινό. Η δίαιτα που εσείς επλέγετε να ακολουθήσετε βασίζεται σε ικανά επιστημονικά δεδομένα; Και πάλι ο διαιτολόγος είναι ο ειδικότερος επιστήμονας για να σας κατευθύνει με ασφάλεια στην απώλεια βάρους.
6. Υπόσχονται την απώλεια βάρους από ένα μόνο σημείο του σώματος.
Η επιστήμη έχει αποδείξει πως αυτό είναι αδύνατο, μιας και ο περισσότερος κόσμος είναι γενετικά προγραμματισμένος να χάνει ευκολότερα βάρος από την κοιλιακή χώρα σε σχέση με τους γλουτούς. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και οι δίαιτες που εξοντώνουν την κυτταρίτιδα. Εάν θέλετε να βελτιώσετε την εμφάνιση μίας συγκεκριμένης περιοχής στο σώμα σας το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να υιοθετήσετε έναν τύπο γυμναστικής που δίνει έμφαση στο συγκεκριμένο σημείο.
7. Δεν περιλαμβάνουν κανενός τύπου άσκηση.
Η απώλεια βάρους είναι συνάρτηση τόσο της διατροφής όσο και της άσκησης. Η άθληση κινητοποιεί την αποθηκευμένη στο λίπος ενέργεια, ενώ την ίδια στιγμή συμβάλλει στο χτίσιμο μυϊκού ιστού ο οποίος είναι μεταβολικά ενεργός ιστός στο σώμα μας. Με απλά λόγια όταν έχουμε περισσότερους μύες καίμε περισσότερες θερμίδες μέσα στην ημέρα. Μήπως λοιπόν οι εξαντλητικές δίαιτες μπορούν να γίνουν λιγότερο στερητικές εάν εντάξετε τη γυμναστική στην καθημερινότητά σας.
8. Πεινάτε συνεχώς.
Σκοπός μίας δίαιτας δεν είναι η στέρηση, αλλά η ισορροπία. Αυτό σημαίνει πως μία σαλάτα με κρέας και ζυμαρικά θα σας χορτάσει πολύ περισσότερο τόσο από μία νερόβραστη σούπα, όσο και από μία pizza. Μία δοκιμή θα σας πείσει.
9. Πηγαίνετε συχνά στην τουαλέτα.
Μην σκεφτείτε πως εάν μία δίαιτα σας στέλνει συχνά στην τουαλέτα σας βοηθά να αποβάλλετε τις τοξίνες από το σώμα σας. Το πιθανότερο είναι πως σας υποσιτίζει και βάζει σε αυξημένο κίνδυνο για αφυδάτωση.
10. Δεν προσαρμόζεται στις δικές σας ανάγκες.
Μία δίαιτα για να μπορέσει κανείς να την κάνει τρόπο ζωής πρέπει να προσαρμόζεται στις προσωπικές του ανάγκες, στα θέλω του και στην καθημερινότητά του. Σε κάθε άλλη περίπτωση μπορούμε να μιλήσουμε για «φανταστικές» δίαιτες σχεδιασμένες για «φανταστικούς» ανθρώπους.
Η δίαιτα είναι προσωπική υπόθεση και για το λόγο αυτό μην εμπιστευτείτε την πρώτη θαυματουργή δίαιτα που θα βρείτε. Εξάλλου θα εμπιστευόσασταν ποτέ το διαδίκτυο για μία ιατρική διάγνωση; Πιθανότατα όχι.
Ήβη Παπαϊωάννου
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
