Πόσο αλκοόλ να πιω τώρα που θηλάζω;

26-12-2016

Η έλευση ενός μωρού αλλάζει ριζικά τη ζωή μίας οικογένειας.  Όπως είναι λογικό σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό τους πρώτους μήνες αγγίζει την καθημερινότητα της μητέρας! Όλα αυτά φυσικά έπονται της περιόδου της εγκυμοσύνης, που τη χαρακτηρίζουν η ευχάριστη προσμονή, αλλά και ο περιορισμός διατροφικών και άλλων συνηθειών. Μετά τη γέννηση του μωρού όμως το τελευταίο που έχει ανάγκη η γυναίκα είναι να στερείται πραγμάτων χωρίς να υπάρχει ουσιαστικός λόγος. 

 

Η παράδοση

Παρ’ ότι υπάρχουν σαφείς οδηγίες για την κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν συμβαίνει το ίδιο και με το θηλασμό. Και ενώ κανείς θα φαντάζεται πως το αλκοόλ και ο θηλασμός αποτελούν απαγορευτικό συνδυασμό, πολλοί ισχυρίζονται πως μικρή κατανάλωση κάποιου αλκοολούχου ποτού μπορεί ακόμη και να φανεί ευεργετική συμβάλλοντας στη χαλάρωση της μητέρας και βελτιώνοντας τις συνήθειες του ύπνου του μωρού! Οι πληροφορίες αυτές, εάν και δεν έχουν καμία επιστημονική βάση, πιθανά στηρίζονται σε παραδοσιακές «συνταγές» ορισμένων λαών. Για παράδειγμα στο Μεξικό οι μητέρες πίνουν pulque κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Το pulque είναι ένα ποτό προερχόμενο από το φυτό της Αγαύης το οποίο περιέχει φυσικά παραγόμενη αλκοόλη.

Στο σύγχρονο δυτικό κόσμο οι περισσότερες γυναίκες γυρνούν στις συνήθειες κατανάλωσης αλκοόλ που είχαν πριν την εγκυμοσύνη έναν με τρεις μήνες μετά τη γέννα. Επιπλέον 1 στις 10 νέες μητέρες πίνουν τουλάχιστον ένα ποτό την ημέρα.

Η βιοχημεία του θηλασμού

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού το σώμα της μητέρας είναι η αποκλειστική πηγή τροφής για το μωρό, η ανάπτυξη του οποίου είναι ταχύτατη στα πρώτα  στάδια της ζωής. Το ρόλο που έπαιζε ο πλακούντας κατά τη διάρκεια των 9 μηνών της εγκυμοσύνης, παίζει το μητρικό γάλα τους πρώτους 6 με 9 μήνες ζωής του νεογνού. Δύο ορμόνες στο σώμα της μητέρας ρυθμίζουν το θηλασμό. Η πρώτη ορμόνη είναι προλακτίνη ,υπεύθυνη για την παραγωγή του γάλατος, και η δεύτερη είναι η οξυτοκίνη που προκαλεί την έκκριση του γάλατος από το στήθος τη μητέρας.

Πως το αλκοόλ επηρεάζει το θηλασμό;

Η επίδραση του αλκοόλ στις δύο ορμόνες του θηλασμού θα λέγαμε πως είναι παράδοξη.  Ενώ τα επίπεδα της οξυτοκίνης μειώνονται, τα επίπεδα της προλακτίνης φαίνεται πως αυξάνονται όταν το αλκοόλ στο αίμα της μητέρας φτάνει στο μέγιστο επίπεδο. Το αλκοόλ λοιπόν φαίνεται πως επιδρά στην έκκριση του μητρικού γάλατος και στην ποσότητα που τελικά καταναλώνει το νεογέννητο.

Επιπλέον, το αλκοόλ περνά από το αίμα της μητέρας απευθείας στο γάλα. Υπολογίζεται πως για κάθε ποτό που θα πιει η γυναίκα, το 2% του αλκόολ θα φτάσει τελικά στο μωρό της. Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό, έστω πως η μαμά καταναλώνει 4 ποτήρια αλκοόλ, και θηλάζει το νεογνό μισή με μία ώρα μετά, τότε τα επίπεδα αλκοόλ στο γάλα θα αγγίζουν το 1/ 10 του ορίου κατανάλωσης αλκοόλ που ισχύει για την ασφαλή οδήγηση στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες! Κανείς θα πρέπει επίσης να έχει στο μυαλό του πως το σώμα του μωρού «καθαρίζει» το ποτό από το σώμα πιο αργά σε σύγκριση με εκείνο ενός ενήλικα.

Μπορεί το αλκοόλ να βλάψει το νεογέννητο;

Τα περισσότερα στοιχεία που έχουμε μέχρι σήμερα στα χέρια μας, αφορούν τις συνήθειες του ύπνου του μωρού οι οποίες ενδέχεται να διαταραχθούν (συνολική διάρκεια, διακεκομμένα διαστήματα). Λιγότερο καταληκτικά είναι τα δεδομένα που αφορούν την κινητική ανάπτυξη του νεογέννητου, ενώ η περιστασιακή κατανάλωση αλκοόλ (λιγότερο από ένα ποτήρι την ημέρα) δεν φαίνεται να επιδρά στη διανοητική ανάπτυξή του. Αυτό όμως που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η «μνήμη» που αναπτύσσουν τα μωρά. Σε πείραμα που πραγματοποιήθηκε σε μωρά των οποίων οι μητέρες κατανάλωναν μικρή ποσότητα αλκοόλ, τα νεογέννητα έδειξαν σαφή προτίμηση σε παιχνίδια «αρωματισμένα» με αλκοόλ σε σύγκριση με παιχνίδια με άρωμα βανίλιας. Η παρατήρηση αυτή ίσως θα πρέπει να βάλει σε σκέψεις μία μητέρα, για τις συνήθειες που το παιδί της θα αναπτύξει μεγαλώνοντας.

Στο σημείο αυτό θα ήταν καλό να τονιστεί πως οι περισσότερες μελέτες αφορούν την περιστασιακή κατανάλωση αλκοόλ από τις θηλάζουσες μητέρες. Οι επιδράσεις της χρόνιας κατανάλωσης αλκοόλ στην υγεία του βρέφους δεν έχουν μελετηθεί εκτενώς, και για αυτό το λόγο πολλοί ειδικοί συνιστούν σε μητέρες με βεβαρυμένο ιστορικό λήψης αλκοόλ να αποφεύγουν να θηλάσουν το μωρό τους.

Πόση ώρα αφού πιει αλκοόλ μπορεί να θηλάσει η μητέρα;

Οι ειδικοί έχουν υπολογίσει πως τα επίπεδα του αλκοόλ στο αίμα της μητέρας φτάνουν στο μέγιστο 30 με 60 λεπτά μετά την κατανάλωση με άδειο στομάχι, και 60 με 90 λεπτά όταν η γυναίκα έχει φάει. Ένα κλασσικό ποτό (1 μπύρα, 1 ποτήρι κρασί, 1 δόση κάποιου άλλου ποτού) έχει υπολογιστεί πως χρειάζεται περίπου 2 με 3 ώρες για να απομακρυνθεί τελείως από τον οργανισμό. Οι περισσότεροι ειδικοί συνιστούν σε μία θηλάζουσα να μην καταναλώσει περισσότερα από 4 ποτά τη φορά, αλλά και να θηλάσει 2 με 3 ώρες αφού πιει. Πολλές μητέρες πιστεύουν πως εάν πιουν λίγο παραπάνω και χρησιμοποιήσουν την αντλία θηλασμού για να «πετάξουν» την αρχική ποσότητα γάλατος, τότε «απομακρύνουν» και το αλκοόλ από το σώμα τους. Προσοχή όμως γιατί το αλκοόλ βρίσκεται σε ίδια επίπεδα στο αίμα και στο γάλα, συνεπώς όσο κυκλοφορεί αλκοόλ στον οργανισμό περνά και στο μητρικό γάλα!

Το τελικό συμπέρασμα

Η περιστασιακή κατανάλωση ενός ποτηριού αλκοόλ κατά τη διάρκεια του θηλασμού δεν φαίνεται να έχει επίδραση στην υγεία του νεογέννητου. Οι μητέρες λοιπόν μπορείτε να απολαύσετε ορισμένες από τις αγαπημένες σας συνήθειες χωρίς επιπλέον τύψεις! Οι συμβουλές των ειδικών επικεντρώνονται στο θηλασμό 2 με 3 ώρες αφού η μητέρα πιει.  Μία πρακτική ιδέα θα ήταν να θηλάσετε το μωρό σας πριν ακόμα πιείτε. Ο θηλασμός έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία τόσο της μητέρας όσο και του μωρού, δε χρειάζεται λοιπόν να μετατρέπεται σε μία στερητική περίοδο για τις μαμάδες!

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com

 

 

Βιβλιογραφία:

 

  1. Haastrup MB, Pottegård A, Damkier P. Alcohol and breastfeeding. Basic Clin Pharmacol Toxicol. 2014 Feb;114(2):168-73.
  2. Julie Mennella. Alcohol’s Effect on Lactation. Alcohol Research & Health. Last accessed 13/5/2016.

http://pubs.niaaa.nih.gov/publications/arh25-3/230-234.pdf