Ο Ρενάτο Ντουλμπέκκο (22 Φεβρουαρίου 1914 – 19 Φεβρουαρίου 2012) ήταν Ιταλός ιολόγος, που τιμήθηκε με το Νόμπελ Ιατρικής το 1975 μαζί με τους Ντέιβιντ Μπάλτιμορ και Χάουαρντ Τέμιν για τις έρευνές τους για τους ογκοϊούς. Δηλαδή τους ιούς που τείνουν να προκαλούν όγκους όταν προσβάλλουν ζωικά κύτταρα.
Ο Ντουλμπέκκο τελείωσε τη μέση εκπαίδευση σε ηλικία 16 ετών και γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο. Αν και ενδιαφερόταν πολύ για τα μαθηματικά και τη φυσική, απεφάσισε να σπουδάσει ιατρική. Σπούδασε ανατομία και παθολογία.
Μετά τον πόλεμο, ο Ντουλμπέκκο εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα. Εκεί, συνεργάστηκε με τον Σαλβαδόρ Λούρια ερευνώντας τους βακτηριοφόρους ιούς.
Το 1949 άρχισε τις μελέτες του επί των ζωικών ογκοϊών. Ιδίως της οικογένειας των πολυωμάτων.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, πήρε ως βοηθό του τον μεταπτυχιακό φοιτητή Χάουαρντ Τέμιν, με τον οποίο και τον Ντέιβιντ Μπάλτιμορ, μοιράστηκε αργότερα το Βραβείο Νομπέλ για «τις ανακαλύψεις τους σχετικώς με την αλληλεπίδραση μεταξύ των ογκοϊών και του γενετικού υλικού των κυττάρων».
Ο Ντουλμπέκκο είχε διδάξει στους δύο άλλους ερευνητές τις δύο μεθόδους του που τους επέτρεψαν να ανακαλύψουν το 1970 την αντίστροφη μεταγραφάση ταυτοχρόνως, αλλά ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο.
Το 1986 ήταν ένας από τους επιστήμονες που ξεκίνησαν το Πρόγραμμα Ανθρώπινου Γονιδιώματος. Από το 1993 μέχρι το 1997 ο Ντουλμπέκκο είχε επιστρέψει στην Ιταλία, όπου διετέλεσε πρόεδρος του Ινστιτούτου Βιοϊατρικών Τεχνολογιών στο Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών (C.N.R.) της Ιταλίας, στο Μιλάνο. Διατηρούσε επίσης τη θέση του στο Ινστιτούτο Salk και συνέχιζε να ασχολείται με την έρευνα μέχρι τον Δεκέμβριο του 2011, με τελευταίο αντικείμενο την ταυτοποίηση και τον χαρακτηρισμό των καρκινικών βλαστοκυττάρων από μαστικό αδένα.
Αυτές οι έρευνες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ένα και μόνο κακόηθες κύτταρο που έχει ιδιότητες βλαστοκυττάρου μπορεί να είναι αρκετό για να προκαλέσει καρκίνο σε ποντίκια και μπορεί να γεννήσει διακριτούς πληθυσμούς κυττάρων ογκογενέσεως, τα οποία έχουν επίσης ιδιότητες βλαστοκυττάρων.
Γενικότερα, επειδή οι μηχανισμοί της καρκινογένεσης που προκαλείται από ογκοϊούς μοιάζουν πολύ με τη διαδικασία της καρκινογένεσης από άλλα αίτια, οι ανακαλύψεις του Ντουλμπέκκο επέτρεψαν την καλύτερη κατανόηση και καταπολέμηση του καρκίνου από τον άνθρωπο. Επιπλέον, η κατανόηση της δράσεως της αντίστροφης μεταγραφάσης μαζί με την κατανόηση της φύσεως και των χαρακτηριστικών του HIV, του ιού που προκαλεί το AIDS, οδήγησε στην ανάπτυξη της πρώτης ομάδας φαρμάκων που μπορούσαν να θεωρηθούν αποτελεσματικά κατά του ιού αυτού, των «αναστολέων της αντίστροφης μεταγραφάσης», των οποίων γνωστό παράδειγμα αποτελεί η αζιτοθυμιδίνη. Αυτά τα φάρμακα είναι σε χρήση και σήμερα, ως μέρος του «κοκτέιλ» φαρμάκων της σημερινής «υψηλής ενεργότητας αντιρετροϊικής θεραπείας».
