Ο Σιπιόνε Ρίβα – Ρότσι (7 Αυγούστου 1863 – 15 Μαρτίου 1937) ήταν Ιταλός παθολόγος, παθολόγος και παιδίατρος. Είναι περισσότερο γνωστός για την εφεύρεση μιας εύχρηστης έκδοσης του πιεσόμετρου υδραργύρου, με βάση την περιχειρίδα για τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης.
Η σημαντική συνεισφορά του στην ιατρική ήταν η εφεύρεση μιας εύχρηστης έκδοσης του πιεσόμετρου υδραργύρου που μετρούσε τη βραχιόνιο αρτηριακή πίεση. Το βασικό στοιχείο αυτού του σχεδίου ήταν η χρήση μιας περιχειρίδας που περιέβαλλε τον βραχίονα – τα προηγούμενα σχέδια χρησιμοποιούσαν λαστιχένιες λάμπες γεμάτες με νερό ή αέρα για τη χειροκίνητη συμπίεση της αρτηρίας ή άλλες τεχνικά δύσκολες μεθόδους μέτρησης της πίεσης.
Το 1896, ο Ρίβα – Ρότσι δημοσίευσε το έργο του περιγράφοντας το νέο πιεσόμετρο στην Gazzetta Medica di Torino. Συνολικά δημοσίευσε τέσσερις εργασίες για το σχεδιασμό και τη χρήση της συσκευής μεταξύ 1896 και 1897. Το σχέδιό του περιλάμβανε καθημερινά αντικείμενα όπως ένα μελανοδοχείο, λίγο χάλκινο σωλήνα, εσωτερικό σωλήνα ποδηλάτου και μια ποσότητα υδραργύρου.
O Ρίβα – Ρότσι μέτρησε τη μέγιστη (συστολική) αρτηριακή πίεση παρατηρώντας την πίεση της περιχειρίδας στην οποία ο ακτινωτός σφυγμός δεν ήταν πλέον ψηλαφητός. Αυτή η προσέγγιση δεν επέτρεψε τη μέτρηση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης, αν και ήταν δυνατός ο υπολογισμός της μέσης αρτηριακής πίεσης με τη συσκευή, αν και με κάποια δυσκολία.
Ο Αμερικανός νευροχειρουργός Harvey Cushing (1869-1939) επισκέφτηκε τον Ρίβα – Ρότσι στην Παβία το 1901 και έκανε σχέδια και του δόθηκε ένα παράδειγμα της συσκευής του. Κατά την επιστροφή του στις ΗΠΑ έφτιαξε μια παρόμοια συσκευή με κάποιες βελτιώσεις και τη χρησιμοποίησε με επιτυχία στο νοσοκομείο Johns Hopkins, κυρίως στην ενδοκρανιακή χειρουργική. Ο Cushing, με την υποστήριξη του Theodore Janeway στη Νέα Υόρκη και του George Crile στο Cleveland, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διάδοση του πιεσόμετρου υδραργύρου του Ρίβα – Ρότσι. Οι επακόλουθες βελτιώσεις στη συσκευή περιελάμβαναν τη χρήση ευρύτερης περιχειρίδας (η αρχική είχε πλάτος μόλις 5 cm) και τη χρήση ήχων Korotkoff για τον προσδιορισμό της συστολικής και της διαστολικής αρτηριακής πίεσης. Ο Ρίβα Ρότσι αρνιόταν πάντα να κατοχυρώσει την εφεύρεσή του και δεν αποκόμισε οικονομικά οφέλη από την ευρεία χρήση της.
