Συνολικά 15.394 αναφορές υποβλήθηκαν το 2024 στον Συνήγορο του Πολίτη, σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα η Αρχή. Ζητήματα που αφορούν στην κοινωνική ασφάλιση και πρόνοια αντιπροσωπεύουν την πλειονότητα των αναφορών που υποβλήθηκαν (2.395). Στο πεδίο Υπηρεσίες Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το 2024, αποτέλεσαν αντικείμενο διαμεσολάβησης και παρέμβασης της Αρχής ζητήματα που αφορούσαν στις δαπάνες υγείας, τα δικαιώματα πρόληψης, προστασίας προσωπικών δεδομένων του ασθενούς, πρόσβασης στον ιατρικό του φάκελο, αποφυγής του περιττού πόνου και της ταλαιπωρίας, αναφοράς και λήψης γραπτής απάντησης σε υποβληθέντα αιτήματα ασθενών. Αναλυτικότερα:
Δαπάνες υγείας
Στον Συνήγορο απευθύνθηκαν πολίτες, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για χρεώσεις που αφορούσαν δαπάνες υγείας. Οι πολίτες είχαν προηγουμένως υποβάλει σχετική ένσταση στην Ειδική Επιτροπή του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. για την εξέταση θεμάτων που προκύπτουν από την εφαρμογή του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας (Ε.Κ.Π.Υ.). Η Αρχή παρενέβη, με αποτέλεσμα να γίνουν αποδεκτές οι επισημάνσεις της.
Ενδιαφερόμενη κατέθεσε ηλεκτρονικά και δια ζώσης αίτημα αποζημίωσης στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. για τη δαπάνη αποκλειστικής νοσοκόμας κατά τη διάρκεια νοσηλείας του πατέρα της, χρονίως πάσχοντα με αναπηρία 90%, ο οποίος κατέληξε σε δημόσιο νοσοκομείο. Το αίτημα απορρίφθηκε από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., λόγω των εσωτερικών διαδικασιών που αφορούν στις ημερομηνίες κατάθεσης και έκδοσης των σχετικών δικαιολογητικών από το Νοσοκομείο. Ακολούθως, η αιτούσα κατέθεσε ένσταση και απευθύνθηκε στον Συνήγορο, ζητώντας τη διαμεσολάβηση της Αρχής. Ο Συνήγορος επεσήμανε ότι η απόδοση της δαπάνης της αποκλειστικής νοσοκόμας λειτουργεί ως αντιστάθμισμα στη μη επαρκή νοσηλευτική φροντίδα που διαθέτει το Ε.Σ.Υ. και προς διαφύλαξη του δικαιώματος στην υγεία, ως δημόσιο αγαθό. Η ένσταση της ενδιαφερόμενης έγινε δεκτή από την ως άνω Ειδική Επιτροπή του Ε.Ο.Π.Υ.Υ.
Έτερος σφαλισμένος κατέθεσε σε υπηρεσία του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. αίτημα απαλλαγής από τη συμμετοχή 5% στα έξοδα δύο νοσηλειών του παιδιού του στο εξωτερικό. Επειδή το αίτημά του απορρίφθηκε, ο ενδιαφερόμενος κατέθεσε ένσταση, διεκδικώντας εκ νέου την απαλλαγή του, απευθυνόμενος πλέον και στον Συνήγορο. Η Αρχή διαπίστωσε ότι η περίθαλψη του παιδιού στο εξωτερικό κατατάχθηκε «υποχρεωτικά» ως ιδιωτική νοσηλεία, παρόλο που το νοσοκομείο του εξωτερικού ήταν δημόσιο, με συνέπεια την υποχρεωτική συμμετοχή του ασφαλισμένου στο κόστος νοσηλείας. Αυτό συνέβη λόγω των οικονομικών εκκρεμοτήτων της Ελλάδας προς τους ασφαλιστικούς φορείς της συγκεκριμένης χώρας, με αποτέλεσμα να μην γίνεται αποδεκτή η υπαγωγή στο καθεστώς νοσηλείας με βεβαίωση S2, η οποία θα απάλλασσε τον ασφαλισμένο από κάθε κόστος. Η Ειδική Επιτροπή του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. αποδέχτηκε την ένσταση του ενδιαφερόμενου, κάνοντας δεκτές και τις απόψεις της Αρχής, αφού αναγνώρισε ότι το Νοσοκομείο θα μπορούσε να περιθάλψει το τέκνο του ασφαλισμένου με ενωσιακό έντυπο, αν δεν υπήρχαν οικονομικές εκκρεμότητες της Ελλάδας απέναντι στην εν λόγω χώρα.
Επιπρόσθετα, τον Συνήγορο του Πολίτη συνέχισε να απασχολεί και το έτος 2024 το ζήτημα της οικονομικής επιβάρυνσης των ασφαλισμένων, κατά τη λήψη υπηρεσιών υγείας σε ιδιωτικές κλινικές και θεραπευτήρια συμβεβλημένα με τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. Από τις υποβληθείσες αναφορές των πολιτών, προκύπτει ότι ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ.: α) δεν ανταποκρίθηκε στα αιτήματά τους για ενημέρωση και έλεγχο σχετικά με την κοστολόγηση νοσηλειών τους σε συμβεβλημένες ιδιωτικές κλινικές, και β) αρνήθηκε να προβεί σε καταλογισμό, σε βάρος των παρόχων, ποσών που έχει διαπιστώσει ότι χρεώθηκαν καταχρηστικά ή απαιτήθηκαν παρανόμως από τους ασφαλισμένους.
Δικαίωμα πρόληψης – δημόσια υγεία
Πολίτης προσπάθησε να καταγγείλει παράνομο κάπνισμα σε δημόσιο χώρο συναυλιών στη γραμμή 1142, πράγμα το οποίο δεν κατέστη εφικτό, διότι η γραμμή δεν λειτουργούσε. Η Αρχή ενημερώθηκε από το Υπουργείο Υγείας ότι η γραμμή αυτή, με σκοπό την καταγραφή των αναφορών παραβίασης της αντικαπνιστικής νομοθεσίας και τη συνδρομή στο έργο των Ελεγκτικών Αρχών, λειτούργησε στο τέλος του 2019, αλλά από το 2020 και μετά βρισκόταν σε αναστολή λειτουργίας. Με δεδομένο ότι το θέμα της αποτελεσματικής διερεύνησης των καταγγελιών για τις παραβάσεις του νόμου για το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους έχει ιδιαίτερη σημασία για τη δημόσια υγεία, ο Συνήγορος του Πολίτη τόνισε τη σημασία που έχει η ενημέρωση του κοινού και η εποπτεία της τήρησης της νομοθεσίας για την απαγόρευση του καπνίσματος στους κλειστούς χώρους. Μετά την παρέμβαση της Αρχής, η γραμμή 1142 επαναλειτουργεί από το καλοκαίρι του 2024, υπό την εποπτεία της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας.
Δικαίωμα προστασίας προσωπικών δεδομένων του ασθενούς
Ο Συνήγορος του Πολίτη διερεύνησε αναφορά, από την οποία διαπιστώθηκαν σοβαρά ζητήματα παραβίασης προσωπικών δεδομένων ασθενούς. Ειδικότερα, ασθενής που χειρουργήθηκε σε δημόσιο νοσοκομείο, κατήγγειλε διαρροή των ευαίσθητων προσωπικών της δεδομένων, διότι έλαβε προεκλογικό μήνυμα από γιατρό του Νοσοκομείου, το οποίο υποδήλωνε ότι ο γιατρός γνώριζε ότι εκείνη είχε χειρουργηθεί. Συναφείς καταγγελίες είχαν γίνει και από άλλους ασθενείς στο Νοσοκομείο και στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Α.Π.Δ.Π.Χ.). Στη συνέχεια, ο Συνήγορος εξέτασε τις ενέργειες που είχαν γίνει εκ μέρους της Διοίκησης και συνεργάστηκε με την Α.Π.Δ.Π.Χ., η οποία, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, εξέδωσε σχετικό πόρισμα και επέβαλε διοικητικά πρόστιμα.
Δικαίωμα πρόσβασης στον ιατρικό φάκελο
Ο Συνήγορος του Πολίτη συνεχίζει να λαμβάνει αναφορές ασθενών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη χορήγηση του ιατρικού φακέλου τους από δημόσιες δομές υγείας. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στην καθυστέρηση χορήγησης που μπορεί να οφείλεται σε φόρτο εργασίας του προσωπικού ή σε άλλες διοικητικές δυσλειτουργίες. Επιτυχής ήταν η διαμεσολαβητική παρέμβαση της Αρχής για υπόθεση χορήγησης αντιγράφου του ιατρικού φακέλου ασθενούς και για υπόθεση χορήγησης αντιγράφου συγκεκριμένης ιατρικής εξέτασης, από μεγάλα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας. Η Αρχή, στις περιπτώσεις αυτές, ζητά να εξεταστεί εάν απαιτούνται αλλαγές στις διαδικασίες που ακολουθούνται, με στόχο την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του πολίτη προς τα νοσηλευτικά ιδρύματα.
Δικαίωμα αποφυγής του περιττού πόνου και της ταλαιπωρίας
Η Αρχή ζήτησε τη διοικητική διερεύνηση της υπόθεσης, που αφορούσε γυναίκα η οποία γέννησε με καισαρική τομή σε δημόσιο νοσοκομείο και κατήγγειλε ότι της ζητήθηκε από υπάλληλο του γραφείου δηλώσεων νεογνών, ενώ είχε λάβει ιατρικές οδηγίες να παραμείνει κλινήρης, να προβεί άμεσα στη δήλωση του τέκνου μαζί με τον σύζυγό της στο αρμόδιο γραφείο. Απαιτήθηκε η προσωπική της παρουσία και υπογραφή με μακρά και δύσκολη αναμονή. Πράγματι, το Νοσοκομείο διενήργησε Ένορκη Διοικητική Εξέταση (Ε.Δ.Ε.), κατά την οποία διαπιστώθηκαν πειθαρχικά παραπτώματα και επιβλήθηκαν κυρώσεις.
Δικαίωμα αναφοράς και λήψης γραπτής απάντησης
Το δικαίωμα αναφοράς και λήψης γραπτής απάντησης σε αίτημα ασθενούς είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο ατομικό δικαίωμα και θα πρέπει να διασφαλίζεται σε κάθε περίπτωση. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή ασθενούς με μεσογειακή αναιμία, ο οποίος αιτήθηκε τη μεταφορά του από Νοσοκομείο Παίδων, που μεταγγιζόταν από παιδί, στη Μονάδα Μεσογειακής Αναιμίας Γενικού Νοσοκομείου, με την αιτιολογία ότι θα αισθανόταν πιο ασφαλής σε νοσοκομείο ενηλίκων που διαθέτει προσωπικό και εξοπλισμό κατάλληλα για ενήλικες ασθενείς. Το Νοσοκομείο απάντησε ότι αδυνατούσε να τον δεχτεί, χωρίς ωστόσο ικανοποιητική αιτιολόγηση. Διερευνώντας την υπόθεση, ο Συνήγορος του Πολίτη διαπίστωσε ότι στη Μονάδα δεν υπήρχαν ούτε συγκεκριμένη διαδικασία εξέτασης αντίστοιχων αιτημάτων, ούτε σαφή κριτήρια εισαγωγής. Ως εκ τούτου, η Αρχή Ζήτησε τη συστηματοποίηση της διαδικασίας αξιολόγησης, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων. Η Διοίκηση του Νοσοκομείου έλαβε υπόψη τις επισημάνσεις της Αρχής και προχώρησε σε εισαγωγή μέτρων βελτίωσης της διαδικασίας, όπως κατάθεση των αιτημάτων στο Κεντρικό Πρωτόκολλο και εν συνεχεία διαβίβαση στη Μονάδα Μεσογειακής Αναιμίας, σύσταση Ειδικής Επιτροπής για αξιολόγηση των αιτημάτων, υπό το πρίσμα συγκεκριμένων κριτηρίων και αιτιολογημένη ενημέρωση του κάθε ασθενούς για την εξέλιξη του αιτήματός του.
