Βλαστοκύτταρα: Πόσο σημαντική είναι η φύλαξή τους;

Τα βλαστικά κύτταρα είναι αρχέγονα κύτταρα τα οποία αποτελούν πρόδρομες μορφές όλων των κυττάρων του ανθρωπίνου σώματος και κάτω από κατάλληλες συνθήκες μπορούν να μετατραπούν σε όλους τους τύπους κυττάρων του οργανισμού.

Γιατί είναι σημαντική η φύλαξή τους;

Τα βλαστοκύτταρα σήμερα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ασθενειών του αίματος, αλλά και για μελλοντική, πολλά υποσχόμενη ευρεία χρήση τους στην αναγεννητική ιατρική. Για μερικές όμως κατηγορίες οικογενειών, οι λόγοι για να συλλεχθεί και να κρυοσυντηρηθεί το αίμα του ομφάλιου λώρου του παιδιού είναι πιο επιτακτικοί:

Σε οικογένειες που κάποιος γονέας ή αδερφός πάσχει από ασθένεια στην οποία η χρήση βλαστικών κυττάρων έχει άμεση εφαρμογή (λευχαιμία, κληρονομική αιμοσφαιρινοπάθεια).
Εθνικές μειονότητες ή ζευγάρια διαφορετικών εθνικοτήτων αντιμετωπίζουν πρόβλημα ιστοσυμβατότητας στην περίπτωση αναζήτησης βλαστοκυττάρων.
Γονείς που αποκτούν παιδί με τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης θεωρούν μοναδική την ευκαιρία φύλαξης τους.

Οι Σημαντικότερες Πηγές Βλαστικών Κυττάρων

Έμβρυο

Οι βλαστοκύστεις αποτελούν πηγή εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων, των οποίων η χρήση απαγορεύεται στην Ιατρική για ηθικούς και ιατρικούς λόγους.
Μετά τον τοκετό μπορούμε να συλλέξουμε βλαστικά κύτταρα από το αίμα του πλακούντα και το σώμα του ομφαλίου λώρου. Για τη συλλογή μεγαλύτερου αριθμού βλαστοκυττάρων εφαρμόζεται ειδική μέθοδος έκπλυσης-αποστράγγισης του πλακούντα.
Η ουσία του Wharton περιέχει μεσεγχυματικά βλαστοκυττάρα, τα οποία βρίσκονται έξω και γύρω από τα αγγεία του ομφαλίου λώρου και η συλλογή τους γίνεται με λήψη τμήματος ομφαλίου λώρου.

Δόντια

Ο πολφός των νεογιλών δοντιών, οι φρονιμίτες, καθώς και δόντια που εξάγονται για ορθοδοντικούς λόγους αποτελούν πηγές λήψης μεσεγχυματικών βλαστοκυττάρων. Αποτελούν μία δεύτερη ευκαιρία για παιδιά που δεν έχουν φυλάξει βλαστοκύτταρα από το αίμα του ομφάλιου λώρου, να κρυοσυντηρήσουν βλαστικά κύτταρα από τα νεογιλά (πρώτα) δόντια, τα οποία από την ηλικία των 6 ετών αρχίζουν να αντικαθίστανται.

Ενήλικες

Βλαστικά κύτταρα μπορούν να συλλεγούν από το λίπος των ενηλίκων, το οποίο συλλέγεται, είτε κατά τη λιποαναρρόφηση είτε κατά διάρκεια προγραμματισμένης για άλλο λόγο χειρουργικής επέμβασης.

Σε ποιες ασθένειες μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε

H πιθανότητα σήμερα κάποιος να χρησιμοποιήσει τα δικά του βλαστοκύτταρα καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του είναι 1:200. Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου της Αριζόνα σήμερα ένας στους τρεις ασθενείς μπορεί να ωφεληθεί από τις νέες εφαρμογές των βλαστικών κυττάρων με τα δικά του κύτταρα για τη θεραπεία καρδιαγγειακών, οφθαλμολογικών, ορθοπεδικών νευρολογικών και ενδοκρινολογικών νοσημάτων. Σήμερα, τα βλαστικά κύτταρα χρησιμοποιούνται σε αυτόλογες και αλλογενείς χρήσεις, για τη θεραπεία κακοήθων ασθενειών, ασθενειών του αιμοποιητικού και ανοσοποιητικού συστήματος καθώς και για την αποκατάσταση της λειτουργίας οργάνων. Για τις αυτοάνοσες παθήσεις, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, η νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο ερυθηματώδης λύκος, χρησιμοποιούνται τα βλαστοκύτταρα του ίδιου του ασθενούς, τα οποία φυλάσσονται πριν την εκδήλωση της νόσου. Σε κλινικές μελέτες δοκιμάζονται με επιτυχία στη θεραπεία του διαβήτη της παιδικής ηλικίας, της καρδιακής ανεπάρκειας μετά από έμφραγμα και στην εγκεφαλική παράλυση ή ισχαιμική εγκεφαλοπάθεια.

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα βλαστοκύτταρα του παιδιού από άλλα μέλη της οικογένειας;

Τα βλαστικά κύτταρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλα τα μέλη της οικογένειας, δεδομένου του υψηλού βαθμού ιστοσυμβατότητας, λόγω της συγγένειας, ο οποίος ενισχύεται και από το νεαρό της ηλικίας τους. Είναι 100% συμβατά με το ίδιο το παιδί, γι’ αυτό πάντα η αυτόλογη μεταμόσχευσή υπερτερεί έναντι της αλλογενούς καθώς το μόσχευμα είναι απόλυτα συμβατό με τον ασθενή, άμεσα διαθέσιμο, είναι γνωστό στην οικογένεια εάν μεταφέρεται κληρονομικό νόσημα και δεν υπάρχει πιθανότητα μόλυνσης με ιό, καθ’ όσον η μητέρα είναι η μόνη με την οποία έρχεται σε επαφή το έμβρυο.Οι θεραπευτικές εφαρμογές των βλαστικών κυττάρων έφεραν επανάσταση στην ιατρική, ανάλογη με τη χρήση των αντιβιοτικών. Μας προσφέρουν ένα επί πλέον θεραπευτικό εργαλείο σε κακοήθεις, κληρονομικές και εκφυλιστικές παθήσεις. Η λογική και τεκμηριωμένη χρήση τους αναμένεται να βοηθήσει πολλούς ασθενείς με χρόνια προβλήματα.

Γεώργιος Κολιάκος: