Χορτοφαγία: Τι μπορεί να αντικαταστήσει το κρέας;

26-12-2016

Ένας χορτοφάγος αποφεύγει τρόφιμα ζωικής προέλευσης για λόγους υγείας, λόγω ηθικών διλημμάτων ή απλά λόγω γευστικών προτιμήσεων. Η χορτοφαγία ξενίζει όσους δεν την ακολουθούν ή όσους δεν γνωρίζουν τα οφέλη της. Σήμερα όμως είμαστε σίγουροι πως μία ισορροπημένη χορτοφαγική διατροφή είναι άκρως υγιεινή, πολλές φορές μάλιστα πιο υγιεινή και από ένα κοινό διαιτολόγιο. Οι χορτοφαγικές δίαιτες τείνουν να είναι πλουσιότερες σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά συστατικά, μαγνήσιο, κάλιο, βιταμίνη Cκαι Ε, ενώ την ίδια στιγμή είναι φτωχότερες σε «κακά» κορεσμένα λιπαρά και χοληστερίνη.  Επίσης οι χορτοφάγοι τ είνουν να έχουν φυσιολογικό βάρος, έχουν μικρότερες πιθανότητες να νοσήσουν από καρδιαγγειακά νοσήματα αλλά και από κάποιες μορφές καρκίνου. 

 

Η διατροφική αξία του κρέατος

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γνωρίζουμε πριν αντικαταστήσουμε το κρέας στη διατροφή μας, είναι η διατροφική του αξία. Κατ’ αρχήν θα λέγαμε πως αποτελεί μία σημαντική πηγή πρωτεΐνης, είναι επίσης πλούσιο στην καλύτερα απορροφήσιμη μορφή σιδήρου των τροφών, ψευδάργυρο και βιταμίνη Β12.  Μπορεί λοιπόν η μοναδικότητα του κρέατος ως τροφή να  σας κάνει να αναρωτιέστε αν μία δίαιτα χωρίς αυτό είναι ασφαλής, η Αμερικάνικη Ακαδημία Διατροφής και Διαιτολογίας όμως μας καθησυχάζει, βεβαιώνοντας πως μία ισορροπημένη δίαιτα χωρίς κρέας είναι διατροφικά επαρκής, ενώ θεωρείται κλειδί για την μακροζωία. Αρκεί να σκεφτούμε πως και η «δική μας» Μεσογειακή διατροφή περιλαμβάνει την κατανάλωση κρέατος μόλις μερικές φορές το μήνα.

Η σόγια και τα προϊόντα της

  • Η σόγια, είναι φυτό γνωστό για την πρωτεϊνική του αξία, και την περιεκτικότητά του σε βιταμίνη Ε και πολυκαόρεστα λιπαρά οξέα. Το πιο γνωστό προϊόν της σόγιας είναι το tofu. Μοιάζει στην όψη με τυρί, έχει ουδέτερη γεύση αλλά έχει την εξαιρετική ικανότητα να απορροφά γεύσεις και αρώματα από σάλτσες και μαρινάδες. Σας προτείνουμε να το χρησιμοποιήσετε σε μακαρονάδες μαζί με κόκκινη σάλτσα. Άλλη ιδέα είναι να το πανάρετε και να το μαγειρέψετε στο τηγάνι. Το «μαλακό» tofu μπορεί να αντικαταστήσει το γιαούρτι σε ένα smoothie, ή να αποτελέσει βάση για μία κρεμώδη σούπα.
  • Το edamame, δηλαδή τα φασόλια σόγιας, λόγω της μικρής περιεκτικότητάς τους σε καλά ωστόσο λιπαρά, μπορεί να γίνουν πρώτη ύλη για ένα εξαιρετικό pesto  που θα συνοδεύσει μια σαλάτα ή μια μακαρονάδα.
 
 

Φυτικά τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη

  • H κινόα, κατατάσσεται στην κατηγορία των σιτηρών και μαγειρεύεται όπως το ρύζι. Αποτελεί υπερτροφή, μια πλήρη πηγή πρωτεΐνης, ενώ περιέχει σημαντικές ποσότητες σιδήρου, βιταμίνης Ε, φυλλικού οξέος, μαγνησίου και φυτικών ινών. Σας προτείνουμε να δοκιμάσετε τα κλασικά «γεμιστά» της ελληνικής κουζίνας με κινόα αντί για ρύζι, μετατρέποντας έτσι το παραδοσιακό αυτό πιάτο σε μια εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης.
  • Τα όσπρια, αποτελούν εναλλακτική στο κρέας, εμπλουτίζοντας την διατροφή μας με βιταμίνες, μέταλλα και πρωτεΐνη. Να θυμάστε πως τα όσπρια είναι πλούσια σε σίδηρο, ο οποίος απορροφάται καλύτερα εάν προσθέσετε στο φαγητό σας λεμόνι. Δοκιμάστε να φτιάξετε ένα καυτερό chili με φασόλια, χρησιμοποιήστε τα ρεβίθια για να φτιάξετε μία σούπα βελουτέ και προσθέσετε αρακά στις  μακαρονάδες σας. Ετοιμάστε φακόρυζο -αν εμπλουτιστεί με μυρωδικά και φρέσκα λαχανικά, όπως κρεμμύδι και ντομάτα, μπορεί να γεμίσει υπέροχα μία αραβική πίτα.
  • Οι ξηροί καρποί, είναι πλούσιοι σε ω3 λιπαρά οξέα, βιταμίνη Ε, μαγνήσιο,  και χαλκό. Σας προτείνουμε να εξερευνήσετε προϊόντα, όπως το φυστικοβούτυρο και το ταχίνι. Δοκιμάστε την αγαπημένη συνήθεια των Αμερικάνων φτιάχνοντας ένα σάντουιτς με φυστικοβούτυρο και μπανάνα, ενώ το ταχίνι μπορεί να ταιριάξει σε μία ευφάνταστη σούπα με καρότο, λεμόνι και ρεβίθια.
  • Οι σπόροι, όπως οι ηλιόσποροι και οι σπόροι κολοκύθας, προτιμώνται συχνά από πολλούς χορτοφάγους για την  υψηλή περιεκτικότητά τους σε βιταμίνες Ε & Β, χαλκό και σελήνιο. Μπορείτε να τους προσθέσετε στα δημητριακά, τις σαλάτες, και τις σούπες σας.

 

Να θυμάστε πως σημασία δεν έχει τι εξαιρείτε από τη διατροφή σας, αλλά με τι το αντικαθιστάτε! Η ποικιλία στη χορτοφαγία είναι το κλειδί για μια ισορροπημένη διατροφή! 

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com

Βιβλιογραφία:

1. Academy of Nutrition and Dietetics. Position of the American Dietetic Association: Vegetarian Diets. J Am Diet Assoc. 2009;109:1266-1282.

2. Orlich MJ, Singh PN, Sabaté J, et al. Vegetarian Dietary Patterns and Mortality in Adventist Health Study 2. JAMA Internal Medicine. Published online June 3 2013.

3. United Soy Board. 2012 Soyfoods Guide. Last updated in 2012. Last accessed 21/10/2016. http://www.soyconnection.com/wp-content/uploads/drupal/2012-Soyfoods-Guide.pdf

4. Whole Grain Council. Quinoa. Last accessed 8/4/2014. http://wholegrainscouncil.org/whole-grains-101/quinoa-march-grain-of-the-month

6. World’s Healthiest Foods. Last accessed 21/10/2016.

http://www.whfoods.com/index.php

5. Post Punk Kitchen. Last accessed 21/10/2016. http://www.theppk.com/