Ο άνθρωπος γεννιέται χωρίς να «γνωρίζει» τη γλυκιά γεύση. Με απλά λόγια, δεν γεννιόμαστε με την ανάγκη να φάμε κάτι γλυκό. Όμως, μόλις ένα παιδί τη δοκιμάσει για πρώτη φορά, τότε η επιθυμία γίνεται ακαταμάχητη. Τα τελευταία χρόνια, η ζάχαρη και τα γλυκά έχουν τραβήξει αρνητικά τα φώτα της δημοσιότητας, καθώς τους επιρρίπτονται ευθύνες για την αύξηση των επιπέδων παχυσαρκίας, ζαχάρου και άλλων καρδιολογικών και μεταβολικών παθήσεων. Πώς είναι πρακτικά δυνατό όμως να «κόψει» κανείς τη ζάχαρη; Πολλοί βρίσκουν τη λύση στο μέλι, πιστεύοντας πως είναι θρεπτικότερο από την επιτραπέζια κρυσταλλική ζάχαρη.
Πώς κινητοποιούν το μεταβολισμό;
Τόσο η ζάχαρη όσο και το μέλι αποτελούνται από τα ίδια βασικά σάκχαρα, τη γλυκόζη και τη φρουκτόζη. Η βασική «χημική» διαφορά εντοπίζεται στη μορφή τους. Στη ζάχαρη, η γλυκόζη και η φρουκτόζη ενώνονται για να σχηματίσουν την ουσία με το όνομα σουκρόζη. Όταν το σώμα κληθεί να μεταβολίσει τη ζάχαρη τότε πρέπει να σπάσει το δεσμό μεταξύ των δύο βασικών σακχάρων. Αντίθετα, τα φυσικά ένζυμα που περιέχονται στο μέλι δεν επιτρέπουν την ένωση γλυκόζης και φρουκτόζης, βγάζοντας έτσι το μεταβολισμό από το «κόπο».
Στην πραγματικότητα, το ενδιαφέρον των ειδικών δεν εντοπίζεται τόσο στις χημικές τους διαφορές, όσο στην ταχύτητα με την οποία επηρεάζουν τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα. Όσο πιο γρήγορα φτάνουν τα σάκχαρα από το στομάχι στο αίμα, τόσο μεγαλύτερη και επίδρασή τους στο αίσθημα της πείνας, στην αποθήκευση λίπους και φυσικά στο ζάχαρο. Σύμφωνα με μετρήσεις που έχουν γίνει η ζάχαρη ταξιδεύει ελάχιστα πιο γρήγορα, έχει δηλαδή υψηλότερο γλυκαιμικό δείκτη σε σχέση με το μέλι. Πρακτικά όμως η διαφορά είναι πολύ μικρή για να αναδείξουμε κάποιον «νικητή».
Ποιος υπερτερεί σε θρεπτική αξία;
Οι «φήμες» λένε πως το μέλι παχαίνει λιγότερο από τη ζάχαρη. Η αλήθεια όμως είναι πως έχουν σχεδόν τις ίδιες θερμίδες. Η ενέργεια που δίνει μία κουταλιά της σούπας μέλι είναι 70 θερμίδες, ενώ η ίδια ποσότητα ζάχαρης προσφέρει 50 θερμίδες. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί πως, επειδή το μέλι είναι περισσότερο γλυκό, θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε μικρότερη ποσότητα. Εξισορροπώντας έτσι τη μικρή θερμιδική διαφορά. Σε ό,τι αφορά τα υπόλοιπα θρεπτικά συστατικά, το μέλι περιέχει πολύ μικρές ποσότητες σεληνίου και ψευδαργύρου και άλλων μικροθρεπτικών, οι οποίες όμως δεν θα λέγαμε πως συνεισφέρουν σημαντικά στην προτεινόμενη καθημερινή πρόσληψη.
Νικητής στα «σημεία»
Τελικά, ο αγώνας ανάμεσα στο μέλι και τη ζάχαρη θα λέγαμε πως καταλήγει σχεδόν ισόπαλος, με το μέλι να υπερτερεί στα «σημεία», κυρίως για όσους προτιμούν την κατανάλωση φυσικών τροφίμων.
Η κατανάλωση μελιού σε παιδιά ηλικίας κάτω του ενός έτους δεν προτείνεται λόγω της πιθανής ύπαρξης του βακτηρίου Clostridium botulinum, το οποίο το λιγότερο ανεπτυγμένο γαστρεντερικό σύστημα των βρεφών δεν μπορεί να διασπάσει.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ ivipapai@gmail.com
