Κάθε ιστορικό προηγούμενο έχει ξεπεράσει ήδη το clawback εις βάρος της φαρμακοβιομηχανίας, με αποτέλεσμα να επικρατεί ακραία ανησυχία και ιδιαίτερος προβληματισμός στον κλάδο.
Για προβληματική εισαγωγή νέων, καινοτόμων θεραπειών στη χώρα μας έκανε μεταξύ άλλων λόγο το μεσημέρι της Δευτέρας 22 Απριλίου ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) Ολύμπιος Παπαδημητρίου, οποίος εκφράζει, σε συνέντευξή του στο healthview.gr, τις ενστάσεις του και για τον νέο τρόπο αποζημίωσης των φαρμακευτικών σκευασμάτων από τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), θέμα το οποίο έφερε αιφνιδιαστικά στην επικαιρότητα ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, με τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας να αντιδρά, σε τέτοιο βαθμό, που ο Ανδρέας Ξανθός υποχρεώθηκε να αναβάλλει την προγραμματισμένη για την Τρίτη 23 Απριλίου συνεδρίαση της αρμόδιας επιτροπής του υπουργείου Υγείας.
Συνέντευξη στον ΒΑΣΙΛΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟ
- Κύριε πρόεδρε, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός μίλησε πολύ πρόσφατα για παραμονή της εφαρμογής του μέτρου του clawback και στην μεταμνημονιακή περίοδο, ενώ ο αναπληρωτής τομεάρχης Υγείας της Ν.Δ. Ιάσων Φωτήλας έκανε λόγο, σε συνέντευξή του στο healthview.gr, για εξορθολογισμό του clawback. Σας ανησυχούν αυτές οι τοποθετήσεις;
Αυτό που μας ανησυχεί είναι ότι οι υποχρεωτικές επιστροφές έχουν ξεπεράσει κάθε ιστορικό ελληνικό και πανευρωπαϊκό προηγούμενο! Από τα μέχρι τώρα στοιχεία φαίνεται ότι για το 2018 το clawback για την εξωνοσοκομειακή δαπάνη (ΕΟΠΥΥ) θα ανέλθει στο ποσό των € 550 εκατ., ενώ στη νοσοκομειακή δαπάνη οι υποχρεωτικές επιστροφές και εκπτώσεις (clawback και rebates) θα πλησιάσουν το ποσό των € 410 εκατ.! Εάν προσθέσουμε και τις υποχρεωτικές εκπτώσεις (rebates), οι επιστροφές υπολογίζουμε να πλησιάσουν το υπέρογκο ποσό των €1,5 δις! Αλλά και οι προβλέψεις για το 2019 είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές, καθώς για το πρώτο δίμηνο (Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2019) το clawback του ΕΟΠΥΥ είναι αυξημένο κατά 16% συγκριτικά με το πρώτο δίμηνο του 2018! Οι υπέρογκες αυτές χρεώσεις σε συνδυασμό με την πλήρη έλλειψη προβλεψιμότητας διαμορφώνουν μια απαράδεκτη και χωρίς προηγούμενο κατάσταση που μας φέρνει σε πλήρες αδιέξοδο και εξελίσσεται ως μη βιώσιμη για τις εταιρίες και επικίνδυνη για τους ασθενείς.
Θα πρέπει να μπει ένα όριο στο clawback και να εξασφαλιστεί προβλεψιμότητα και σταθερότητα στην αγορά. Ο κλάδος μας έχει προτείνει τη σύναψη μνημονίου συνεργασίας με την Πολιτεία, διάρκειας 3-5 ετών, όπου θα διαμορφώνεται ένα συνοπτικό πλαίσιο στόχευσης για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Η παρούσα Κυβέρνηση το συζητάει με τη φαρμακοβιομηχανία, αλλά και η Νέα Δημοκρατία το έχει συμπεριλάβει στο πρόγραμμά της για την Υγεία. Αναμένουμε να δούμε. Σε κάθε περίπτωση στο επίκεντρο της φαρμακευτικής πολιτικής θα πρέπει να είναι η προαγωγή της Δημόσιας Υγείας προς όφελος των ασθενών.
- Υπάρχει, όμως, κάποιος άμεσα εφαρμόσιμος εναλλακτικός τρόπος για τη συγκράτηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, νοσοκομειακής και εξωνοσοκομειακής;
Για το 2019 έχει προβλεφθεί μια ένεση ρευστότητας, μια αύξηση δηλαδή € 39 εκατ. για τα νοσοκομειακά φάρμακα, που είναι καλοδεχούμενη βεβαίως, αλλά σίγουρα δεν επαρκεί.
Θα πρέπει να εξαιρεθούν κάποιες κατηγορίες από τη φαρμακευτική δαπάνη και να βρεθούν επιπλέον κονδύλια. Συγκεκριμένα, χρειάζεται ειδικό κονδύλι από την Πρόνοια για κάλυψη των ανασφαλίστων (περίπου €220 εκατ.) και ειδικό κονδύλι για την πρόληψη, δηλαδή τα εμβόλια (περίπου €100εκατ.).
Το κυριότερο, βεβαίως, είναι η ολοκλήρωση και πλήρης εφαρμογή όλων εκείνων των δομικών μεταρρυθμίσεων που έχουν ψηφιστεί για τον έλεγχο της κατανάλωσης φαρμάκου και τη μείωση της σπατάλης, όπως θεραπευτικά πρωτόκολλα, ηλεκτρονική συνταγογράφηση στα νοσοκομεία, μητρώα ασθενών, αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας, επιτροπή διαπραγμάτευσης. Εάν δεν ελεγχθεί η ζήτηση θα βρισκόμαστε συνεχώς στο ίδιο σημείο.
- ΣΦΕΕ, ΠΕΦ, PIF, ΣΑΦΕΕ. Υπάρχει κατακερματισμός των δυνάμεων της φαρμακοβιομηχανίας, σε επίπεδο συλλογικής εκπροσώπησης; Δε αποδυναμώνει τις θέσεις σας αυτό;
Υπάρχουν πολλές φωνές κάτω από την ίδια ομπρέλα, τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος. Όπως γίνεται σε πολλές χώρες του κόσμου, δημιουργούνται σύνδεσμοι που στηρίζουν πιο στενά συμφέροντα (πχ η ΠΕΦ την ελληνική παραγωγή γενοσήμων, η PIF τις καινοτόμες θεραπείες κοκ), αλλά όλοι διαμορφώνουμε μια ενιαία φωνή κάτω από τον ΣΦΕΕ, με συναινετικά μηνύματα, γιατί τα πιο πολλά προβλήματα του κλάδου είναι κοινά για όλους. Το μήνυμα όλων μας προς την Πολιτεία είναι απλό και σαφές: Εάν δεν υλοποιηθούν τώρα οι απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές και δεν τεθούν όρια στο clawback, οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις θα είναι αδύνατο να συνεχίσουν να στηρίζουν τη Δημόσια Υγεία και την Οικονομία και το Κράτος θα είναι αδύνατο να παρέχει μακροπρόθεσμα σωστή φροντίδα για τους Έλληνες πολίτες.
- Έχουμε κάποια πρώτα δείγματα γραφής από την λειτουργία της επιτροπής HTA του υπουργείου Υγείας; Πως τα χαρακτηρίζετε;
Προς το παρόν θα χαρακτήριζα τα δείγματα γραφής που έχουμε φτωχά. Από τον Αύγουστο 2018 έχουν κατατεθεί από τις εταιρίες μέλη μας πάνω από 80 φάκελοι που ακόμα δεν έχουν αξιολογηθεί. Μέχρι στιγμής και καθώς προχωρούν αργά οι εργασίες της Επιτροπής Αξιολόγησης, αλλά και της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης, δεν έχουμε απτά αποτελέσματα αφού δεν έχει εκδοθεί νέα θετική λίστα από το καλοκαίρι του 2018 και δεν έχει μπει κανένα νέο φάρμακο στην αποζημίωση. Ευελπιστούμε να λειτουργήσουν και οι δύο Επιτροπές άμεσα, αποτελεσματικά και με συνεχή ροή ώστε να μην αναδειχθούν σε επίσημη μέθοδο καθυστέρησης της εισαγωγής νέων φαρμάκων στη χώρα.
- Δεν πιέσατε σχεδόν καθόλου, όμως, προκειμένου να συγκροτηθεί αυτόνομος Οργανισμός HTA, στα διεθνή πρότυπα, αντί για μία απλή επιτροπή παρά τω υπουργώ Υγείας… Κάνουμε λάθος;
Δυστυχώς κάνετε λάθος. Οι πιέσεις μας ήταν ακριβώς σε αυτή την κατεύθυνση, να δημιουργηθεί δηλαδή ένας ανεξάρτητος και αυτόνομος φορέας, ένας οργανισμός αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας (ΗΤΑ), ακολουθώντας τα πρότυπα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών και με τη συμμετοχή εκπροσώπων των συλλόγων ασθενών.
- Έχει πλήξει την φαρμακοβιομηχανία το γεγονός ότι η υπόθεση της φαρμακευτικής εταιρείας Novartis Hellas σέρνεται για τόσους μήνες και καλύπτεται από ψιθύρους, εικασίες και αναμονές;
Ο ΣΦΕΕ έχει επανειλημμένως ταχθεί υπέρ της διαφάνειας και έχει απόλυτη εμπιστοσύνη στην δικαιοσύνη, για την εύρυθμη λειτουργία του δημόσιου συστήματος υγείας και την προάσπιση τους δικαιώματος των ασθενών στην απρόσκοπτη πρόσβαση στις αναγκαίες θεραπείες. Αυτή η υπόθεση, με αρνητικά δημοσιεύματα επί δύο χρόνια τώρα, έχει δηλητηριάσει ολόκληρη την ελληνική κοινωνία, αλλά και πιθανόν να έχει εκθέσει τη χώρα μας στο εξωτερικό, δημιουργώντας αμφιβολίες προς τους θεσμούς και διαιωνίζοντας ένα συγκεχυμένο κλίμα αβεβαιότητας. Στο τέλος της ημέρας, όμως, καταλήγουμε πως αν κάποιος αρρωστήσει θα απευθυνθεί στο γιατρό του για τη θεραπεία του και βασίζεται σε αυτόν για την ορθή διάγνωση και την κατάλληλη θεραπεία. Και ο ιατρός είναι υπεύθυνος να χορηγήσει στον ασθενή του ένα φάρμακο αξίας που θα τον θεραπεύσει. Η σχέση ιατρού ασθενή είναι ιερή. Όπως ιερή είναι και η ευθύνη που έχει αυτή η βιομηχανία απέναντι στους ασθενείς συμπολίτες μας. Ελπίζουμε αυτή η υπόθεση να τελειώσει σύντομα και να κοιτούμε το μέλλον με αισιοδοξία και ελπίδα για ανάπτυξη.
- Τέλος, κύριε πρόεδρε, υπάρχουν παράπονα στον χώρο των εταιρειών για το νέο σχέδιο του τρόπου της ασφαλιστικής αποζημίωσης των φαρμακευτικών σκευασμάτων; Μήπως η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας μεταφέρει απλώς ένα κλάσμα του κόστους, το οποίο καταβάλλουν σήμερα οι ασφαλισμένοι του ΕΟΠΥΥ για τα αποζημιούμενα φαρμακευτικά σκευάσματα, στις φαρμακευτικές εταιρείες;
Μόλις την προηγούμενη Πέμπτη ενημερωθήκαμε για ένα Σχέδιο Κανονιστικής Πράξης για τις Τιμές Αποζημίωσης, για το οποίο μας καλεί το Υπουργείο Υγείας να διαβουλευθούμε. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι εγείρονται σημαντικά θέματα κυρίως επειδή δεν έχουμε ούτε τις λεπτομέρειες αλλά ούτε και τη συνολική εικόνα. Έχουμε ζητήσει συγκεκριμένα στοιχεία από το Υπουργείο και συγκεκριμένα την επίπτωση που θα έχει στον προϋπολογισμό καθώς και διάφορα παραδείγματα σύγκρισης της παρούσας κατάστασης με την προτεινόμενη. Μέχρι να έχουμε την πλήρη εικόνα για το τελικό μοντέλο τιμολόγησης και πώς θα εφαρμοστεί, δεν είναι εύκολο να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα για το προτεινόμενο σύστημα αποζημίωσης και για τη θεσμοθετημένη συμμετοχή των ασθενών.
Η πρώτη ματιά πάντως δείχνει ακόμη μεγαλύτερη επιβάρυνση της βιομηχανίας με clawback αφού το βασικό ζητούμενο του υπουργείου είναι η μείωση της συμμετοχής των ασθενών. Είναι θεμιτός αυτός ο στόχος αφού πρέπει να στηριχθεί ο Έλληνας ασθενής αλλά η κοινωνική πολιτική γίνεται με χρήματα του κράτους από όσο γνωρίζω και δεν μετακυλίεται στις πλάτες άλλων που αποτελούν ήδη βασικό χρηματοδότη του συστήματος υγείας.
