Ξεκίνησε ο νέος χρόνος με πολλές ελπίδες αυτός να είναι καλύτερος από τον προηγούμενο. Όλη η κουβέντα αυτές τις μέρες στρέφεται γύρω από το εμβόλιο και το αν πρέπει να το κάνουμε, αν είναι επικίνδυνο κλπ.
Μιλάμε βέβαια για το πρώτο εμβόλιο που διανεμήθηκε στην Ελλάδα, όπως και σε όλη την Ευρώπη, της εταιρίας Pfizer/BioNTech το οποίο στηρίζεται στη λεγόμενη τεχνολογία του mRNA.
Αν θέλουμε λοιπόν να μιλήσουμε σοβαρά, θα πρέπει να ξέρουμε τι είναι αυτό το περίεργο «πράγμα» που κάποιοι λένε μόριο και τι κάνει.
Θα ξεκινήσω λέγοντας πως όλα ξεκινούν από το σχολείο και ειδικά το λύκειο. Εκεί που όλα αυτά που συζητούνται αυτό τον καιρό, αναφέρονται, διδάσκονται και εξηγούνται σαν μάθημα γενικής παιδείας στους μαθητές της Β΄λυκείου και παλαιότερα της Γ΄λυκείου, μέχρι την περασμένη σχολική χρονιά! Τι ειρωνία: μετά από 20 και πλέον χρόνια το βιβλίο της Β΄λυκείου καταργήθηκε αυτή τη χρονιά! Από αυτή τη χρονιά στη Β΄λυκείου διδάσκεται το βιβλίο που διδασκόταν στη Γ΄λυκείου και στη Γ΄τάξη δεν υπάρχει βιολογία γενικής παιδείας!
Τι αναφέρεται στα βιβλία του λυκείου σχετικά με το mRNA
Όπως όλοι γνωρίζουμε το γενετικό υλικό (οι πληροφορίες για την κατασκευή και λειτουργία του κάθε οργανισμού) βρίσκεται κλεισμένο και προστατευμένο στον πυρήνα του κυττάρου, με τη μορφή DNA. Όταν λοιπόν το κύτταρο (μέρος του οργανισμού) χρειάζεται κάποια ουσία – πρωτεϊνη πχ μία ορμόνη, τότε θα πρέπει να μεταφράσει (αποκωδικοποιήσει) μία συγκεκριμένη περιοχή του DNA (γονίδιο) που υπάρχει αυτή η πληροφορία. Αυτή όμως η διαδικασία δεν γίνεται στον πυρήνα αλλά στα ριβοσώματα, σε μικρά δηλαδή οργανίδια του κυττάρου.
Όμως το DNA δεν μπορεί να βγει από τον πυρήνα. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι το κύτταρο μέσα στον πυρήνα, μεταγράφει το συγκεκριμένο γονίδιο σε mRNA (message – αγγελιοφόρο RNA), δηλαδή φτιάχνει αντίγραφο της πληροφορίας που υπάρχει στο γονίδιο, το οποίο μπορεί να βγει από τον πυρήνα και να πάει σε ένα ριβόσωμα, όπου θα γίνει η μετάφραση του μηνύματος/πληροφορίας και η σύνθεση της πρωτεϊνης. Από εκεί και πέρα η πρωτείνη αυτή μπορεί να βγει από το κύτταρο και να κυκλοφορήσει στον οργανισμό. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το mRNA που φτιάχθηκε και βγήκε από τον πυρήνα, δεν μπορεί να επιστρέψει σε αυτόν.
Τι συμβαίνει με το mRNA– εμβόλιο
Το mRNA που περιέχεται στο εμβόλιο, περιέχει την πληροφορία για την κατασκευή της πρωτεϊνης – ακίδας του κοροναϊού, πρωτεϊνης που γνωρίζουμε ότι έχει στην επιφάνειά του ο ιός και χρησιμοποιεί για να εισέλθει στα κύτταρά μας.
Όταν αυτό το mRNA μπει μέσα σε ένα κύτταρο, βρίσκει ένα ριβόσωμα και μεταφράζεται στην πρωτεϊνη – ακίδα. Αυτή στη συνέχεια θα βγεί από το κύτταρο και θα διαχυθεί στον οργανισμό. Όμως εκεί πολύ σύντομα θα βρεθεί μπροστά σε ειδικά κύτταρα- ιχνηλάτες του οργανισμού που έχει μολυνθεί από αυτήν, θα αναγνωριστεί σαν ξένη ουσία και θα ενεργοποιηθεί το ανοσοβιολογικό σύστημα (άμυνα). Αυτό είναι το σύστημα που μας προστατεύει από όλες τις ξένες ουσίες ή κύτταρα που εισβάλουν στον οργανισμό μας. Ο μηχανισμός του Α.Σ. θα δημιουργήσει τα ειδικά αντισώματα για την εξουδετέρωση της ακίδας αλλά και θα δημιουργήσει κύτταρα μνήμης, τα οποία θα μείνουν στον οργανισμό μας για μεγάλο χρονικό διάστημα, δίνοντας στον οργανισμό, αυτό που λέμε ανοσία.
Συμπληρωματικά να σημειώσουμε ότι τα μόρια mRNA που περιέχονται στο εμβόλιο είναι κλεισμένα μέσα σε ένα περίβλημα από λιπίδια. Ο λόγος που χρησιμοποιούνται αυτά είναι ότι η μεμβράνη των κυττάρων είναι κι αυτή από λιπίδια, οπότε με την επαφή των δύο επιφανειών των λιπιδίων, γίνεται σύντηξη αυτών κι έτσι είσοδος των mRNA στο κύτταρο
Να τονίσουμε στα παραπάνω, δύο πράγματα: στο εμβόλιο αυτό δεν περιέχεται όλο το γενετικό υλικό του ιού, παρά μόνο το συγκεκριμένο τμήμα για την πρωτεϊνη – ακίδα. Άρα δεν μπορεί να φτιαχθεί ο ιός μέσα στο κύτταρο. Ακόμα το mRNA δεν μπορεί να μπει στον πυρήνα των κυττάρων, άρα δεν μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο γενετικό υλικό (DNA) που βρίσκεται εκεί.
Τελειώνοντας θα ήθελα να κάνω δύο παρατηρήσεις:
- Ακούμε, βλέπουμε και διαβάζουμε τους τελευταίους μήνες συνεντεύξεις ειδικών σχετικά με τον κοροναϊό SARS-CoV-2: νομίζω ότι σκόπιμα ή όχι, περνάει η εντύπωση ότι όλοι αυτοί οι ειδικοί είναι γιατροί! Ναι είναι γιατροί αυτοί που δουλεύουν στα νοσοκομεία και περιθάλπουν τους ασθενείς. Και τους σεβόμαστε απεριόριστα. Όμως πίσω από αυτούς, στα εργαστήρια των νοσοκομείων, στα εργαστήρια των ερευνητικών κέντρων και στα πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, αυτοί που οδηγούν την έρευνακαι την βιολογική πρόοδο, βρίσκονται ειδικοί άλλων επιστημών όπως και κύρια βιολόγοι (συχνά αναφέρονται σαν γενετιστές), αλλά και χημικοί, φαρμακοποιοί κ.α.
- Η πανδημία έδειξε ότι πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για νέες επιδημίες που θα εμφανιστούν τα επόμενα χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι οι επιστήμονες αλλά και η πολιτεία, πρέπει να επαγρυπνούν. Όμως θεωρώ ότι εξ ίσου πρέπει να προσεχθεί και να ενισχυθεί η βιολογική εκπαίδευση στα σχολεία. Να γίνει κατανοητό από όλους ότι βρισκόμαστε στον αιώνα της Πληροφορικής και της Βιολογίας. Και έτσι να σταματήσουν κάποτε, διάφοροι παντογνώστες που διαβιούν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και δικτύωσης (και δημοσιογράφοι), να αναφέρονται σε mRNA, DNA αλλά και αντισώματα, ανοσία, ιούς, εμβόλια σαν να τα ακούν για πρώτη φορά!
Ο Ηλίας Γιασεμής είναι Δρ Βιολογίας-καθηγητής Λυκείου
