Τα καλά σημεία, τις αδυναμίες, τα κενά, αλλά και τις αοριστίες του προγράμματος για την υγεία, αναδεικνύει η κριτική ματιά του βαθύ γνώστη των ζητημάτων πολιτικών Υγείας, καθηγητή οικονομικών και πρώην κοσμήτορα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, Γιάννη Κυριόπουλου. Ο κος Κυριόποuλος, καταγράφει στα “ατού” του προγράμματος, την έμφαση στην πρόληψη, βλέπει “κρατήματα” στις μεταρρυθμιστικά σχέδια, εντοπίζει “προσεκτικές” ασάφειες, και επισημαίνει σοβαρά ελλείμματα απαντήσεων στα τεράστια ερωτηματικά της χρηματοδότησης και των διαρθρωτικών αλλαγών. “Η αλλαγή κουλτούρας και πολιτικής, καταλήγει ο κος Κυριόπουλος, συνιστά τη μεγάλη πρόκληση για τη ΝΔ, προς το παρόν παραμένουν στη μέση του δρόμου και για να αλλάξει αυτό, χρειάζεται όπως λέει “πολύ δουλειά και πίσω από τον πάγκο”.
1.Ευχολόγιο και δείγμα καλών προθέσεων, ή σοβαρή πολιτική βούληση, η βαρύτητα που δίνει στην πρόληψη το πρόγραμμα για την υγεία της ΝΔ;
Είναι προφανές ότι αποτελεί μια πολιτική προγραμματική δήλωση, η αξιοπιστία της οποίας θα κριθεί στη πράξη,αλλά και από την αναγκαία διασφάλιση των διοικητικών, διαχειριστικών και οικονομικών στηριγμάτων της. Ούτως ή άλλως, ο άξονας της συζήτησης για τα προγράμματα και τις πολιτικές υγείας οφείλει να μετακινηθεί προς τη πλευρά της πρόληψης και της δημόσιας υγείας. Στο πλαίσιο αυτό ο προσυμπτωματικός έλεγχος και η διαχείριση των χρόνιων νοσημάτων που εμπεριέχονται στο πρόγραμμα συνιστούν αναγκαία- αλλά όχι και ικανή- συνθήκη αναπροσανατολισμού της εθνικής πολιτικής υγείας. Με την έννοια αυτή η συζήτηση για τα ζητήματα της πρόληψης πρέπει να συνεχιστεί και να διευρυνθεί με επιστημονική τεκμηρίωση και πολιτική υπευθυνότητα.
2.Αποτελεί αναγκαιότητα η στροφή στον ιδιωτικό τομέα για καλύτερη υγεία; Δεν αποτελούν απειλή τα πιο φιλελεύθερα μοντέλα για τους ευπαθείς πολίτες;
Το προγραμματικό εγχείρημα της αντιπολίτευσης, διακρίνεται από ένα «κράτημα» σχετικά με τη μεταρρυθμιστική ένταση που περικλείει. Συνεπώς η παρέμβασή της αναφέρεται μόνον στην ανάγκη μιας οργανωμένης συνέργειας μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Δεν εμπλέκεται στην προσπάθεια βελτίωσης της ελευθερίας των «παικτών» στο σύστημα υγείας. Βεβαίως δεν αποπειράται την εισαγωγή τεχνικών «ελεγχόμενου ανταγωνισμού», πράγμα που συνιστά τη κυρίαρχη πρακτική σε διεθνή κλίμακα. Κατά τη γνώμη μου, από τη προσέγγιση αυτή, ελλείπει η πραγματική αναγνώριση των διαρθρωτικών προβλημάτων στον υγειονομικό τομέα και η τολμηρή εισαγωγή μιας αναγκαίας «δόσης» ανταγωνισμού στην πλευρά της προσφοράς.
3.Πως κρίνετε τις προθέσεις της ΝΔ όπως τις προδιέγραψε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σχετικά με το πρωτοβάθμιο σύστημα υγείας;
Αν και η γενική κατεύθυνση προσανατολίζεται στα δίκτυα πρωτοβάθμιας φροντίδας εντούτοις δεν έχει τη δέουσα πληρότητα και τεχνοκρατική τεκμηρίωση. Παραμένει στη «μέση του δρόμου». Εικάζεται ότι υπάρχει και δουλειά «πίσω από τον πάγκο». Κατά συνέπεια δικαίως αναμένεται η εκδήλωση του προγράμματος σε πληρέστερη μορφή. Θεωρώ ότι το υπόδειγμα της πρωτοβάθμιας φροντίδας πρέπει να περιλαμβάνει το σύνολο των εκφάνσεών της . Δεδομένου ότι δεν έχει αναδειχθεί ένα «ηγεμονικό πρότυπο» σ’ αυτήν. Η επιλογή μιας πλουραλιστικής επιλογής του τύπου: «όλοι οι προμηθευτές» έναντι «όλων των χρηστών» είναι η κατάλληλη απάντηση στη παρούσα συγκυρία.
4.Θα είναι πιο λειτουργικός ο ΕΟΠΥΥ σύμφωνα με τις εξαγγελίες της ΝΔ;
Η προσέγγιση για τον ΕΟΠΥΥ είναι ιδιαίτερα «προσεκτική» και ως εκ τούτου ασαφής. Η δημιουργία του «ενιαίου μοναδικού τρίτου πληρωτή», αποτελεί μείζονα μεταρρυθμιστική εκκρεμότητα για την οποία χρειάζονται διευκρινίσεις. Κυρίως χρειάζονται «καθαρές λύσεις». Αυτή η διάσταση έχει δυσκολίες και δεν απεικονίζεται επαρκώς στο πρόγραμμα της αντιπολίτευσης. Πρόκειται όμως για κορυφαίο θέμα ύψιστης πολιτικής προτεραιότητας για το οποίο χρειάζονται απαντήσεις που υπερβαίνουν τα τεχνικά θέματα της προσφοράς περίθαλψης. Σχετίζονται με τα μείζονα ζητήματα της βιωσιμότητας στην ασφάλιση για την ασθένεια αλλά και με την ανάκαμψη της οικονομίας. Υπό το πρίσμα αυτό πρέπει να αντιμετωπισθεί με τα κατάλληλα μέτρα η υψηλή δαπάνη των νοικοκυριών σε ιδιωτικές πληρωμές και παραπληρωμές. Το πεδίο αποτροπής της καταστροφικής δαπάνης από μέρους των νοικοκυριών και της εισαγωγής σχημάτων «προπληρωμένης» ιατρικής περίθαλψης είναι ανοικτό. Είναι η «ώρα» της συμπληρωματικής ασφάλισης στην υγεία και ο ΕΟΠΥΥ και η ιδιωτική ασφάλιση πρέπει να «μπουν στο παιχνίδι».
5.Πιστεύετε ότι όντως θα καταφέρει η ΝΔ να εφαρμόσει την απαγόρευση του καπνίσματος στη Βουλή στο …Υπουργείο Υγείας και στους υπόλοιπους χώρους, όπως επιβάλλει ο αντικαπνιστικός νόμος;
Δεν θεωρώ ιδιαίτερα δύσκολο το θέμα αυτό. Ούτε τις πιθανές αντιδράσεις ειδικού βάρους. Το εμπόδιο είναι η αδράνεια. Το ζήτημα είναι θέμα πολιτικής και «κουλτούρας». Ήδη αυτή η πολιτική επιβάλλεται «από τα κάτω». Το παράδειγμα του Δήμου Τρικάλων είναι χαρακτηριστικό. Ευελπιστώ ότι θα ακολουθήσουν και άλλα. Η επιτυχία του εγχειρήματος σχετίζεται επίσης με την πληρότητα και την συμπληρωματικότητα των μέτρων πολιτικής κατά του καπνίσματος, δηλαδή των κανόνων απαγόρευσης και καταστολής, της θέσπισης φόρων «αμαρτίας» και των προγραμμάτων διακοπής ή μείωσης της βλάβης του καπνίσματος. Το πρόβλημα αυτο αποτελεί προτεραιότητα και για συμβολικούς λόγους. Ότι δηλαδή μπορεί η χώρα «να τελειώνει τις δουλειές της».
6.Σχετικά με τους ανασφάλιστους, θεωρείτε ότι δόθηκαν τα απαραίτητα εχέγγυα, ώστε να συνεχιστεί η ελεύθερη πρόσβασή τους στις δημόσιες δαπάνες υγείας;
Το θέμα των ανασφάλιστων έχει ρυθμιστεί με δύο νομοθετικές παρεμβάσεις στο πρόσφατο παρελθόν. Έχουν αμφότερες έναν «έκτακτο» χαρακτήρα και δεν συνοδεύονται -ως όφειλαν-από ένα αναγκαίο χρηματοδοτικό σχήμα υποστήριξης. Κατά συνέπεια η υποστήριξή του γίνεται από το ΕΣΥ και έμμεσα και από τον ΕΟΠΥΥ. Νομίζω ότι δεν υφίσταται επί του παρόντος θέμα αναθεώρησης αυτού του πλαισίου από καμμία πλευρά όσον αφορά στη κάλυψη του πληθυσμού. Όμως η παράταση αυτού του προβλήματος θέτει σε δοκιμασία τις «αντοχές» του υγειονομικού τομέα και ως εκ τούτου ο χρόνος επιβίωσης του συγκεκριμένου σχήματος έχει χρονικούς περιορισμούς. Σε αυτή τη κατεύθυνση χρειάζεται μια πολιτική απάντηση σταθερή και βιώσιμη.
7.Ο επιμερισμός του κλειστού προϋπολογισμού της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης σε υπο-προϋπολογισμούς και τα άλλα μέτρα που ανακοίνωσε η ΝΔ για το φάρμακο, πιστεύετε ότι τη διαφοροποιούν δραστικά από την πολιτική της κυβέρνησης, και θα αφαιρέσουν βάρη από τις φαρμακευτικές εταιρείες;
Αυτή είναι μια θέση που υποστηρίζεται από τμήματα της φαρμακευτικής βιομηχανίας και απασχολεί ευρύτερα το πολιτικό σύστημα. Αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση των «τριβών» ανάμεσα σε διάφορα τμήματα της βιομηχανίας. Πρόκειται για μια απόπειρα «συμφωνίας κυρίων» ώστε να καταμερισθούν δίκαια οι «ποινές» του clawback. Νομίζω ότι υποστηρίζεται ευρύτερα αλλά υποστηρίζεται επίσης και από τη κυβέρνηση. Είναι μια «αμυντική» θέση -από πολιτική άποψη- που όμως θέτει περιορισμούς στη δυνατότητα υποκατάστασης και αποτρέπει από την αναζήτηση της αποδοτικότητας. Ο σωστός δρόμος είναι: η απεμπλοκή από το clawback, η προώθηση καλών πρακτικών στη συνταγογράφηση ώστε να επιτευχθεί ρύθμιση και η αποκατάσταση της καλής λειτουργίας της αγοράς.
8.Ποιο εν κατακλείδι θεωρείτε το πιο δυνατό σημείο, και πιο το πιο αδύναμο του προγράμματος της ΝΔ;
Τα πλέον ενδιαφέροντα και τα πλέον εκτεταμένα θέματα αφορούν στη πρόληψη, τη προαγωγή της υγείας και τη διαχείριση των χρονίων νοσημάτων που είναι αρκετά «δημοφιλή» στο κοινό. Αντιθέτως τα ζητήματα των διαρθρωτικών αλλαγών στην οργάνωση, τη χρηματοδότηση και τη διανομή της φροντίδας που είναι σύνθετα, πολύπλοκα και «δυσνόητα» για τους πολίτες.
9.Και επειδή έγινε αναφορά στο περίφημο άλμα του βατράχου (leapfroging), εάν ο βάτραχος είναι η δημόσια υγεία, θεωρείτε ότι με τις εξαγγελίες της, η ΝΔ μπορεί να διασφαλίσει τους απαραίτητους γερούς «τένοντες» στο σύστημα υγείας για να κάνει το απαραίτητο άλμα και να βγει από το τέλμα των σημερινών προβλημάτων;
Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά απαιτείται καλύτερη και πληρέστερη κατανόηση των προβλημάτων του υγειονομικού τομέα. Πράγμα που δεν είναι αυτονόητο. Η συνύπαρξη κοινωνικών και οικονομικών προϋποθέσεων είναι αναγκαία για την εφαρμογή ενός πολιτικού προγράμματος. Δεν αφορά μόνον στη επικοινωνιακή διάσταση ή στο εκλογικό αποτέλεσμα. Συνεπώς η απάντηση στο ερώτημα αυτό σχετίζεται με την θεμελίωση τεκμηριωμένων πολιτικών που συνδέονται με τα αναγκαία πολιτικά,κοινωνικά και οικονομικά ερείσματα. Το «άλμα» είναι η αλλαγή πολιτικής και «κουλτούρας». Αυτή είναι η δυσκολία και η πρόκληση.
Βάννα Κεκάτου
Διαβάστε επίσης:
“Οικογενειακός γιατρός”: Η απορρύθμιση της μεγάλης μεταρρύθμισης
