Οι περισσότερες διατροφικές συμβουλές για απώλεια βάρους επικεντρώνονται στο τι πρέπει να προσέχετε στη διατροφή σας ή στον έλεγχο των μερίδων. Μήπως όμως τελικά η επιπλέον θερμίδες και τα περιττά κιλά είναι κάτι περισσότερο από ζήτημα διατροφικών επιλογών; Ένας τομέας που ελάχιστα έχει εξερευνηθεί από τους ειδικούς, τον γνωρίζουν όμως πολύ καλά όσοι ασχολούνται με επιχειρήσεις εστίασης, είναι το πώς το περιβάλλον στο οποίο τρώμε επηρεάζει την κατανάλωση.
Τα αποδεικτικά στοιχεία
Σε πολύ πρόσφατη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Marketing Research και πραγματοποιήθηκε στη Φλόριντα των ΗΠΑ, οι ειδικοί επισήμαναν πως ο φωτισμός ενός εστιατορίου επηρεάζει ανέλπιστα σημαντικά τις διατροφικές επιλογές των καταναλωτών. Πιο συγκεκριμένα όταν οι συμμετέχοντες έτρωγαν σε συνθήκες έντονου φωτισμού πραγματοποιούσαν περισσότερο υγιεινές διατροφικές επιλογές. Αντίθετα, όσοι δειπνούσαν με χαμηλό φωτισμό, όχι μόνο επέλεγαν λιγότερο ισορροπημένα γεύματα από το μενού, αλλά τελικά παραγγέλνανε 39% περισσότερες θερμίδες. Οι επιστήμονες κατέληξαν πως η «εγρήγορση» στην οποία βρίσκεται κανείς όταν τρώει σε μέρος με έντονο φωτισμό, είναι εκείνη που τον οδηγεί να επιλέξει περισσότερο συνειδητά τι θα φάει. Για του λόγου το αληθές όταν στους συμμετέχοντες του σκοτεινού εστιατορίου προσφέρθηκε ένας καφές οι «διατροφικές τους επιδόσεις» βελτιώθηκαν σημαντικά!
Χαμηλός ή έντονος φωτισμός
Την ίδια στιγμή άλλες ομάδες ειδικών που έχουν διερευνήσει τη σχέση μεταξύ φωτισμού και ποσότητα φαγητού που καταναλώνετε, έχουν οδηγηθεί στο συμπέρασμα πως ο χαμηλός φωτισμός έχει χαλαρωτική επίδραση και μειώνει την ταχύτητα πρόσληψης της τροφής. Η παρατήρηση αυτή είναι πολύ σημαντική καθώς η γνωστή αντίληψη πως «το μήνυμα πως έχετε χορτάσει χρειάζεται 20 λεπτά για αν ταξιδέψει από το στομάχι στον εγκέφαλο» είναι απολύτως αληθής!
Η χρυσή τομή λοιπόν είναι κανείς να επιλέγει εστιατόρια ναι μεν με χαμηλό φωτισμό και περιβάλλον χαλάρωσης, αλλά την ίδια στιγμή να φροντίζει να βρίσκεται σε εγρήγορση ιδιαιτέρως όταν έρθει η ώρα της παραγγελίας!
Εκτός από τον φωτισμό, τι άλλο επηρεάζει τις διατροφικές επιλογές;
Η διατροφικές επιλογές είναι πολυπαραγοντικές και σχετίζονται τόσο με το ίδιο το φαγητό (υφή, γεύση, άρωμα, μέγεθος, συσκευασία και άλλα), όσο και με το περιβάλλον ενός γεύματος. Στο «ανεξερεύνητο» περιβάλλον ενός μεσημεριανού ή δείπνου σημαντική επιρροή φαίνεται να έχουν:
- Η θερμοκρασία: Η κατανάλωση θερμίδων αυξάνεται σε χαμηλές θερμοκρασίες διότι το σώμα χρειάζεται περισσότερη ενέργεια για να διατηρήσει τη δική του θερμοκρασία αμετάβλητη.
- Η μουσική: Η πιο έντονη μουσική οδηγεί σε γρήγορη κατανάλωση γευμάτων και μεγαλύτερη πρόσληψη θερμίδων.
- Η μυρωδιά: Ευχάριστες και οικείες μυρωδιές ενδέχεται να σας βοηθήσουν να «καθαρήσετε» το πιάτο σας.
Τα «εμπόδια» στην εύκολη κατανάλωση (π.χ. αποθήκευση γευστικών πειρασμών σε ντουλάπια), η διάσπαση της προσοχής (π.χ. κινητό τηλέφωνο), η παρουσία της οικογένειας ή των φίλων, το μέγεθος του πιάτου ή της μερίδας και οι διαφημίσεις αποτελούν μερικούς μόνο από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που σας κάνουν να τρώτε περισσότερο από όσο νομίζετε ή θα θέλατε.
Συμβουλές για να αποφύγετε τα «παραστρατήματα» στο εστιατόριο:
- Εκτός από την επιλογή του ιδανικού φωτισμού, υπάρχουν και άλλα μικρά μυστικά που θα σας βοηθήσουν να «κρατήσετε χαρακτήρα» όταν τρώτε εκτός σπιτιού.
- Βρείτε το μενού του εστιατορίου που θα φάτε και επιλέξτε από πριν το πιάτο που θα παραγγείλετε.
- Μη φτάσετε ποτέ πεινασμένοι στο εστιατόριο. Προτιμήστε ένα μικρό σνακ 1 περίπου ώρα πριν την έξοδό σας.
- Κάντε κράτηση για να αποφύγετε την αναμονή και το έντονο αίσθημα της πείνας.
- Αντικαταστήστε ό,τι παχαίνει! Επιλέξτε σαλάτα για συνοδευτικό, ελαιόλαδο αντί για dressing, καφέ ή φρούτο για επιδόρπιο.
Να θυμάστε πως ο ενημερωμένος καταναλωτής είναι εκείνος που έχει τη δύναμη να πραγματοποιήσει συνειδητές διατροφικές επιλογές που θρέφουν το σώμα του και οφελούν την υγεία του!
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Βιβλιογραφία:
1. DIPAYAN BISWAS, COURTNEY SZOCS, BRIAN WANSINK, ROGER CHACKO. Shining Light on Atmospherics: How Ambient Light Influences Food Choices. Journal of Marketing Research, 2016.
2. Wansink B. Environmental factors that increase the food intake and consumption volume of unknowing consumers. Annu Rev Nutr. 2004;24:455-79.
