Οι τελειομανείς, ή τελειοθήρες, είναι άτομα που προσπαθούν να πετύχουν πολύ υψηλά στάνταρ σε οτιδήποτε κάνουν, είτε είναι στην εργασία τους, είτε στον αθλητισμό. Όπως ισχύει και με όλα τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης προσωπικότητας, υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα τελειομανίας. Οι τελειομανείς μπορούν να ενταχθούν σε δύο κατηγορίες ανάλογα με το πόσο ελαστικοί είναι σε σχέση με τα στάνταρ αυτά.
- Οι «φυσιολογικοί τελειομανείς» θέτουν υψηλά όρια για τον εαυτό τους, αλλά μπορούν να τα χαμηλώσουν εάν οι συνθήκες το απαιτήσουν.
- Οι νευρωτικοί τελειομανείς –ποτέ δεν πιστεύουν ότι έχουν κάνει τη δουλειά τους αρκετά καλά. Δεν ανέχονται καθόλου τα λάθη και ασκούν εξαιρετικά αυστηρή αυτο-κριτική.
Κίνδυνοι για την υγεία
Οι «φυσιολογικοί τελειομανείς» συχνά είναι τα άτομα που τα καταφέρνουν καλά στη ζωή τους. Το να είναι κανείς τελειομανείς είναι χρήσιμο χαρακτηριστικό εάν είναι υπάλληλος σε τράπεζα, αθλητής, καλλιτέχνης, ηθοποιός ή χτίστης, διότι έτσι θα είναι καλός στη δουλειά του. Πολλοί επαγγελματίες αθλητές, για παράδειγμα, έχουν μεγάλο βαθμό τελειομανείας.
Οι νευρωτικοί τελειομανείς, ωστόσο, αυτοί που είναι πολύ αυστηροί με τον εαυτό τους, θέτουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο για ψυχολογικές και σωματικές διαταραχές, μεταξύ των οποίων και οι παρακάτω.
- Κατάθλιψη
- Αλκοολισμό
- Κοινωνικές φοβίες
- Καρδιαγγειακές παθήσεις
- Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
- Διαταραχή Ιδεοψυχαναγκαστικής προσωπικότητας
- Αυτοκτονία
- Νευρική ανορεξία
Οι έξι πτυχές της τελειομανείας
Ο Dr Randy Frost από το Πανεπιστήμιο Σμιθ, στη Μασαχουσέτη, έχει φτιάξει ένα ερωτηματολόγιο, ή κλίμακα, με 35 ερωτήσεις, με στόχο να μετρά τα επίπεδα τελειομανείας. Η κλίμακα διαχωρίζει έξι διαφορετικά επίπεδα τελειομανείας.
Ανησυχία για το λάθος
Οι τελειομανείς αναστατώνονται περισσότερο εάν κάνουν κάτι λάθος, διότι ανησυχούν ότι οι άλλοι θα σχηματίσουν κακή εικόνα για αυτούς. Συνεπώς, οι τελειομανείς δεν είναι πολύ πιθανό ότι θα ζητήσουν βοήθεια για τη διόρθωση ενός λάθους, αντίθετα η τάση είναι να προσπαθήσουν να το καλύψουν. Η υπερβολική ανησυχία για τα λάθη, θέτει τα άτομα σε κίνδυνο για να αναπτύξουν φοβίες και διαταραχές διάθεσης.
Προσωπικά στάνταρ
Χαρακτηριστικό τόσο των «φυσιολογικών» όσο και των νευρωτικών τελειομανών αποτελούν τα πολύ υψηλά στάνταρ τα οποία νιώθουν υποχρεωμένοι να πετύχουν. Τα πολύ υψηλά στάνταρ θεωρείται ότι ενισχύουν συμπεριφορές όπως η διατροφική διαταραχή νευρική ανορεξία.
Προσδοκίες των γονιών
Ένα πολύ συνηθισμένο χαρακτηριστικό των τελειομανών είναι το να προσπαθούν να πραγματοποιήσουν τις προσδοκίες που έχουν οι γονείς τους από αυτούς. Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή αυτά τα άτομα μεγάλωσαν σε ένα σπίτι όπου η αγάπη των γονιών είχε ως βασική προϋπόθεση να πραγματοποιούνται οι προσδοκίες τους. Αυτά τα παιδιά θα κάνουν τα πάντα τέλεια για να μην εισπράξουν απόρριψη από τους γονείς τους.
Κριτική από τους γονείς
Η προσπάθεια να κατευνάσει κανείς τους γονείς συχνά συνοδεύεται από την ανησυχία ότι η μητέρα ή ο πατέρας του θα κατακρίνουν τα επιτεύγματά του. Τα άτομα αυτά, ενδέχεται να τιμωρούνταν εάν έκαναν κάτι λάθος. Κατά συνέπεια, αποκτούν επίσης την αίσθηση ότι δεν πρόκειται ποτέ να φτάσουν τις προσδοκίες των γονιών τους.
Αμφιβολία για τις πράξεις
Η αβεβαιότητα μόλις ολοκληρωθεί μια εργασία είναι ένα πολύ συνηθισμένο χαρακτηριστικό των τελειομανών. Το αποτέλεσμα είναι ότι αυτά τα άτομα είναι πολύ διστακτικά να σταματήσουν μια εργασία και συχνά κάποιος πρέπει να τους πει «Είναι ώρα να σταματήσεις με αυτό που κάνεις». Αυτή η αμφιβολία μπορεί να οδηγήσει τους τελειομανείς σε μεγάλη αναποφασιστικότητα.
Οργάνωση
Οι τελειομανείς έχουν την τάση να είναι υπερβολικά σχολαστικοί και ακριβείς με οτιδήποτε ασχοληθούν. Επίσης θέλουν οτιδήποτε κάνουν να είναι τακτοποιημένο και περιποιημένο. Αυτό, παρόλο που δεν αποτελεί αίτιο τελειομανείας, ωστόσο, επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι τελειομανείς προσπαθούν να πετύχουν τα υψηλά τους στάνταρ.
Πηγή: BBC
