Άνω των 12 δισ. ευρώ το Κόστος Υγείας για τα χρόνια νοσήματα

Ξεπερνά τα 12 δισ. ευρώ το ύψος των συνολικών δαπανών υγείας για την αντιμετώπιση των 4 σημαντικότερων χρόνιων νοσημάτων και από τα οποία πάσχει τουλάχιστον 1 στους 4 έλληνες. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τα στοιχεία της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) βάσει των οποίων πάνω από 2,5 εκατ. Έλληνες   πάσχουν από ένα (τουλάχιστον) νόσημα μεταξύ των Υπέρταση, Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου ΙΙ, Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ή Άνοια τύπου Alzheimer, σε ήπιο ή μέτριο στάδιο. Με δεδομένο το γεγονός ότι για την κάλυψη των αναγκών απορροφάται περί το 65-70% των συνολικών δαπανών για την υγεία (ιδιωτική και δημόσια) που προσεγγίζει τα 18 δις. ευρώ για το 2012, συμπεραίνεται ότι το άμεσο κόστος αυτών των ασθενειών φτάνει στο 6% του ΑΕΠ. Αν μάλιστα συνυπολογιστεί και η επίπτωση στη συνολική οικονομία από παραμέτρους όπως η μείωση της παραγωγικότητας, η θνησιμότητα, οι δαπάνες για ειδική φροντίδα ή διατροφή, τότε το κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο για την ελληνική κοινωνία.

Και αυτό όταν σε σημαντικό ποσοστό μπορεί να μειωθεί πάρα πολύ μέσω της πρόληψης.

Η  ΕΣΔΥ σε πρόσφατη παρουσίαση της κατέδειξε τα εξής:

Υπέρταση 

• Το 2025, 1,56 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα πάσχουν από υπέρταση, με αύξηση 60% έναντι του 2000.
• Η υπέρταση προκαλεί 7,1 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο, και ευθύνεται για το 62% των εγκεφαλικών, το 49% των ισχαιμικών καρδιακών επεισοδίων και το 10% των περιπτώσεων νεφρικής ανεπάρκειας τελικού σταδίου.
• Παράλληλα, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πεδία δυνητικά αποτρεπτής θνησιμότητας.
• Στην Ελλάδα, περίπου 2.5 εκατομμύρια ενήλικοι πάσχουν από υπέρταση.
• Στην ΕΕ(25), το 2006, τα καρδιαγγειακά νοσήματα κοστίζουν περίπου 169 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
• Εξ αυτών 62% αφορούν σε δαπάνες φροντίδας (άμεσο ιατρικό και μη ιατρικό κόστος), 21% σε απώλειες παραγωγικότητας και 17% σε άτυπη φροντίδα (αμφότερες, έμμεσες δαπάνες).
• Η στεφανιαία νόσος ήταν η αιτία για το 27% της συνολικής δαπάνης (45,6 δισεκατομμύρια ευρώ), ενώ η αντίστοιχη δαπάνη για τα ΑΕΕ εκτιμήθηκε ελαφρώς χαμηλότερα (20%, δηλαδή 33,8 δισεκατομμύρια ευρώ).
• Στην Ελλάδα, το συνολικό κόστος από τα καρδιαγγειακά νοσήματα προσεγγίζει τα 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
• Εξ αυτών, τα 1,55 δισεκατομμύρια αφορούν σε υγειονομικές δαπάνες (άμεσο κόστος), οι οποίες αφορούν κυρίως σε φάρμακα και ενδονοσοκομειακή νοσηλεία (800 και 650 εκατομμύρια ευρώ αντίστοιχα) και κατά πολύ λιγότερο σε επισκέψεις σε τακτικά ή επείγοντα ιατρεία.
• Όσον αφορά τις έμμεσες δαπάνες (830 εκατομμύρια ευρώ), αυτές κυρίως συντίθενται από τις απώλειες παραγωγικότητας λόγω θνησιμότητας (454 εκ. ευρώ) και λόγω της άτυπης φροντίδας (300 εκ. ευρώ). Οι απώλειες λόγω απουσίας από την εργασία δεν υπερβαίνουν, με βάση τους υπολογισμούς, τα 72 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Διαβήτης

• Ο διαβήτης αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσμίως
• Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΠΟΥ, ο αριθμός των ενήλικων διαβητικών ασθενών αναμένεται να φτάσει τα 366 εκατομμύρια έως το 2030.
• Η Ελλάδα, για το 2010 εκτιμάται ότι είχε απόλυτο επιπολασμό 8,8% και συγκριτικό επιπολασμό 6,0%).
• Οι θάνατοι που αποδίδονται στο διαβήτη  για το έτος 2010 υπολογίζονται σε 6.542 στην Ελλάδα.
• Σε ευρωπαϊκή έρευνα (CODE-2) η οποία πραγματοποιήθηκε σε 8 χώρες  της Ε.Ε., το κόστος της νόσου αντιστοιχούσε σε ποσοστό 3-6% των δαπανών υγείας, ενώ η μέση ετήσια κατά κεφαλήν δαπάνη ήταν 2.834€.
• Η δαπάνη για ενδονοσοκομειακή νοσηλεία λόγω επιπλοκών ήταν ο κυριότερος παράγοντας αύξησης του κόστους, με συμμετοχή περίπου 55% επί του συνόλου των δαπανών.
• Στην Ελλάδα, το μέσο κόστος ανά ασθενή υπολογίζεται στα 1.300 € σε ετήσιο χρονικό ορίζοντα με βάση των υπολογισμών τις πραγματικές τιμές των παρεχόμενων υπηρεσιών για τη φροντίδα των ασθενών.
• Το 31,1% αφορά ετήσιες δαπάνες της συνιστώμενης από τον θεράποντα φαρμακευτικής αγωγής, το 44,8% έξοδα των απαραίτητων διαγνωστικών και εργαστηριακών εξετάσεων και το 24,1% ετήσιες αμοιβές του ιατρικού προσωπικού.
• Το μέγεθος της συνολικής δαπάνης υποεκτιμάται, καθώς δεν συμπεριλαμβάνει το κόστος της αντιμετώπισης των επιπλοκών, που σύμφωνα με διεθνείς μελέτες ανέρχεται στο 55% – 65% της συνολικής δαπάνης, γεγονός που θα τοποθετούσε το μέσο ετήσιο κόστος σε άνω των 3.000€ ανά ασθενή κατ’ έτος και θα τριπλασίαζε το συνολικό οικονομικό βάρος από τη νόσο.

Alzheimer

• Η Άννοια τύπου Alzheimer (ΑτΑ) αποτελεί την πρώτη αιτία άνοιας στον Δυτικό και στον Αναπτυσσόμενο κόσμο με στοιχεία που δείχνουν ότι η επίπτωση και ο επιπολασμός της διαρκώς αυξάνονται.            
• Σύμφωνα με τον  Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η ΑτΑ αυξάνεται σχεδόν γεωμετρικά με την πάροδο της ηλικίας,  κι έτσι ενώ στην ηλικία 65-69 είναι σχεδόν 1,4% στην πενταετία 80-84 δεκαπλασιάζεται (11,1%) και στην πενταετία 85-89 εικoσαπλασιάζεται.
• Καταγράφεται διακύμανση του κόστους σε σχέση με την κλινική εικόνα του ασθενούς και η σχεδόν γραμμική συσχέτισή του με την κατηγορία βαρύτητας της νόσου.
• Τα ευρήματα από τη διεθνή βιβλιογραφία δείχνουν ότι, σε αδρούς υπολογισμούς το μέσο κόστος ασθενή ανά κατηγορία βαρύτητας μπορεί να είναι έως και 450% υψηλότερο για τους βαρέως πάσχοντες σε σύγκριση με τους ανοϊκούς ήπιας μορφής.
• Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι το μηνιαίο κόστος για έναν ασθενή στο στάδιο αυτονομίας είναι 341€, στο στάδιο εξάρτησης στο σπίτι 957€ και στο στάδιο εξάρτησης σε ίδρυμα 1.267€.
•  Για την ΑτΑ, τι η οικογένεια και οι οικείοι παρέχουν σχεδόν τo 75% του συνόλου της φροντίδας.
• Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η ποιότητα ζωής των φροντιστών με τη χρήση του ερωτηματολογίου EQ-5D υπολογίστηκε στο 0.67  , στάθμιση ποιότητας αντίστοιχη με εκείνη σοβαρών παθήσεων υγείας, όπως η χρόνια αιμοκάθαρση.
• Ως αποτέλεσμα, ο πληθυσμός των φροντιστών έχει υπολογιστεί πως αντιμετωπίζει προβλήματα σε όλες τις εκφάνσεις της ποιότητας ζωής που σχετίζεται με την υγεία (Health related quality of life)  , γεγονός που μεταφράζεται σε μεγαλύτερες ανάγκες φροντίδας υγείας, υψηλότερη ζήτηση για υπηρεσίες υγείας και, συνεπώς, μεγαλύτερες υγειονομικές δαπάνες.            
• Όσον αφορά το χρόνο των φροντιστών, στο στάδιο εξάρτησης στο σπίτι απαιτούνται 168 ώρες μηνιαίως από κάποιο μέλος της οικογένειας.

ΧΑΠ

• Παγκοσμίως, εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 44 εκατομμύρια περιπτώσεις ΧΑΠ, ενώ υπολογίζεται ότι ως το 2020, η ΧΑΠ θα αποτελεί την τρίτη κύρια αιτία θανάτου και θα ευθύνεται για περισσότερα από 6 εκατομμύρια θανάτους το χρόνο  .
• Στα Ευρωπαϊκά κράτη, η συχνότητα της ασθένειας, ποικίλλει από 4 – 10% του ενήλικου πληθυσμού.
• Παγκοσμίως, κάθε χρόνο πεθαίνουν εξαιτίας της νόσου 200.000-300.000 άνθρωποι, ενώ αποτελεί την αιτία θανάτου για το 4.1% των ανδρών και το 2.4% των γυναικών  .
• Στην Ελλάδα ο επιπολασμός της νόσου, για τις ηλικίες άνω των 35 ετών είναι 8,4%. Στους άντρες το ποσοστό αυτό είναι 11,6% ενώ στις γυναίκες φτάνει το 4,8%.
• Ενδεικτικά, στην Ισπανία όπου η ΧΑΠ εκτιμάται ότι προσβάλλει το 10% του πληθυσμού άνω των 40 ετών, η θεραπεία της νόσου και η διαχείριση των ασθενών ευθύνεται για το 2% περίπου των συνολικών δαπανών υγείας.
• Στην Ελλάδα, τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με την οικονομική διάσταση της ΧΑΠ αφορούν στο κόστος διαχείρισης των παροξύνσεων  .
• Το πραγματικό κόστος ανά παρόξυνση ανά ασθενή είναι € 1.711, και 2.614 για ασθενείς που νοσηλεύθηκαν σε ΜΕΘ.
• Εκτιμάται ότι το κόστος νοσηλείας ασθενών με σοβαρή ΧΑΠ για νοσηλεία 2-3 φορές/ετησίως υπερβαίνει τα € 7.000, ενώ παρατηρείται μεγάλη απόκλιση μεταξύ κόστους νοσηλείας και αποζημίωσης από τους ασφαλιστικούς φορείς. Το κόστος αυξάνεται δραματικά όταν απαιτείται νοσηλεία σε ΜΕΘ.

Σύμφωνα με την ΕΣΥ η συντριπτική πλειοψηφία των χρονίων νοσημάτων θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί ή ρυθμιστεί.

Ειδικότερα το 80% των καρδιακών και εγκεφαλικών επεισοδίων, το 80% των περιπτώσεων διαβήτη ΙΙ, το 40% των καρκίνων  

Οι χρόνιοι ασθενείς λαμβάνουν μόνο το 56% της κλινικά συνιστώμενης υγειονομικής φροντίδας.