Η εισήγηση ξεκίνησε με τον Ευρωπαϊκό ορισμό της Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής στην Ευρώπη. (http://www.woncaeurope.org) και την έννοια της ολοκληρωμένης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) (Integrated Primary Health Care). Υπογραμμίστηκε η απουσία στη χώρα μας της ανάπτυξης μιας ολοκληρωμένης ΠΦΥ, όπως δείχνει μια τεκμηριωμένη συστηματική ανασκόπηση. Διατυπώθηκε το ερώτημα τι ιατρό στην ΠΦΥ και στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. επιθυμούμε και έγινε αναφορά στην αναγκαιότητα καθιέρωσης του προσωπικού/οικογενειακού ιατρού μέσω συμβολαίων που θα προσδιορίζουν την παροχή μιας ελάχιστης δέσμης υπηρεσιών φροντίδας (Σουλιώτης και Λιονής, 2003). Έγινε αναφορά ότι οι γιατροί της ΠΦΥ στη χώρα μας απαιτούν περισσότερη εκπαίδευση και δεξιότητες για να ανταποκριθούν στις σύγχρονες προσκλήσεις της προαγωγής της υγείας. Η απουσία συστηματικής προσέγγισης δραστηριοτήτων πρόληψης και προαγωγής υγείας, φαίνεται ακόμη και σε δράσεις σχετικά με τους εμβολιασμούς όπως αυτών που πρέπει να γίνεται σε ηλικιωμένους και σε ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως μια πρόσφατη μελέτη στην Κρήτη έδειξε (Lionis et al, 2011).
Για την αλλαγή της κατάστασης αυτής και την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού συστήματος υπηρεσιών ΠΦΥ συζητήθηκαν οι προτεραιότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης των επαγγελμάτων υγείας στην ΠΦΥ και ανάμεσα σε αυτές η εκμάθηση κλινικών δεξιοτήτων αλλαγών της συμπεριφοράς, όπως εκπαίδευση σε μοντέλα αλλαγής συμπεριφοράς (Theory of Planned Behavior) για προβλήματα όπως κάπνισμα, χρήση ουσιών, αλκοόλ και ήπιες ψυχικές διαταραχές (Ajzen, 1991). Υπογραμμίστηκε ακόμη, η αναγκαιότητα εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας και έγινε ιδιαίτερη αναφορά στο ρόλο των νοσηλευτών/τριών και των μαιευτών/μαιών στην ΠΦΥ, που εξακολουθεί να είναι υποβαθμισμένος στη χώρα μας και στην απουσία εξειδίκευσης τους σε αντικείμενα προαγωγής της υγείας στην ΠΦΥ (Markaki et al, 2006).
Έγινε ιδιαίτερη αναφορά στη σημασία της έρευνας στην ΠΦΥ και τη συνεισφορά της στην απόκτηση γνώσης από μελέτες παρέμβασης στα χρόνια νοσήματα, όπως αυτής για την υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη στην Κύπρο (Samoutis, et al 2010) και τη μελέτη των παραγόντων που επηρεάζουν τη συνταγογράφηση χωρίς τεκμηρίωση και την παραγγελία μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων στο πλαίσιο μιας Ευρωπαϊκής μελέτης που συντονίζει η Κλινική Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης (OTC SOCIOMED, 223654) .
Τονίστηκε τέλος η πρόκληση που θα αντιμετωπίσει ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και οι υπηρεσίες ΠΦΥ στην πρόκληση που ανήκει στο θέμα πολυνοσηρότητα (Valderas et al, 2009) που συχνά συνοδεύει την φτώχεια, ιδιαίτερα επίκαιρη στην οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας.
Χρήστος Λιονής, Καθηγητή Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης
References
WONCA Europe.The European Definition of General Practice/ Family Medicine. (2005) cited inhttp://www.woncaeurope.org (accessed on 13/11/2011).
Σουλιώτης Κ, Λιονής Χ. (2003). Η καθιέρωση του θεσμού του προσωπικού /οικογενειακού ιατρού μέσω συμβολαίων και η καθιέρωση μιας ελάχιστης δέσμης υπηρεσιών. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 2003.
Lionis C, Makri K, Anastasiou F, Dimitrakopoulos S, Duijker G, Ladoukaki E, Lionis D, Papadakaki M, Petraki Ch, Prokopiadou D, Stefanaki I, Symvoulakis E, Vasilaki A. (2011). Pneumoccocal vaccination (PPV) coverage among high risk patients in primary health care centers and elderly care units in Greece. Abstract Presented in the 18th Wonca Asia Pacific Regional Conference and 10th Wonca Rural Health World Conference with the theme, Cebu, Filipines, 20-24 February 2011.
Ajzen I. (1991). The Theory of Planned Behavior. Organizational Behavior And Human Decision Processes, 50: 179-211.
Markaki A, Antonakis N, Philalithis A, Lionis C. (2006). Primary Health Care nursing staff in Crete: an emerging profile. International Nursing Review., 53(1):16-18.
Samoutis GA, Soteriades ES, Stoffers HE, Philalithis A, Delicha EM, Lionis C. (2010). A pilot quality improvement intervention in patients with diabetes and hypertension in primary care settings of Cyprus. Fam Pract. 27 (3): 263- 270.
Assessing The Over-The Counter Medications In Primary Care And Translating The Theory Of Planned Behavior Into Interventions.” FP7 Programme. (http://www.otcsociomed.uoc.gr).
Valderas JM, Starfield B, Sibbald B, Salisbury C, Roland M. (2009). Defining comorbidity: implications for understanding health and health services. Annals of Family Medicine, 7(4):357-63.
