Ασθενείς με ALK-θετικό μη-μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα που έλαβαν θεραπεία με ceritinib (ZykadiaTM) έζησαν κατά μέσο όρο 18 μήνες χωρίς εξέλιξη της νόσου

26-12-2016

Σύμφωνα με δεδομένα που παρουσιάσθηκαν στο Ετήσιο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Παθολογικής Ογκολογίας (ESMO 2014) στη Μαδρίτη, οι ασθενείς με μη-μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (ΜΜΚΠ) θετικό στην κινάση αναπλαστικού λεμφώματος (ALK+) έζησαν κατά μέσο όρο 18 μήνες δίχως εξέλιξη της νόσου όταν έλαβαν θεραπεία με ceritinib ως τον πρώτο αναστολέα της ALK. Συνολικά, δεδομένα από την πιλοτική μελέτη επιβεβαιώνουν ότι το ceritinib εξακολουθεί να επιδεικνύει αποτελεσματικότητα στους ασθενείς με ALK+ ΜΜΚΠ ανεξάρτητα από το εάν έχουν λάβει ή όχι προγενέστερη θεραπεία με έναν αναστολέα της ALK. Επιπλέον, οι ασθενείς που εντάχθηκαν στη μελέτη με εγκεφαλικές μεταστάσεις παρουσίασαν ανάλογα αποτελέσματα έπειτα από τη θεραπεία με ceritinib. 

«Τα δεδομένα αυτά είναι πολύ συναρπαστικά, διότι έως τώρα οι περισσότεροι ασθενείς με ALK+ ΜΜΚΠ παρουσίαζαν εξέλιξη της νόσου μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο θεραπείας με έναν αναστολέα της ALK,» δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Δρ. Enriqueta Felip, από το Πανεπιστήμιο Vall d’Hebron στη Βαρκελώνη. «Τα αποτελέσματα αυτά αντιπροσωπεύουν τη μεγαλύτερη διάμεση επιβίωση δίχως εξέλιξη της νόσου που έχουμε δει σε αυτό τον ευρύ πληθυσμό ασθενών και καθίστανται ακόμα πιο εντυπωσιακά εάν αναλογιστεί κανείς ότι οι περισσότεροι από αυτούς είχαν υποβληθεί σε έως και τρεις κύκλους χημειοθεραπείας πριν λάβουν το ceritinib ως τον πρώτο αναστολέα της ALK.» 

Μεταξύ του συνολικού πληθυσμού των 246 ασθενών με ΜΜΚΠ, εκ των οποίων άλλοι είχαν προηγουμένως λάβει αναστολέα της ALK και άλλοι τον έλαβαν για πρώτη φορά, το ceritinib πέτυχε ποσοστό ολικής ανταπόκρισης (ORR) 61,8 % και διάμεση επιβίωση δίχως εξέλιξη της νόσου (PFS) 9,0 μήνες. Στην υποομάδα των 83 ασθενών, οι οποίοι δεν είχαν λάβει προηγούμενη θεραπεία με αναστολέα της ALK, το ceritinib πέτυχε ποσοστό ολικής ανταπόκρισης 72,3% και διάμεση επιβίωση δίχως εξέλιξη της νόσου 18,4 μήνες. Μεταξύ της υποομάδας των 163 ασθενών, οι οποίοι είχαν κάνει προηγούμενη θεραπεία με τον ευρέως χορηγούμενο αναστολέα της ALK crizotinib, το ποσοστό ολικής ανταπόκρισης ήταν 56,4% και η διάμεση επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου ήταν 6,9 μήνες. 

Από τους 124 ασθενείς, οι οποίοι εντάχθηκαν στη μελέτη με εγκεφαλικές μεταστάσεις, όσοι έλαβαν το ceritinib πέτυχαν ποσοστό ολικής ανταπόκρισης 55,6%. Αξιοσημείωτο είναι ότι το ceritinib επέδειξε δραστικότητα στον εγκέφαλο, γνωστή ως ενδοκρανιακή ανταπόκριση, γεγονός που υποδηλώνει ότι το ceritinib ενδέχεται να αποτελεί αποτελεσματική θεραπεία για τις εγκεφαλικές μεταστάσεις, οι οποίες αποτελούν μία από τις συχνές και πιο δύσκολες στην αντιμετώπιση τους μεταστάσεις στους ασθενείς με ALK+ ΜΜΚΠ. Ειδικότερα, το ceritinib συρρίκνωσε τις εγκεφαλικές μεταστάσεις στο ένα τρίτο περίπου των 29 ασθενών που εντάχθηκαν στη μελέτη με μετρήσιμες εγκεφαλικές βλάβες. 

Δεν παρατηρήθηκαν μη-αναμενόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες, ενώ τα πιο συχνά ανεπιθύμητα συμβάντα, που εμφανίσθηκαν σε περισσότερους από τους μισούς ασθενείς, ήταν διάρροια, ναυτία και έμετος. 

Περίπου το 2-7% των ασθενών με ΜΜΚΠ φέρουν την αναδιάταξη του γονιδίου ALK που προκαλεί ανάπτυξη του καρκίνου. Οι ασθενείς αυτοί είναι υποψήφιοι για θεραπεία με έναν στοχευμένο αναστολέα της ALK. Οι ασθενείς με ALK+ ΜΜΚΠ συχνά είναι νεότεροι συγκριτικά με τον μέσο ασθενή με ΜΜΚΠ και σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν ιστορικό καπνίσματος. 

Η μελέτη που παρουσιάσθηκε στο ESMO 2014 χρησίμευσε ως βάση για την έγκριση του  ceritinib τον Απρίλιο 2014 από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), έπειτα από την κατηγοριοποίησή του ως Πρωτοποριακή Θεραπεία (Breakthrough Therapy) από τον συγκεκριμένο οργανισμό. Η αξιολόγηση του ceritinib από τις ρυθμιστικές Αρχές στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αρκετές χώρες της Βόρειας, Νότιας και Κεντρικής Αμερικής, καθώς και της Ασίας, βρίσκεται σε εξέλιξη. 

Η μελέτη και το πρόγραμμα κλινικών μελετών του ceritinib

Σε αυτή την μονού σκέλους μελέτη Φάσης Ι, 246 ασθενείς με ALK+ ΜΜΚΠ ελάμβαναν 750 mg ceritinib την ημέρα και παρακολουθήθηκαν συνολικά για διάμεσο χρονικό διάστημα 11,1 μηνών. Από αυτούς, οι 166 (67%) είχαν λάβει τουλάχιστον δύο προγενέστερες γραμμές θεραπείας, ενώ οι 163 (66%) είχαν λάβει προγενέστερη θεραπεία με έναν αναστολέα της ALK. Τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με ceritinib πέτυχαν ποσοστό ολικής ανταπόκρισης 61,8% και διάμεση επιβίωση δίχως εξέλιξη της νόσου 9,0 μήνες, βάσει της αξιολόγησης των ερευνητών. Η μέση διάρκεια της ανταπόκρισης ήταν 9,7 μήνες. 

Διακοπή της θεραπείας λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών συνέβη στο 9,8% των ασθενών. 

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες (συχνότητα >50%) μεταξύ των 255 ασθενών ήταν διάρροια (86,7%), ναυτία (82,7%) και έμετος (61,6%). Οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν ήπιες και αντιμετωπίστηκαν με προσωρινή διακοπή ή/και μειώσεις των δόσεων του φαρμάκου. 

Η μελέτη αυτή αποτελεί μέρος του συνεχιζόμενου προγράμματος κλινικών μελετών του ceritinib σε αυτό τον πληθυσμό ασθενών. Αρκετές σημαντικές μελέτες που αξιολογούν τη θεραπεία με ceritinib διεξάγονται σε περισσότερα από 300 ερευνητικά κέντρα περισσοτέρων από 30 χωρών. Δύο, μονού σκέλους κλινικές μελέτες Φάσης ΙΙ σε ασθενείς με ALK+ ΜΜΚΠπου είχαν λάβει προηγουμένως θεραπεία ή είναι πρωτοθεραπευόμενοι (www.clinicaltrials.gov κωδικοί αριθμοί NCT01685060 και NCT01685138), έχουν ολοκληρώσει την ένταξη ασθενών και βρίσκονται σε εξέλιξη. Επιπλέον, δύο κλινικές μελέτες Φάσης ΙΙΙ που συγκρίνουν το ceritinib με χημειοθεραπεία σε ασθενείς που είναι πρωτοθεραπευόμενοι ή είχαν λάβει προγενέστερη θεραπεία  (www.clinicaltrials.gov κωδικοί αριθμοί NCT01828099 and NCT01828112), βρίσκονται σε εξέλιξη και εντάσσουν ενεργά ασθενείς σε όλο τον κόσμο. 

 

Ceritinib (Zykadia)

Το ceritinib ενδείκνυται στις ΗΠΑ για τη θεραπεία ασθενών με ALK+ μεταστατικό ΜΜΚΠ που εμφανίζουν επιδείνωση ή δυσανοχή στη θεραπεία με crizotinib. Η ένδειξη αυτή εγκρίθηκε με ταχεία διαδικασία βάσει του ποσοστού ανταπόκρισης των όγκων και της διάρκεια της ανταπόκρισης. Δεν έχει ακόμη τεκμηριωθεί βελτίωση στην επιβίωση ή στα σχετιζόμενα με την ασθένεια συμπτώματα. Η συνέχιση της έγκρισης αυτής της ένδειξης μπορεί να εξαρτάται από την επαλήθευση και περιγραφή του κλινικού οφέλους σε μελέτες επιβεβαίωσης. 

Το ceritinib είναι ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο, εγκεκριμένο από τον FDA, το οποίο επί του παρόντος διατίθεται από εξειδικευμένα φαρμακεία στις ΗΠΑ. Εκτός ΗΠΑ, το ceritinib θεωρείται ερευνητικό σκεύασμα και δεν έχει εγκριθεί ακόμα από τις ρυθμιστικές Αρχές.