Άσθμα: Τα 3 όπλα της διατροφής εναντίον του

26-12-2016

Χρόνια πάθηση των αεραγωγών, που σχετίζεται με υπερδιέγερση των αναπνευστικών οδών και δυσκολία στην αναπνοή. Το άσθμα είναι μία αλλεργική αντίδραση σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος όπως η σκόνη και η γύρη, ενώ πολύ σπανιότερα μπορεί να έχει διατροφική ή ψυχολογική αιτία (stress).

Τα τελευταία 50 χρόνια τα περιστατικά του άσθματος παγκοσμίως έχουν αυξηθεί δραματικά. Μάλιστα κάθε δεκαετία το ποσοστό μεγαλώνει κατά 25% με 75%. Οι ειδικοί αποδίδουν την ραγδαία αυτή αλλαγή στον τρόπο ζωής και το περιβάλλον, και όχι στα γονίδια. Καθώς η διατροφή είναι ένα κομμάτι του τρόπου ζωής που μπορεί κανείς να διαχειριστεί και να αλλάξει, η επιστημονική κοινότητα έχει μελετήσει πως συγκεκριμένα συστατικά των τροφίμων και της δίαιτας μπορούν να επηρεάσουν τα συμπτώματα του άσθματος.

Φρούτα, λαχανικά, αντιοξειδωτικά: Τόσο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, που σχεδόν κάθε λειτουργία του οργανισμού συσχετίζεται θετικά με την κατανάλωσή τους. Το ίδιο συμβαίνει και με το άσθμα, όπου η αυξημένη περιεκτικότητα των φρούτων και των λαχανικών σε βιταμίνη C, σελήνιο και άλλα αντιοξειδωτικά συστατικά τα καθιστούν προστατευτικά. Οι ελεύθερες ρίζες που δημιουργούνται στο σώμα από εξωτερικούς παράγοντες, εμπλέκονται στους αμυντικούς μηχανισμούς του οργανισμού που τελικά  θα προκαλέσουν την αλλεργική αντίδραση του άσθματος. Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν αντιοξειδωτικά συστατικά που θα θωρακίσουν τα κύτταρα του αναπνευστικού και του ανοσοποιητικού, «καταπολεμώντας» την αλλεργική αντίδραση του άσθματος στη γέννεσή της.

  • Οι πατάτες, οι φράουλες, το μπρόκολο, το καρπούζι και τα εσπεριδοειδή είναι τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C, οι ξηροί καρποί σε σελήνιο, ενώ όσα πιο πολλά χρώματα έχουν τα φρούτα σας τόσα περισσότερα και τα αντιοξειδωτικά.
 

 

Καλά πολυακόρεστα λιπαρά: Τα καλά πολυακόρεστα ωμέγα λιπαρά χωρίζονται σε 2 μεγάλες ομάδες. Τα ωμέγα 3 που συναντάμε κυρίως στα ψάρια, και τα ωμέγα 6 των φυτικών ελαίων. Και οι 2 κατηγορίες δομούν το εξωτερικό περίβλημα των κυττάρων (μεμβράνη) ρυθμίζοντας πολλές λειτουργίες τους. Κλειδί για την υγεία, είναι η αναλογία μεταξύ των ωμέγα 3 και 6. Αυτό συμβαίνει διότι τα μεν 3 είναι αντιφλεγμονώδη, ενώ τα 6 φλεγμονώδη. Όμως στη διατροφή του σύγχρονου ανθρώπου τα ωμέγα των ελαίων υπερτερούν κατά πολύ τα ωμέγα των ψαριών. Αυτή η έλλειψη αντιφλεγμονοδών καλών λιπαρών έχει κατά πολλούς οδηγήσει στην αύξηση των περιστατικών άσθματος.

  • Καλά ωμέγα 3 λιπαρά βρίσκονται σε ψάρια όπως ο σολομός, ο γαύρος, οι σαρδέλες, οι ρέγγες και το σκουμπρί. Ο λιναρόσπορος και οι ξηροί καρποί αποτελούν κάποιες εναλλακτικές φυτικές πηγές.
 

 

Βιταμίνη D: Παράγεται κυρίως από τα κύτταρα του δέρματος όταν αυτά εκτεθούν στον ήλιο, ενώ η διατροφή συνεισφέρει ελάχιστα στην κάλυψη των ημερήσιων αναγκών. Τι συμβαίνει όμως όταν η έκθεση στον ήλιο σχεδόν εκμηδενίζεται; Τότε, όπως παρατήρησαν και κάποιοι επιστήμονες, τα ποσοστά του άσθματος αυξάνονται! Μπορεί μία τόσο απλή εξήγηση να είναι και αληθινή; Όσοι πιστεύουν πως ένας τόσο πολύπλοκος μηχανισμός, όπως αυτός του άσθματος, οφείλεται στην έλλειψη μίας και μόνο βιταμίνης θα ήταν το λιγότερο αφελής. Δύο πράγματα είναι όμως σίγουρα. Το πρώτο είναι πως άτομα με άσθμα έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα τους, και το δεύτερο πως η βιταμίνη αυτή εμπλέκεται στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού.

  • Μικρή ποσότητα βιταμίνης D περιέχεται στα γαλακτοκομικά  και τα αυγά, ενώ τα συμπληρώματα διατροφής είναι μία καλή εναλλακτική.
 

 

Άλλοι διατροφικοί παράγοντες που έχουν διερευνηθεί είναι ο ψευδάργυρος των ξηρών καρπών και η βιταμίνη E των σιτηρών. Το γάλα, τα αυγά και το αλάτι επικρατεί ο μύθος πως έχουν αρνητική επίδραση στα συμπτώματα του άσθματος, με τις υποθέσεις αυτές όμως να μην έχουν καμία επιστημονική βάση.

Εκείνο το οποίο παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του άσθματος είναι η διατροφή της μητέρας κατά το θηλασμό, και το κατά πόσο είναι πλούσια στα θρεπτικά συστατικά που προαναφέρθηκαν. Τα αποτελέσματα των επιστημονικών μελετών δυστυχώς δεν επιτρέπουν ακόμα στο σχηματισμό συγκεκριμένων οδηγιών, εάν όμως έχετε ιστορικό αλλεργιών στην οικογένειά σας και βρίσκεστε σε κατάσταση εγκυμοσύνης ίσως να θέλετε να εμπλουτίσετε τη διατροφή σας με κάποια από τα παραπάνω τρόφιμα.

Τέλος η σχέση μεταξύ διατροφής και άσθματος είναι πολύπλοκη και βασίζεται στους μηχανισμούς με τους οποίους τα συστατικά της διατροφής επηρεάζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Σε καμία περίπτωση τα φρούτα, τα λαχανικά, τα ψάρια και τα γαλακτοκομικά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη φαρμακευτική αγωγή, σκεφτείτε όμως πως εάν αυξήσετε την κατανάλωσή τους έχετε περισσότερες πιθανότητες να ταλαιπωρηθείτε λιγότερο από το άσθμα σας.

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com

 

Πηγές:

1. EUFIC. Diet may help prevent allergies and asthma. Last accessed 21/10/2015.

http://www.eufic.org/page/en/show/latest-science-news/fftid/diet-allergies-asthma/

2. ION. Martin Hum. 2003.

http://www.ion.ac.uk/information/onarchives/asthmanutritionalapproach

3. KeithGraham KG AllanDevereux. Diet and asthma: nutrition implications from prevention to treatment.

Journal of the American Dietetic Association. 2011.

4. Nurmatov U, Devereux G, Sheikh A. Nutrients and foods for the primary prevention of asthma and allergy: systematic review and meta-analysis. J Allergy Clin Immunol. 2011 Mar;127(3):724-33.e1-30. doi: 10.1016/j.jaci.2010.11.001. Epub 2010 Dec 24. Review.