Ατοπική Δερματίτιδα ή Έκζεμα: Μπορεί η διατροφή να ανακουφίσει το παιδί;

01-02-2017

Η ατοπική δερματίτιδα ή έκζεμα αποτελεί μία χρόνια φλεγμονώδη αντίδραση του δέρματος, που εκδηλώνεται με δερματικό ερεθισμό, ξηροδερμία, φαγούρα και άλλα σχετικά συμπτώματα. Τα ποσοστά εμφάνισης της νόσου αγγίζουν το 5 με 20% στα παιδιά και μόλις το 2% στους ενήλικες. Τα αίτια της νόσου δεν είναι γνωστά αποδίδονται όμως εξίσου σε γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Παρότι μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί κάποια θεραπεία για το παιδικό έκζεμα υπάρχουν διάφοροι τρόπου που ανακουφίζουν ή προλαμβάνουν τις εξάρσεις των συμπτωμάτων. Ανάμεσα στις λύσεις αυτές βρίσκεται και η διατροφή.

Είναι αποτελεσματικές οι δίαιτες αποκλεισμού;

Μπορεί η υγεία του οργανισμού να «καθρεφτίζεται» στην υγεία του δέρματος, όμως η σχέση μεταξύ διατροφής και δερματικών παθήσεων δεν είναι ξεκάθαρη. Αυτό οφείλεται κυρίως στην πολυπλοκότητα των τελευταίων. Η διατροφή όμως συνεχίζει να αποτελεί ένα ήπιο, χωρίς παρενέργειες και χαμηλό κόστος, μέσο διαχείρισης του εκζέματος. Δεδομένου πως 1 στα 3 παιδιά με έκζεμα θα εμφανίσει κάποια αλλεργία, πολλοί γονείς προχωρούν στον αποκλεισμό από τη διατροφή του παιδιού τους γνωστών αλλεργιογόνων τροφών. Σε αυτά ανήκουν το αγελαδινό γάλα, τα αυγά, το σιτάρι, η σόγια και τα φιστίκια. Είναι πολύ σημαντικό όμως να τονιστεί, πως εάν αυτές οι δίαιτες δεν γίνουν με την παρακολούθηση του διαιτολόγου ή του παιδιάτρου, ενδέχεται να προκαλέσουν διατροφικά κενά που θα επηρεάσουν την ομαλή πνευματική και σωματική ανάπτυξη του παιδιού. Ο αποκλεισμός ενός τροφίμου συνιστάται μόνο σε περιπτώσεις αλλεργιών ή σε περιστατικά όπου αποδεδειγμένα η διατροφή ερεθίζει τα συμπτώματα. Μέχρι σήμερα τε επιστημονικά δεδομένα δεν συμφωνούν, όμως τα αυγά φαίνεται πως αποτελούν τον πιο συχνό αλλεργιογόνο παράγοντα σε παιδιά με έκζεμα.

Μπορεί η διατροφή της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη να δράσει προστατευτικά;

Κατά την κύηση ο πλακούντας αποτελεί το όργανο που μεταφέρει τα συστατικά από τη διατροφή της μητέρας, στο έμβρυο. Ένας απολύτως λογικός συνειρμός θα έλεγε πως η αποφυγή αλλεργιογόνων παραγόντων κατά την κύηση θα προστάτευε το έμβρυο από το έκζεμα. Φυσικά, αυτή η πρακτική ίσως να είχε μεγαλύτερη εφαρμογή σε περιπτώσεις κληρονομικότητας. Για ακόμη μία φορά δεν υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις πως μία δίαιτα αποκλεισμού κατά την εγκυμοσύνη μπορεί να επιδράσει θετικά. Πρόσφατα δεδομένα μάλιστα έχουν δείξει ακριβώς το αντίθετο. Όσο πιο αργά εκτεθεί ένα παιδί σε αλλεργιογόνους παράγοντες, τοσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος να παρουσιάσει κάποια αλλεργία. Ακόμη, η χορήγηση ιχθυελαίου σε εγκύους δεν έχει φέρει κάποιο σημαντικό αποτέλεσμα.

Υπάρχουν συγκεκριμένα συστατικά της διατροφής που προστατεύουν;

Το έκζεμα εκδηλώνεται «εσωτερικά» στο σώμα με έντονες φλεγμονές και οξειδωτικό στρες. Για το λόγο αυτό έχει προταθεί η κατανάλωση αντιφλεγμονωδών και αντιοξειδωτικών συστατικών που βρίσκονται στα φρούτα, στα λαχανικά και στα λιπαρά ψάρια. Την ίδια στιγμή η ενίσχυση των αμυντικών μηχανισμών με προβιοτικά (φιλικοί μικροοργανισμοί του εντέρου), βιταμίνη C και βιταμίνη D φαίνεται να έχουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Σε κάθε περίπτωση δεν θα πρέπει να κοιτάμε το δένδρο, αλλά το δάσος. Αυτό σημαίνει πως τα παραπάνω θρεπτικά συστατικά ενδέχεται να βοηθήσουν εφόσον καταναλώνονται στα πλαίσια μίας ισορροπημένης διατροφής του παιδιού.

Η τακτική ιατρική παρακολούθηση, εναλλακτικές μεθόδους θεραπείας, φαρμακευτικής φροντίδα και ένα υγιεινό πρότυπο ζωής αποτελούν όλα κομμάτια του παζλ στην ολιστική αντιμετώπιση του παιδικού εκζέματος.

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com
Βιβλιογραφία:

  1. LeBovidge JS, Elverson W, Timmons KG, Hawryluk EB, Rea C, Lee M, Schneider LC. Multidisciplinary interventions in the management of atopic dermatitis. J Allergy Clin Immunol. 2016 Aug;138(2):325-34.
  2. McCusker M, Sidbury R. Nutrition and skin: Kids are not just little people. Clin Dermatol. 2016 Nov - Dec;34(6):698-709.