Σε όλους έχει σίγουρα συμβεί. Είναι μεσημέρι και μετά το μεσημεριανό διάλειμμα για φαγητό. Κρατάτε στα χέρια σας το κινητό, τα χαρτιά για τη συνάντηση με το αφεντικό σας και ένα λαχταριστό κομμάτι σοκολάτα. Η σοκολάτα όμως πέφτει στο πάτωμα, και το δίλημμα πλέον είναι εάν πρέπει να το φάτε ή όχι; Σε άλλη περίπτωση έχετε γεμίσει τη χούφτα σας με ξηρούς καρπούς οι οποίοι γλιστρούν και καταλήγουν στο πάτωμα. Σκύβετε γρήγορα και τους μαζεύετε. Είστε αποφασισμένοι να τους φάτε, εξάλλου δεν έμειναν για περισσότερο από ένα δευτερόλεπτο κάτω!
Όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά
Δέκα χρόνια περίπου πριν, δημοσιεύτηκε μία επιστημονική έρευνα η οποία υποστήριζε πως η επιμόλυνση ενός τροφίμου από τα μικρόβια γίνεται αφού περάσουν τουλάχιστον 5 δευτερόλεπτα επαφής του τροφίμου με την επιφάνεια. Ο απλοϊκός ‘’κανόνας των 5 δευτερολέπτων’’ πήρε μεγάλες διαστάσεις και υιοθετήθηκε από ειδικούς υγείας και απλούς ανθρώπους. Εξάλλου φαίνεται απολύτως λογικό να χρειάζεται ένα χρονικό διάστημα κατά το οποίο οι μικροοργανισμοί θα ‘’περπατήσουν’’ από το πάτωμα προς το φαγητό.
Ένας μύθος καταρρίπτεται
Τη θεωρία αυτή επανέφεραν στο προσκήνιο πρόσφατα σύγχρονοι μελετητές οι οποίοι κατέρριψαν το μύθο! Και πριν βιαστεί κανείς να πει πως όλα εξαρτώνται από τις συνθήκες, την επιφάνεια και το είδος του τροφίμου, είναι σημαντικό να σημειωθεί πως τα πειράματα έλαβαν χώρα σε διαφορετικές επιφάνειες και με διαφορετικά τρόφιμα. Παρότι υπήρχαν ορισμένες διαφοροποιήσεις, κανένα τρόφιμο δεν παρέμεινε ‘’καθαρό’’ ακόμη και όταν ο χρόνος επαφής ήταν μικρότερος των 5 δευτερολέπτων. Επιπλέον, αξίζει να σημειώσουμε πως όσο μεγαλύτερο το χρονικό διάστημα παραμονής του φαγητού σε μία βρώμικη επιφάνεια, τόσο υψηλότερα ήταν και τα επίπεδα επιμόλυνσης. Τροφές, όπως το καρπούζι, με μεγάλο ποσοστό νερού (υγρασίας) επηρεάστηκαν άμεσα, σε σχέση με ξηρές τροφές σαν τις καραμέλες.
Το ηθικό δίδαγμα
Ακόμα και εάν μία επιφάνεια έχει μόλις καθαριστεί είναι πρακτικά αδύνατο να μην «κρύβει» κανένα παθογόνο μικροοργανισμό. Παρότι οι τελευταίοι δεν είναι ορατοί με γυμνό μάτι μεταφέρονται από μία επιφάνεια στις τροφές μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου. Τα μικρόβια αυτά φυσικά δεν έχουν «πόδια» και η μεταφορά γίνεται δια της επαφής. Δεδομένου πως οι τροφικές δηλητηριάσεις αποτελούν μία από τις πλέον συχνές λοιμώξεις, με πολύ δυσάρεστα αλλά και επικίνδυνα συμπτώματα, την επόμενη φορά που μία μπουκιά φαγητού θα πέσει στο πάτωμα θυμηθείτε πως ένα δευτερόλεπτο είναι αρκετό!
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Βιβλιογραφία:
Miranda RC , Schaffner DW. Longer Contact Times Increase CrossContamination of Enterobacter aerogenes from Surfaces to Food. Appl Environ Microbiol. 2016 Sep 2.
