Ο Χέρμαν φον Χέλμχολτζ (31 Αυγούστου 1821 – 8 Σεπτεμβρίου 1894) ήταν Γερμανός φυσικός, ιατρός και φυσιολόγος, ο οποίος πραγματοποίησε σημαντικές συνεισφορές σε αρκετά επιστημονικά πεδία.
Έφερε επανάσταση στην οφθαλμιατρική με την εφεύρεση του βυθοσκοπίου, ενός οργάνου για την εξέταση του εσωτερικού του ανθρώπινου οφθαλμού (1851). Κατάφερε επίσης να μετρήσει την ταχύτητα με την οποία μεταφέρονται τα σήματα κατά μήκος μιας νευρικής ίνας (1849). Προέβλεψε ακόμη τον «θερμικό θάνατο» του Σύμπαντος (1854).
Στη φυσιολογία και την ψυχολογία είναι γνωστός για τις θεωρίες του για την όραση, τα μαθηματικά του οφθαλμού, τις ιδέες του για την οπτική αντίληψη του χώρου, τις έρευνες στην αντίληψη των χρωμάτων και του ήχου, καθώς και τον εμπειρισμό στη φυσιολογία της αντιλήψεως.
Στη φυσική είναι γνωστός για τις εργασίες και θεωρίες του πάνω στη διατήρηση της ενέργειας, στην ηλεκτροδυναμική, τη χημική θερμοδυναμική και στη μηχανική θεμελίωση της θερμοδυναμικής.
Ως φιλόσοφος, ο Χέλμχολτς είναι γνωστός για τη συμβολή του στη φιλοσοφία της επιστήμης και τις ιδέες του πάνω στη σχέση των νόμων της ανθρώπινης αντιλήψεως με τους φυσικούς νόμους, πάνω στην επιστημονική μελέτη της αισθητικής και για την εκπολιτιστική δύναμη της επιστήμης.
