Ο Χέρμαν Μπούρχααβ (31 Δεκεμβρίου 1668 – 23 Σεπτεμβρίου 1738) ήταν Ολλανδός βοτανολόγος, χημικός, χριστιανός ανθρωπιστής και γιατρός με ευρωπαϊκή φήμη. Θεωρείται ως ο ιδρυτής της κλινικής διδασκαλίας και του σύγχρονου ακαδημαϊκού νοσοκομείου και μερικές φορές αναφέρεται ως «ο πατέρας της φυσιολογίας», μαζί με τον Βενετό γιατρό Santorio Santorio (1561–1636).
Ο Μπούρχααβ εισήγαγε την ποσοτική προσέγγιση στην ιατρική, μαζί με τον μαθητή του Albrecht von Haller (1708-1777) και είναι περισσότερο γνωστός για την επίδειξη της σχέσης των συμπτωμάτων με τις βλάβες. Ήταν ο πρώτος που απομόνωσε τη χημική ουρία από τα ούρα. Ήταν ο πρώτος γιατρός που έθεσε τις μετρήσεις των θερμομέτρων στην κλινική πράξη. Το μότο του ήταν Simplex sigillum veri: «Η απλότητα είναι το σημάδι της αλήθειας». Συχνά χαιρετίζεται ως ο «Ολλανδός Ιπποκράτης».
Αφοσιώθηκε εντατικά στη μελέτη του ανθρώπινου σώματος. Επηρεάστηκε έντονα από τις μηχανιστικές θεωρίες του René Descartes και του αστρονόμου και μαθηματικού του 17ου αιώνα Giovanni Borelli, ο οποίος περιέγραψε τις κινήσεις των ζώων με όρους μηχανικής κίνησης. Σε τέτοιες εγκαταστάσεις ο Boerhaave πρότεινε ένα υδραυλικό μοντέλο ανθρώπινης φυσιολογίας. Τα γραπτά του αναφέρονται σε απλές μηχανές όπως μοχλούς και τροχαλίες και παρόμοιους μηχανισμούς, και είδε τα σωματικά όργανα και τα μέλη να συναρμολογούνται από σωληνοειδείς δομές. Η φυσιολογία των φλεβών, για παράδειγμα, συνέκρινε με τη λειτουργία των σωλήνων. Υποστήριξε τη σημασία της σωστής ισορροπίας της πίεσης των υγρών, σημειώνοντας ότι τα υγρά πρέπει να μπορούν να κινούνται ελεύθερα στο σώμα, χωρίς εμπόδια. Για την ευημερία του, το σώμα χρειαζόταν να αυτορυθμίζεται, ώστε να διατηρεί μια υγιή κατάσταση ισορροπίας. Η αντίληψη του Μπούρχααβ για το σώμα ως συσκευή επικέντρωσε την ιατρική του προσοχή σε υλικά προβλήματα παρά σε οντολογικές ή εσωτερικές εξηγήσεις της ασθένειας.
Η διδασκαλία του Μπούρχααβ για τις γνώσεις και τη φιλοσοφία του προσέλκυσε πολλούς φοιτητές στο Πανεπιστήμιο του Leiden. Τόνισε τη σημασία της ανατομικής έρευνας που βασίζεται στην πρακτική παρατήρηση και το επιστημονικό πείραμα. Η αντίληψή του για το σωματικό σύστημα επικράτησε σε όλη την Ευρώπη και βοήθησε να μεταμορφωθεί η ιατρική εκπαίδευση στα ευρωπαϊκά σχολεία. Οι ιδέες του προκάλεσαν μεγάλο ενδιαφέρον μεταξύ άλλων κριτικών ιατρικών στοχαστών, ιδίως στον Φρίντριχ Χόφμαν, ο οποίος υποστήριξε σθεναρά τη σημασία των φυσικομηχανικών αρχών για τη διατήρηση ή ακόμη και την αποκατάσταση της υγείας. Ως καθηγητής στο Leiden, ο Μπούρχααβ επηρέασε πολλούς μαθητές. Κάποιοι στα πειράματά τους υποστήριξαν και προώθησαν τη φιλοσοφία του, ενώ άλλοι την απέρριψαν και πρότειναν εναλλακτικές θεωρίες της ανθρώπινης φυσιολογίας. Δημιούργησε πάρα πολλά εγχειρίδια και γραπτά μέσα από τα οποία η χωνεμένη λαμπρότητα των διαλέξεών του στο Leiden κυκλοφόρησε ευρέως στην Ευρώπη. Το 1708 η δημοσίευσή του των Institutiones Medicae εκδόθηκε σε περισσότερες από πέντε γλώσσες και κυκλοφόρησε περίπου σε δέκα εκδόσεις. Το Elementa Chemia του, ένα παγκοσμίου φήμης εγχειρίδιο χημείας, εκδόθηκε το 1732.
Η μηχανιστική έννοια του ανθρώπινου σώματος απομακρύνθηκε από τις αρχαίες αρχές που έθεσαν ο Γαληνός και ο Αριστοτέλης. Στη θέση μιας δουλοπρεπούς εξάρτησης από διδασκαλίες που μεταδόθηκαν από την αρχαιότητα, ο Μπούρχααβ κατανόησε τη σημασία της εξεύρεσης οριστικών ευρημάτων μέσω της δικής του έρευνας και με την άμεση εφαρμογή των δικών του μεθόδων δοκιμών. Αυτός ο νέος συλλογισμός επέκτεινε το πεδίο της αναγεννησιακής ανατομίας: άνοιξε το δρόμο για μεταρρυθμίσεις της ιατρικής πρακτικής και κατανόησης στον τομέα της ιατροχημείας.
