Μέχρι τώρα, αυτό που όλοι ξέρουμε είναι πως το βάρος μας ισορροπεί όπως μία τραμπάλα. Εάν φάμε περισσότερο θα πάρουμε κιλά, ενώ εάν γυμναστούμε περισσότερο θα χάσουμε. Οι ειδικοί της διατροφής λοιπόν έγιναν για δεκαετίες υπέρμαχοι της άποψης πως η επιδημία της παχυσαρκίας οφείλεται σε 2 παράγοντες: πως τρώμε περισσότερο, αλλά και πως γυμναζόμαστε λιγότερο. Τα τελευταία 3 περίπου χρόνια όμως έχουν δει το φως της δημοσιότητας μελέτες που ρίχνουν φως σε αυτά που ίσως είναι πραγματικά αίτια του λόγου για τον οποίο ο πληθυσμός της γης «βαραίνει». Η πιο πρόσφατη από αυτές τις μελέτες τιτλοφορείται: « Ήρθε η ώρα να καταρριφθεί ο μύθος της έλλειψης φυσική δραστηριότητας ως αιτία για τη παχυσαρκία: τίποτα δεν είναι χειρότερο από μία κακή διατροφή» (“It is time to bust the myth of physical inactivity and obesity: you cannot outrun a bad diet»), και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό British Journal of Sports Medicine.
Σύμφωνα με τη δημοσίευση αυτή, παρότι τα τελευταία χρόνια αυξάνεται ανεξέλεγκτα το ποσοστό της παχυσαρκίας, τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας δεν έχουν μεταβληθεί δραματικά. Αυτό που έχει αλλάξει ριζικά είναι ο τρόπος διατροφής. Η διατροφή του σύγχρονου ανθρώπου περιστρέφεται πλέον γύρω από επεξεργασμένα τρόφιμα και περιλαμβάνει πολύ λιγότερα «ωμά» ή σπιτικά γεύματα. Πάρτε για παράδειγμα τον εαυτό σας: πόσο καιρό έχει να περάσει ημέρα που δεν καταναλώσατε τίποτα επεξεργασμένο, π.χ. δημητριακά πρωινού, φέτες τυρί, πελτές ντομάτας, γλυκίσματα, συσκευασμένο ψωμί, ρύζι και άλλα πολλά; Πιθανά έχετε ξεχάσει την τελευταία φορά που συνέβη αυτό. Δυστυχώς όμως τα επεξεργασμένα φαγητά έχουν χάσει τη φυσική τους γεύση, η οποία αντικαθίσταται με πρόσθετη ζάχαρη ή λιπαρά. Φυσικά, όπως υποστηρίζουν και οι ειδικοί, τα τρόφιμα της βιομηχανίας τροφίμων έχουν θέση στη ζωή μας μόνο όταν καταναλώνονται με μέτρο. Δυστυχώς όμως πολύ συχνά οι περισσότεροι χάνουμε το μέτρο.
Την ίδια στιγμή κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει τα αναρίθμητα οφέλη της φυσικής δραστηριότητας στην πρόληψη και αντιμετώπιση χρόνιων νοσημάτων όπως ο διαβήτης ή τα καρδιαγγειακά. Μάλιστα οι διεθνείς οργανισμοί συνιστούν 30 λεπτά φυσικής δραστηριότητας ημερησίως για να αποκομίσει κανείς όλα όσα μόλις αναφέραμε. Εκεί που υπάρχει το μεγάλο debate είναι στο κατά πόσο η φυσική δραστηριότητα επηρεάζει τον κίνδυνο για απόκτηση περιττών κιλών. Ένα κουτάκι αναψυκτικού περιέχει 90 περίπου θερμίδες και θα χρειαστούν τουλάχιστον 25 λεπτά περπατήματος για να το «κάψει» κανείς. Ενώ μία μπάρα δημητριακών με 200 θερμίδες, απαιτεί 17 λεπτά έντονης κολύμβησης για να μην αποθηκευτεί στο σώμα. Άρα ακόμη και εάν κανείς γυμνάζεται εντατικά είναι αδύνατον να κάψει σε καθημερινή βάση όλες τις επιπλέον θερμίδες μίας μη ισορροπημένης δίαιτας. Και για γίνει περισσότερο κατανοητό οι επιστήμονες της διατροφής εξηγούν πως: «Ακόμα και 10 θερμίδες την ημέρα να προστίθενται στο σώμα μας χωρίς να την καίμε, σε 1 χρόνο θα έχουμε αυξήσει για τα καλά το βάρος μας κατά 1 περίπου κιλό».
Ποιο είναι το τελικό συμπέρασμα των εδικών; Η γυμναστική είναι τρόπος ζωής, μέσο πρόληψης χρόνιων παθήσεων και σύμμαχος στο αδυνάτισμα & τη διατήρηση του βάρους. Χωρίς την αλλαγή όμως στον τρόπο διατροφής, διορθώνοντας ο καθένας τις δικές του αδυναμίες & στρεφόμενοι προς ένα περισσότερο φυσικό πρότυπο διατροφής, τότε η απώλεια κιλών φαντάζει ανέγγιχτη.
Οι παραπάνω απόψεις & η τάση αυτή στην έρευνα για τα αίτια της παχυσαρκίας, παρουσιάζονται γλαφυρά στην ταινία Fed Up.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Πηγές:
1. Malhotra A1, Noakes T2, Phinney S3. It is time to bust the myth of physical inactivity and obesity: you cannot outrun a bad diet. Br J Sports Med. 2015 Apr 22. pii: bjsports-2015-094911.
2. Luke A1, Cooper RS. Physical activity does not influence obesity risk: time to clarify the public health message. Int J Epidemiol. 2013 Dec;42(6):1831-6. doi: 10.1093/ije/dyt159.
3. Harvard School of Public Health. Exercise and Weight Control. Last accessed 27/4/2015.
http://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/exercise-weight-loss/
