Όταν θέλουμε να χάσουμε βάρος, θέλουμε άμεσα αποτελέσματα. Ακόμη και εάν έχουμε επίγνωση των συνεπειών μίας τέτοιας επιλογής, η ανυπομονησία που μας διακατέχει ως ανθρώπους μας ωθεί στην επιλογή εμπορικών διατροφικών προγραμμάτων που πολλά υπόσχονται, αλλά πόσα τελικά καταφέρνουν να κάνουν;
Παλαιοληθική δίαιτα (Paleo Diet): Μπορείτε να τραφείτε μονάχα με ό,τι έτρωγαν οι άνθρωποι των σπηλαίων; Εάν η απάντησή σας είναι πως ναι, τότε είστε στο σωστό δρόμο. Τουλάχιστον αυτό ισχυρίζονται οι υπέρμαχοι της Παλαιοληθικής δίαιτας. Οι τελευταίοι υιοθετούν στο διαιτολόγιό τους μονάχα τροφές οι οποίες συλλέγονται, ψαρεύονται ή κυνηγώνται, δηλαδή κρέας, θαλασσινά, αυγά, φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς και ρίζες. Ό,τι επεξεργασμένο, όπως σιτηρά, γαλακτοκομικά, όσπρια, αλλαντικά, χυμοί, σνακς και άλλα, απαγορεύονται ρητά. Ο λόγος του αποκλεισμού των τροφίμων που μόλις αναφέραμε είναι πως «τα ανθρώπινα γονίδια δεν είναι προγραμματισμένα να μεταβολίζουν επεξεργασμένες τροφές». Αναλογιστείτε όμως πως μέσα στους αιώνες ο ανθρώπινος οργανισμός όχι απλά εξελίσσεται και προσαρμόζεται στις αλλαγές, αλλά έχει περάσει από τον πίθηκο στην ανθρώπινη μορφή! Εάν έχετε δοκιμάσει την Παλαιοληθική δίαιτα και έχετε χάσει βάρος, η αιτία δεν είναι τα γονίδια, αλλά πως έχετε περιορίσει τις ατασθαλίες με έτοιμες επιλογές οι οποίες είναι και εκείνες που συνήθως αποδίδουν τις περισσότερες θερμίδες, αλλά τα λιγότερα θρεπτικά συστατικά.
Ωμή δίαιτα (Raw Diet): Στο διατροφικό αυτό πρόγραμμα επιτρέπεται η κατανάλωση τροφών τα οποία δεν έχουν υποστεί καμία επεξεργασία πάνω από τους 400C. Οδηγία που απαγορεύει ό,τι είναι μαγειρεμένο, παστεριωμένο κλπ και επιτρέπει ωμά φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, ψάρια, κρεατικά, αυγά. Η Ωμή δίαιτα βασίζεται στη θεωρία πως το μαγείρεμα καταστρέφει πολύτιμα ένζυμα των τροφών, τα οποία είναι απαραίτητα για το σωστό μεταβολισμό. Στην πραγματικότητα όμως η διάσπαση, η απορρόφηση και ο μεταβολισμός του φαγητού βασίζεται εξ ολοκλήρου στα ένζυμα που εκκρίνει το ίδιο το ανθρώπινο σώμα. Παρά την πιθανή απώλεια βάρους, οι κίνδυνοι που διατρέχει κανείς ακολουθώντας μία τέτοιου τύπου δίαιτα είναι αρκετοί. Για παράδειγμα παρουσιάζει αυξημένο ενδεχόμενο έλλειψης βιταμινών όπως το φολικό οξύ, η βιταμίνη Β12, ο ψευδάργυρος και ο σίδηρος τα οποία συσχετίζονται με την υγεία της καρδιάς, τη γονιμότητα και το νευρικό σύστημα. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις το μαγείρεμα αυξάνει τη διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών, όπως χαρακτηριστικά συμβαίνει με την ντομάτα και το λυκοπένιο. Η Ωμή δίαιτα έχει επιπλέον συσχετιστεί με διακοπή της περιόδου στις γυναίκες (αμμηνορία), αλλά και επιβάρυνση της υγείας της καρδιάς. Η καλύτερη επιλογή είναι ο συνδυασμός ωμών και μαγειρεμένων τροφών, για να μην χάνετε κανένα πολύτιμο θρεπτικό συστατικό!
Αποτοξίνωση με χυμούς (Juice Cleansing): Στη θεωρία οι αποτοξινωτικές δίαιτες με χυμούς, βοηθούν το μεταβολισμό να ξεμπλοκάρει από τις τοξίνες που συσσωρεύονται λόγω του δυτικού τρόπου ζωής και διατροφής. Στην πράξη απλά περιορίζουν κατά πολύ τις διατροφικές επιλογές και έτσι χάνετε βάρος. Εξάλλου θυμηθείτε πως το ανθρώπινο σώμα είναι εφοδιασμένο με ένα ακούραστο εργοστάσιο διύλισης και αποτοξίνωσης που δεν είναι άλλο από το συκώτι. Βασικότερο μειονέκτημα της συγκεκριμένης διατροφής είναι πως δεν σας «μαθαίνει» να τρώτε ισορροπημένα και δεν μπορεί να διατηρηθεί παρά μόνο για μερικές ημέρες. Ακόμη και κοινωνικά εάν το καλοσκεφτείτε, μία δίαιτα που βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε χυμούς, καθιστά απαγορευτική την έξοδο με φίλους για φαγητό.
Η στρατιωτική δίαιτα (Military Diet): Όπως υποδηλώνει και το όνομά της, απαιτεί στρατιωτική πειθαρχία και όπως ισχυρίζονται οι εμπνευστές της προορίζεται για «έκτακτες» περιπτώσεις όπως για παράδειγμα ένας επικείμενος γάμος. Όπως αναφέρεται και στο επίσημο website της δίαιτας το να «πεινάσετε για μερικές ημέρες, δεν συγκρίνεται με τίποτα με τη χαρά τις απώλειας κιλών». Οι πολύ λίγες θερμίδες και οι ειδικοί «συνδυασμοί τροφίμων», χωρίς καθόλου άσκηση θα σας οδηγήσουν στο θαύμα της απώλειας μέχρι και 5 κιλών μέσα σε 1 εβδομάδα! Σκεπτόμενοι όμως λογικά είναι εύκολο να κατανοήσετε πως είναι αδύνατον να χάσετε εν μία νυκτί όλο το βάρος που συσσωρεύατε στο σώμα σας μέσα σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Επιπλέον δίαιτες πολύ χαμηλές σε θερμίδες ενδέχεται να προκαλέσουν πονοκεφάλους, δυσκοιλιότητα, μυϊκή ατονία και κράμπες, αλλά και να επηρεάσουν σημαντικά τα επίπεδα ενέργειας, την απόδοση και την ικανότητα συγκέντρωσης σας.
Αλκαλική δίαιτα (Alkaline Diet): Με βάση τη δίαιτα αυτή όποια τροφή δημιουργεί όξινο περιβάλλον στον οργανισμό είναι «επικίνδυνη» και ενδέχεται να προκαλέσει χρόνια φθορά στα οστά, αλλά και να προκαλέσει τη γέννεση καρκινικών κυττάρων. Η υπόθεση αυτή δεν έχει αποδειχθεί μέχρι σήμερα πως έχει κάποια επιστημονική βάση, αντιθέτως το σώμα ενός υγιούς ατόμου είναι απολύτως ικανό να ρυθμίζει την οξύτητα με πολλούς μηχανισμούς. Γιατί όμως η αλκαλική δίαιτα είναι τόσο δημοφιλής; Πολύ απλά γιατί δίνει έμφαση στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, τα οποία «τυχαίνει» να είναι ταυτόχρονα και η βάση μίας ισορροπημένης διατροφής. Πόσο καιρό όμως μπορείτε να ζήσετε χωρίς καθόλου σιτηρά, κρέας, αυγά και γαλακτοκομικά; Τα συμπεράσματα είναι δικά σας.
Η ισορροπημένη διατροφή πρέπει να είναι προτεραιότητα σε κάθε προσπάθεια για απώλεια βάρους. Αναζητείστε τη συμβουλή και την εξατομικευμένη προσέγγιση ενός διαιτολόγου, καθώς οι εμπορικές δίαιτες:
- οδηγούν σε απότομη απώλεια βάρους, η οποία σπάνια διατηρείται σε βάθος χρόνου
- αποκλείουν πολύτιμα συστατικά από τη διατροφή, άρα και το σώμα σας
- δεν χτίζουν ρεαλιστικές διατροφικές συνήθειες
- παραβλέπουν, συνήθως, αγνοούν τη σημασία της φυσικής δραστηριότητας.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Πηγές:
1. Eat Right. Sharon Denny, MS, RDN. Staying Away from Fad Diets. Published January 04, 2016. Last accessed 19/3/2016.
http://www.eatright.org/resource/health/weight-loss/fad-diets/staying-away-from-fad-diets
2. Health. US News. Raw Food Diet. Last accessed 19/3/2016.
http://health.usnews.com/best-diet/raw-food-diet
3. Koebnick C, Garcia AL, Dagnelie PC, Strassner C, Lindemans J, Katz N, Leitzmann C, Hoffmann I. Long-term consumption of a raw food diet is associated with favorable serum LDL cholesterol and triglycerides but also with elevated plasma homocysteine and low serum HDL cholesterol in humans. J Nutr. 2005 Oct;135(10):2372-8.
January 2016 Issue
4. Today’s Dietitian. Toby Amido. Ask the Expert: Popular Fad Diets for 2016. Vol. 18 No. 1 P. 8
5. Schwalfenberg GK. The alkaline diet: is there evidence that an alkaline pH diet benefits health? J Environ Public Health. 2012;2012:727630.
6. Fenton, T R ; Fenton, C J Evidence does not support the alkaline diet. Osteoporosis international , 2016
