«Διαρρέον έντερο»: Τι ακριβώς είναι; Μήπως έχετε και εσείς;

26-12-2016

Κάθε 10 χρόνια οι επιστήμονες προσπαθούν να εξηγήσουν το ανεξήγητο. Προσπαθούν να βρουν μία κοινή αιτία για τις χρόνιες παθήσεις, όπως τα αυτοάνοσα νοσήματα, τη γένεση των οποίων δεν μπορούν να εξηγήσουν διαφορετικά. Παλαιότερα ήταν οι ελεύθερες ρίζες, ακολούθησε η θεωρία των φλεγμονών και τώρα ήρθε η ώρα για το διαρρεόν έντερο ή leaky gut  στα αγγλικά.

Η ανατομία ενός εντέρου: Το έντερο του ανθρώπου αποτελεί τη μεγαλύτερη επιφάνεια του σώματος που στην πραγματικότητα είναι το σύνορο ανάμεσα στο εξωτερικό περιβάλλον και τον οργανισμό. Δισεκατομμύρια κύτταρα κολλημένα το ένα κοντά στο άλλο, συνθέτουν την επιφάνεια του τόσο σημαντικού αυτού οργάνου και έχουν διπλό ρόλο: Πρώτον επιτρέπουν τη δίοδο ωφέλιμων θρεπτικών συστατικών προς το αίμα και τα λοιπά όργανα του σώματος, και δεύτερον απαγορεύουν σε τοξίνες και βλαβερά σωματίδια να το διαπεράσουν και να επιτεθούν στα υγιή κύτταρα.

Η θεωρία του διαρρέοντος εντέρου: Ένα σύνολο παραγόντων, όπως τα φάρμακα, το στρες, το αλκοόλ, η κακή διατροφή και άλλα, καταφέρνουν να διαταράξουν την ισορροπία των κυττάρων του εντέρου δημιουργώντας μικροσκοπικά περάσματα ανάμεσα σε αυτά. Τα περάσματα αυτά χρησιμοποιούν οι τοξίνες, διάφορες άλλες ουσίες των τροφών καθώς και τα βακτήρια που ζουν στο έντερο για να εισβάλουν στον οργανισμό και να του προξενήσουν ένα σύνολο από προβλήματα.

Υπάρχει έστω και μικρή δόση αλήθειας: Τα τελευταία 6 με 7 χρόνια τα επιστημονικά περιοδικά έχουν κατακλυστεί από μελέτες που διερευνούν εάν η καρδιακή ανεπάρκεια, το άσθμα, ο διαβήτης, η νόσος του Chron, ο καρκίνος, οι ημικρανίες, οι παθήσεις του συκωτιού και άλλες πολλές καταστάσεις έχουν όλες την αιτία τους στα διαρρέουν έντερο. Μπορεί ένα μόνο πέρασμα να βλάψει τόσο τον οργανισμό; Οι περισσότερες μελέτες δεν μπορούν με βεβαιότητα να περιγράψουν πως ένα μόνο μονοπάτι καταλήγει σε τόσα πολλά διαφορετικά προβλήματα.

Την πιο ενδιαφέρουσα θεωρία μέχρι σήμερα θα λέγαμε πως έχει δώσει ο Ιταλός ερευνητής της παιδιατρική γαστρεντερολογίας Fasano. Ο τελευταίος σε μία μελέτη που δημοσίευσε το 2010 υποστήριξε πως όλες οι αυτοάνοσες παθήσεις, από τη ρευματοειδή αρθρίτιδα μέχρι  το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, έχουν 3 κοινά χαρακτηριστικά:

  • Γενετική προδιάθεση.
  • Λανθασμένη ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος.
  • Αυξημένη διαπερατότητα του εντέρου (διαρρέον έντερο).

Η θεωρία του λέει πως το σώμα παράγει μία πρωτεΐνη, τη ζονουλίνη (zonulin), η οποία κλειδώνει και ξεκλειδώνει τα περάσματα ανάμεσα στα κύτταρα του εντέρου. Η υπερπαραγωγή ζονουλίνης από τον οργανισμό έχει σαν αποτέλεσμα περισσότερα περάσματα να ανοίγουν. Παρότι δεν γνωρίζουμε επακριβώς ποιοι παράγοντες αυξάνουν τα επίπεδα της πρωτεΐνης αυτής φαίνεται πως η έλλειψη ισορροπίας των καλών βακτηρίων στο έντερο, αλλά και η διάσημη πλέον γλουτένη είναι μερικοί από αυτούς.

Υπάρχει λόγος να ακολουθήσετε αυστηρές δίαιτες; Η «εναλλακτική» προσέγγιση πολλών ειδικών υγείας για την πρόληψη και αντιμετώπιση του διαρρέοντος εντέρου, και συνεπώς για μακροζωία, περιλαμβάνει συμπληρώματα διατροφής με αντιοξειδωτικά και περβιοτικά, αλλά και δίαιτες που αποκλείουν τη γλουτένη και άλλους υδατάνθρακες από τη διατροφή. Στο τέλος της ημέρας όμως αυτό που μετράει δεν είναι τι θα στερηθεί κανείς, αλλά πως θα χαρεί τα οφέλη μίας ισορροπημένης διατροφής και ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Ακόμα και εάν αυτή περιλαμβάνει μερικές φέτες ψωμί την ημέρα.

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com