Διατροφή για το θυρεοειδή αδένα σε κρίση

26-12-2016

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένα μικρό όργανο με μεγάλο αντίκτυπο σε όλο το σώμα. Ο ρόλος του είναι πολλαπλός και επηρεάζει κάθε ανθρώπινο κύτταρο: ρυθμίζει την παραγωγή ενέργειας, την αναπνοή, τη θερμοκρασία του σώματος, τα επίπεδα χοληστερίνης, τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, την έμμηνο ρύση, τη συνοχή του δέρματος και πολλά ακόμη. Γίνεται λοιπόν απολύτως κατανοητό πως οποιαδήποτε δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα συνοδεύεται από διαφορετικά συμπτώματα τα οποία θα μπορούσαμε να τα περιγράψουμε όλα με 2 λέξεις ως «κρίση ενέργειας»!

Οι δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς αδένα, που αφορούν κατά κύριο λόγο το γυναικείο φύλο, χωρίζονται σε 2 κατηγορίες:

  • Εκείνες που χαρακτηρίζονται σαν υποθυρεοειδισμός και οι μεταφορείς μηνυμάτων, ορμόνες Τ3 και Τ4, που παράγονται κανονικά από τον θυρεοειδή αδένα εκκρίνονται σε μικρότερες ποσότητες. Πιο γνωστό από αυτή την κατηγορία παθήσεων, είναι το αυτοάνοσο νόσημα Hashimoto’s.
  • Εκείνες που ονομάζονται υπερθυρεοειδισμός γιατί ο θυρεοειδής αδένας υπερλειτουργεί, εκκρίνοντας συνεχώς τις ορμόνες του. Η πιο γνωστή μορφή του υπερθυρεοειδισμού είναι ένα ακόμη αυτοάνοσο νόσημα με το όνομα Grave’s.


Τα συμπτώματα του υπό- και υπέρ- θυρεοειδισμού δεν ταυτίζονται:

Υποθυρεοειδισμός

Υπερθυρεοειδισμός

Αύξηση βάρους

Απώλεια βάρους

Δυσκοιλιότητα

Διάρροια

Κόπωση

Κόπωση

Απώλεια μαλλιών

Απώλεια διάθεσης, αδυναμία συγκέντρωσης

Άγχος, νευρικότητα

Μυϊκοί πόνοι

Μυϊκή ατονία

Υπογονιμότητα, ασταθής κύκλος

Υπογονιμότητα, ασταθής κύκλος

Η θεραπεία για τον υποθυρεοειδισμό περιλαμβάνει την αναπλήρωση την ορμονών του αδένα μέσω φαρμακευτικής αγωγής. Στον υπερθυρεοειδισμό, ενώ αρχικά μπορεί να υπάρξουν διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης όπως εγχείριση ή χρήση ραδιενεργού ιωδίου, τελικά αρκετοί ασθενείς θα χρειαστεί να λάβουν φαρμακευτική θεραπεία με τις ορμόνες Τ3 και Τ4. Συμπληρωματικό κομμάτι της ιατρικής θεραπείας είναι η κατάλληλη διατροφή η οποία είναι απαραίτητη για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, την βελτίωση των συμπτωμάτων και την πρόληψη «παρενεργειών».

Για ένα σταθερό βάρος: Ζητείστε τη βοήθεια ενός ειδικού για να υπολογίσετε πιο είναι το ιδανικότερο βάρος για εσάς, και στη συνέχεια προσπαθείστε να το διατηρήσετε. Καθώς μερικοί μπορεί να περάσουν σκαμπανεβάσματα στα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδούς, είναι σημαντικό όχι μόνο να μην υπερβείτε σημαντικά το κατάλληλο βάρος, αλλά και να μην πέσετε πολύ χαμηλότερα αυτού. Αποφύγετε ακραίες λύσεις οι οποίες μπορεί τελικά να εξαντλήσουν τον οργανισμό σας. Δώστε έμφαση στα φρούτα και στα λαχανικά, στα όσπρια, στο ψάρι, τα πουλερικά και τα γαλακτοκομικά. Επιπλέον, μην ξεχνάτε να πίνετε τουλάχιστον 2 λίτρα υγρών την ημέρα.

Για μια γερή καρδιά: Όπως είδαμε το αντίκτυπο του θυρεοειδούς αδένα φτάνει μέχρι το πιο απομακρυσμένο κύτταρο του ανθρώπινου σώματος. Έτσι λοιπόν, υπάρχει σημαντικό ενδεχόμενο να επηρεαστεί ο μηχανισμός ρύθμισης των λιπιδίων στο αίμα οδηγώντας σε υψηλά επίπεδα χοληστερίνης και τελικά σε αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση νοσημάτων της καρδιάς. Συνήθως η φαρμακευτική αγωγή ομαλοποιεί την «παρενέργεια» αυτή, χρειάζεται όμως να παρακολουθείτε στενά τη χοληστερίνη, τα τριγλυκερίδια και το ζάχαρό σας.

Για τα ιδανικά επίπεδα ιωδίου: Το ιώδιο είναι ένα ιχνοστοιχείο απαραίτητο για την παραγωγή των ορμονών του θυρεοειδούς  αδένα. Σε πολλές χώρες του κόσμου μάλιστα, η έλλειψη ιωδίου αποτελεί μία από τις πιο συχνές αιτίες αυτοάνοσων νοσημάτων του θυρεοειδούς. Ευτυχώς στις δυτικές κοινωνίες τα χαμηλά επίπεδα ιωδίου είναι φαινόμενο σπάνιο καθώς το βρίσκουμε στο αλάτι, στα θαλασσινά, στα γαλακτοκομικά, στα αυγά και σε πολλά έτοιμα τρόφιμα. Τόσο τα υψηλά, όσο και τα χαμηλά επίπεδα ιωδίου έχουν αρνητικές συνέπειες. Στον θυρεοειδή Hashimoto, μεγάλη ποσότητα ιωδίου μπορεί να οδηγήσει σε ενεργοποίηση των κυττάρων του ανοσοποιητικού και έξαρση των συμπτωμάτων. Για το λόγο αυτό η συμπλήρωση της διατροφής θα πρέπει να γίνεται πολύ προσεκτικά και πάντα με τη συμβουλή του γιατρού σας.

Για το σελήνιο που είναι καθοριστικό: Όπως το ιώδιο έτσι και το σελήνιο είναι απαραίτητο στις ορμόνες του θυρεοειδούς. Μάλιστα επιστημονικά δεδομένα καταδεικνύουν πως οι ασθενείς με τις συγκεκριμένες παθήσεις εμφανίζουν χαμηλά επίπεδα αυτού του ιχνοστοιχείου. Μία καλή ιδέα θα ήταν να γνωρίζετε τα επίπεδα σεληνίου στον οργανισμό σας και εάν υπάρχει ανάγκη να εντάξετε στη διατροφής σας τροφές όπως τα Brazil nuts, ο τόνος και τα οστρακοειδή.

Για σωστή ποσότητα σταυρανθών λαχανικών: Λαχανικά τα οποία ανήκουν στην οικογένεια των σταυρανθών, όπως το λάχανο, το μπρόκολο, το κουνουπίδι και τα λαχανάκια Βρυξελλών, απελευθερώνουν μία ουσία με την ονομασία γοϊτρίνη η οποία έχει δράση κατά των ορμονών του θυρεοειδούς. Προσοχή χρειάζεται στη λήψη σκευασμάτων σόγιας, κυρίως από γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση, καθώς τα προϊόντα αυτής περιέχουν και εκείνα γοϊτρίνη. Παρότι δεν φαίνεται να υπάρχει λόγος ανησυχίας εάν τα επίπεδα ιωδίου είναι φυσιολογικά, υπάρχει το ενδεχόμενο να σας ζητηθεί από το γιατρό σας να αποφύγετε τα παραπάνω τρόφιμα για κάποιο χρονικό διάστημα. Σε κάθε άλλη περίπτωση μπορείτε περιστασιακά να εντάσετε τα σταυρανθή λαχανικά και τη σόγια στη διατροφή σας. Καθώς σε υψηλές θερμοκρασίες η γοϊτρίνη καταστρέφεται μία καλή συμβουλή θα ήταν να καταναλώνετε πάντα  το μπρόκολο, το κουνουπίδι κλπ μαγειρεμένα.

Άλλα σημεία κλειδιά που θα πρέπει αν έχετε στο μυαλό σας όσοι αντιμετωπίζετε ανωμαλίες στη λειτουργία του θυρεοειδούς είναι:

  • Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει απώλεια οστικής μάζας, γι αυτό ίσως κριθεί απαραίτητη η λήψη κάποιου συμπληρώματος διατροφής με ασβέστιο και βιταμίνηD.
  • Αρκετά συστατικά αλληλεπιδρούν με τη φαρμακευτική αγωγή για το θυρεοειδή και θα πρέπει να τα λαμβάνετε με τουλάχιστον 4 ώρες απόσταση από τα φάρμακά σας. Αυτά είναι: τα συμπληρώματα διατροφής με ασβέστιο ή σίδηρο, ο καφές, οι φυτικές ίνες των φρούτων και των λαχανικών.
  • Καταναλώστε τροφές πλούσιες σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β όπως είναι τα σιτηρά ολικής άλεσης.
  • Μην λαμβάνετε συμπληρώματα διατροφής ιωδίου χωρίς την καθοδήγηση του γιατρού σας.
  • Κοιμηθείτε αρκετά.
  • Ξεκινείστε τη σταδιακά τη γυμναστική. Δοκιμάστε το περπάτημα, τη yoga ή το pilates.
 

Τέλος, οι παθήσεις του θυρεοειδούς είναι μία πολύπλοκη κατάσταση και χρειάζονται πολύ μεγαλύτερο χειρισμό από μία εξέταση αίματος και ένα χάπι. Συχνά θα χρειαστεί να αλλάξει ο τρόπος ζωής και διατροφής, γι αυτό μη διστάσετε να ζητήσετε μία περισσότερο εξατομικευμένη προσέγγιση από έναν ειδικό.

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com

 

Πηγές:

1. Todays Dietitian. Thyroid Disease and Nutrition.

http://www.todaysdietitian.com/newarchives/070112p40.shtml

2. Institute if Optimal Nutrition. Underactive Thyroid.

http://www.ion.ac.uk/information/onarchives/underactivethyroid